Samenvatting
MEMO geschiedenis 6VWO samenvatting
Memo geschiedenis samenvatting van de historische contexten plus een tijdlijn per historische context. Samenvatting van alle 12 tijdvakken
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 24 pagina's
Voorbeeld 2 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting geschiedenisHC1
Deelcontext 1
Karel V was in de eerste helft van de 16e eeuw heerser over een groot deel van het
Europees rijk. 17 gewesten der nederlanden hadden allemaal een eigen bestuur. In de
Nederlanden woonden veel mensen in de stad die hadden geprofiteerd van de oplevende
handel en geldeconomie. Een deel van het geld moesten ze wel afstaan als belasting aan
hun heer Karel V. In ruil kregen ze privileges bv verdedigingsmuren en inwoners die zelf hun
rechtspraak mochten regelen. Dankzij dit hadden steden en hun burgers een sterke positie
gekregen. Karel V voerde een politiek van centralisatie en koos Brussel als politiek centrum.
Hij moderniseerde het bestuur van de Nederlanden. Hij verving de raadgevende commissies
met drie collaterale raden, die hem adviseerden voor heel Nederlanden. Karel V gebruikte
ook naast edellieden ambtenaren die daardoor macht kregen ten koste van die edellieden.
Dit allemaal zorgen voor veel ontevredenheid.
16e eeuw religieuze crisis: de Reformatie. West-Europa was altijd christelijk geweest maar
nu kwam ook het protestantisme. Het vond het niet terecht dat de kerk zoveel macht naar
zich toe had getrokken en maakte bezwaar tegen de wetten en regels die de kerk zelf
hadden bedacht. Mensen moesten alleen naar de Bijbel luisteren en daarom werd deze
verspreid door middel van pamfletten. Karel V vond dat dit de orde verstoorden in zijn rijk en
wilden dat Luther zijn uitspraken terug nam en moest zich daarom verantwoorden voor de
Rijksdag in Worms in 1521. Al zijn rechten werden ontnomen en hij werd verbannen. Luther
kreeg steun van verschillende vorsten en hierdoor kwam er een einde aan de eenheid van
de katholieke kerk en ontstonden er aparte protestantse kerken. Karel V liet deze vervolgen,
maar het lukte niet om het weg te slaan want al veel waren overgestapt op het lutheranisme.
Vanaf 1555 gold dat vorsten in een gebied bepalen wat voor godsdienst er was; cuius regio,
eius regio.
In de Nederlanden calvinisme en ketters werden vervolgd. Filips ll pakte na 1555 ook nog de
ketters aan.
LUTHER KAlVIJN
Mensen moeten zich alleen houden aan de Mensen moeten zich alleen houden aan de
Bijbel. Bijbel.
Je moet naar de hoogste overheid luisteren. Lagere overheden mogen zich tegen
hogere overheden verzetten.
Geen eigen kerken oprichten. Onderdanen mogen zonder toestemming
kerk beginnen
De opstand begon als meningsverschil over hoe de overheid op het protestantisme moest
reageren. Veel inwoners wilden dat Filips ll zich verzoenend ging opstellen en hun oude
privileges respecteerden. In 1566 werd de kettervervolging daarom tijdelijk gestopt en
durfden calvinisten te spreken. Dit was vaak wel in de buitenlucht want ze mochten geen
eigen kerkgebouwen hebben. Beeldenstorm 1566, was een bewijs voor Filips ll om ze te
1
, blijven achtervolgen. Hertog Alva richtte speciale rechtbanken op om alle schuldigen van de
beeldenstorm te straffen, de raad van beroerten. Veel mensen vluchten, onder andere ook
Willem van Oranje een hoge edelman en stadhouder. Hij was katholiek maar wel tegen de
kettervervolging en vond dat Filips teveel macht naar zich toe had getrokken en oude
privileges aantastte. HIj legt zijn stadhouderschap neer en roept op tot verzet. De
watergeuzen waren opstandelingen die schepen aanvielen op zee. In 1572 veroverden ze
het stadje Den Briel en hierna sloten steeds meer steden zich aan bij de Opstand en de
Statenvergadering van Holland erkende Willem van Oranje opnieuw als stadhouder. Hij was
nu in feite de leider van de Opstand.
Verplichte voorbeelden;
-3 collaterale raden
1.De raad van state. Bracht advies uit over het totale beleid in de 17 provinciën.
2. De geheime raad. Voorbereid en uitvaardigden wetten en toezag op de uitvoering door
steden en gewesten.
3.De raad van financien. Stelden begrotingen op en houden zich bezig met verzoeken van
steden en gewesten om landsheer van geld te voorzien voor de bekostiging van oorlogen.
-1521 Rijksdag Worms
Luther moet verschijnen voor de rijksdag door zijn kritische houding tegenover de katholieke
kerk zelf was hij protestants. Zijn rechten werden afgenomen en hij werd verbannen uit
Duitsland maar veel vorsten steunden hem wel.
Deelcontext 2
Nadat Den Briel was veroverd besloot Alva militair hard in te grijpen. Er ontstond een
burgeroorlog waarbij de radicale calvinisten tegenover de gezagsgetrouwe katholieken
stonden, daar tussen leefden een grote groep die vrede wilden. Willem van Oranje stelde
zich gematigd op. Hij vond dat beiden hun geloof mochten uitoefenen. Als leider van de
Opstand wilden hij gelovigen uit alle stromingen te vriend houden, zodat hij meer aanhang
zou krijgen. Hij zweeg zoveel mogelijk over religie en legde vooral nadruk op de eenheid van
de Nederlanden. Ten slotte zei hij dat hij trouw bleef aan Filips ll, omdat hij de rechtmatige
heer was maar soms naar verkeerde adviezen luisterden. Filips ll haalden Alva weg want
hem lukte het niet om de Opstand neer te slaan, maar hij liet zijn leger blijven. In 1574 werd
Leiden veroverd en dat betekende dat de Spanjaarden weg waren uit het gewest Holland.
Spanje kwam steeds meer in geldnood en kon het leger niet meer betalen in de
Nederlanden. Er waren steeds meer opstanden onder de soldaten, muiterijen. Soldaten
plunderden en moorden erop los. Dit was voor de gewesten belangrijk om samen te werken.
In 1576 Pacificatie van Gent: eis dat groot deel spaanse troepen zouden vertrekken.
Gewesten trouw blijven aan heer maar wel door blijven vechten totdat Spaanse troepen weg
waren. Liep uit tot teleurstelling. In het verdrag stond dat grootste deel katholiek zou blijven,
alleen Holland en Zeeland zou calvinistisch blijven. Ze zouden elkaar ook met rust laten.
Radicale calvinisten probeerden toch weer de macht te pakken en veel katholieken besloten
weer gehoorzaam te worden aan Filips ll. Het zuidelijke deel kwam weer in Spaanse
handen.
Alteratie van Amsterdam; in Amsterdam werden de spanjaarden verdreven en koos kant
van het verzet. Unie van Utrecht 1579 was een bondgenootschap tegen de Spaanse
troepen. De zuidelijk gewesten staken de strijd en de noordelijke gewesten vechten door.
2
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lolamorahan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen