Samenvatting van alle hoorcolleges van het vak Inleiding Europees Recht aan de Universiteit Leiden.
Zelf behaalde ik mede met deze samenvatting een 8 voor dit vak.
Hoorcollege 1
Geschiedenis en ‘State of Art’ van de Europese integratie
Juristen:
De wet = De wet het is wat het is
Regels zijn regels positief recht
Regels zijn regels, maar:
- Elke wet is ontstaan: eerst was hij er nog niet, maar nu wel.
- Elke wet kan worden gewijzigd of verdwijnen
Dus: recht is ook weerslag van politiek en geschiedenis
Regelmakers vs regeltoepassers
Belangrijke nuance: een gezaghebbende interpretatie kan regels soms wijzigen; in het
Europees recht is het EU-Hof in Luxemburg ook regel-maker.
Europees recht en geschiedenis
Het recht heeft altijd te maken met de wereld buiten het recht. Het Europees recht probeert
de krachten en verhoudingen tussen Europese staten een vorm te geven, Frankrijk en
Duitsland voorop, en te zorgen dat die staten hun burgers beschermen.
Kortom: Europees recht = antwoord op Europa’s politieke geschiedenis en gestalte geven
aan Europese politiek.
Elementen uit HC 1:
- 3 data
- 7 instellingen
- 10 verdragen (8 gelukte, 2 mislukte)
- 13 Europese politici / regelmakers
- 27 lidstaten
De stichting van het Europees recht
Eigenlijk een antwoord op de geschiedenis, de jarenlange conflicten tussen de Europese
staten. In 1871 opkomst van 1 groot Duits Rijk zorgde een onevenwichtige machtsverdeling.
Twee wereldoorlogen volgden. Dit zorgde voor vernietiging van vele onderdelen van de
Europese landen. Na de eerste wereldoorlog probeerde men al verzoening tussen de
Fransen en de Duitsers te veroorzaken.
In 1945 was Duitsland door verschillende landen bezet.
Na 1945: we moeten dit anders doen!
Twee projecten:
- Op 19 september 1946 Winston Churchill in Zurich: ‘Verenigde Staten van Europa’
Veel enthousiasme Europa Congres van Den Haag 7-11 mei 1948 debatteren over de
toekomstige vormgeving van het Europese continent Raad van Europa (1949) (HC 2)
, - De Schumanverklaring van 9 mei 1950: verklaring van de toenmalige Franse minister
van buitenlandse zaken.
Initiatief: Jean Monnet ‘overheersing uitbannen’
Appel: 9 mei 1950: Schuman in Parijs ‘een punt van een beperkte strekking en
beslissende betekenis’
Antwoord: Konrad Adenauer ‘Frankrijk en Duitsland zijn buren’
Dus: Franse uitnodiging, Duits ja-woord, deelname Nederland, Belgie, Luxemburg,
Italie; Britse afhoudendheid
Leidt tot: Verdrag van Parijs tot de oprichting van de Gemeenschap voor Kolen en
Staal
Een revolutionaire vernieuwing
Gemeenschap betekent breuk met bestaand internationaal recht vanwege:
1. Het verdrag Recht als middel voor politiek doel.
2. Instellingen deels los van nationale regeringen:
Commissie (was: Hoge Autoriteit)
Raad van ministers
Parlement (aanvankelijk ‘vergadering’, alleen adviserend)
Hof van Justitie (vroege drijvende kracht)
Een serie verdragen
Verdrag van Parijs (1951)
- Europese Kolen- en Staalgemeenschap
Verdrag van Parijs (1952)
- Europese Defensiegemeenschap
Strandt in Franse Assemblee nationale (1954)
Verdragen (2) van Rome (25 maart 1957)
- Europese Economische Gemeenschap
- Euratom
Europese Economische Gemeenschap zorgde voor economische integratie
Vanaf 1957:
Niet ‘hoge politiek’ (veiligheid: NAVO)
Maar ‘lage politiek’ (economie)
Europa = ‘Marche Commun; ‘Common Market’
Economische integratie: aanjagers
Twee aanjagers:
Jan Willem Beyen onbezongen held
Paul-Henri Spaak meester van de Belgische compromissen met de eer gaan strijken
Ontwikkeling markt (1958-1992)
1e fase gemeenschappelijk markt & sectoraal beleid:
Douane-unie. Vier vrijheden. Handelspolitiek.
Mededingingsbeleid. Landbouw- en visserijbeleid…
,2e fase interne markt:
Europese akte (1986). ‘Europa 1992’.
Cohesiefondsen.
Dynamiek (1958-1992)
Intrinsieke dynamiek van markt:
Aanpalende beleidsterreinen; milieu-, regiobeleid, personenverkeer etc.
Van het een komt het ander; ‘spill-over’
Rol Hof van Justitie:
Jurisprudentie helpt met de bouw van de markt.
Arrest ‘Cassis de Dijon’ 1978
Sfeer: technische consensus
Gemeenschap: mis van hoge roeping & bureaucratie
Dempen van nationalisme en politieke passies; de Belofte van einde aan machtspolitiek
Tegelijk uiterst technische regulering in onzichtbaarheid en anonimiteit Europa = saai
‘regelfabriek’
Consensus & tegenspraak
Charles de Gaulle (1958-1969)
- ‘het Europa van de staten’
- Blokkeert supranationale groei (‘lege stoel-crisis’)
Margaret Thatcher (1979-1990)
- ‘I want my money back’
- Voorstander interne markt (1985)
- Brugge-rede (September 1988)
- Eurosceptisch manifest
Gemeenschapsjaren
Kortom, periode 1952-1989: met zes, toen negen, tien, twaalf lidstaten werken aan het
bouwen van 1 markt, onder Amerikaanse bescherming tijdens de Koude Oorlog.
Een knusse cocon, beschermde wereld.
De Unie (1989-heden)
9 november 1989: de val van de Berlijnse Muur
Blijdschap en politieke zorgen Duitsland wordt weer ‘de grootste’
Grote politieke vragen:
- Duitse eenheid…
- Wat met Oost-Europa na val van de Sovjet-Unie?
- Gaan Amerikanen vertrekken? na verslaan Sovjet-Unie (vijand)
- Welke plaats voor de Gemeenschap?
, De stichting
Na de Muur: kantelperiode 1989-1993
Twee grote antwoorden:
- Oprichting Europese Unie, incl. 1 munt (Gemeenschap wordt omgevormd)
‘Maastricht’, in werking 1 november 1993
- Uitbreiding Unie met Centraal- en Oost-Europa
Principebesluit in ‘Kopenhagen, juni 1993
Hoofdrolspelers
Helmut Kohl – Duitse eenheid
- Tien punten-plan in de Bondsdag, 28 november 1989 uitkomst is Duitse
hereniging
Francois Mitterrand – Europese inbedding
- Europese Raad 8-9 december 1989
Jacques Delors – meer doen
Margaret Thatcher – minder doen
Top van Maastricht
9-10 december 1991, voorzitterschap Nederland
- Oprichting Europese Unie
- Vernieuwing Europese Gemeenschap
Enkele Hoofdpunten
- Economische en Monetaire Unie (incl. ingangsdatum)
- Gemeenschappelijk Buitenlands en Veiligheidsbeleid
- Justitie en binnenlandse zaken
- Nieuwe beleidsterreinen: cultuur, gezondheidszorg, toerisme
- Burgerschap van de Unie
Verdrag van Maastricht
De datering:
- 9-10 december: politiek akkoord door staatshoofden of regeringsleiders
- 7 februari 1992: ondertekend, ministers BuZa en financiën
- 1 november 1993: inwerkingtreding (na twaalf nationale ratificaties)
1992: een formeel ondertekend verdrag.
‘Maastricht’ is zowel wijzigingsverdrag (van de Gemeenschap) als oprichtingsverdrag (van de
Unie)
Resultaat: Gemeenschap en Unie bestaan juridisch naast elkaar. Deze situatie duurt van 1
november 1993 tot 1 december 2009.
Een serie verdragen
Na Maastricht, verfijning instellingen en beleid:
- Wijzigingsverdrag van Amsterdam (1997)
- Wijzigingsverdrag van Nice (2001)
- Verdrag tot instelling van een Europese Grondwet (2004)
Echec.Non op 29 mei 2005; nee op 1 juni 2005
- Wijzigingsverdrag van Lissabon (2007)
Parlement medewetgever gelijk met Raad van ministers
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper valeriebulk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.