Fysiotherapeutisch Handelen 1 - NCD's en risicofactoren – Tutorial 1
Definitie:
* Chronic diseases, ook wel (NCD's) Non-Communicable Diseases genoemd, zijn niet overdraagbare
aandoeningen. Ze zijn van lange duur en meestal langzaam progressief.
* De 4 meest voorkomende zijn:
- Cardio-vasculaire aandoeningen (Bijv. Beroerte, hart- en vaatproblemen)
- Kanker
- Chronische longaandoeningen (Bijv. COPD & astma)
- Diabetes Mellitus (suikerziekte)
Feiten: Mortaliteit wereldwijd:
* Non-communcable diseases leiden tot:
- 41 miljoen sterfgevallen wereldwijd
- Wat neerkomt op 71% van de wereldwijde sterfgevallen
*Cardiovasculair: 17,9 miljoen
* Kanker: 9,0 miljoen
* Longaandoeningen: 3,9 miljoen
* Diabetes Mellitus: 1,6 miljoen
Chronische aandoeningen in Nederland:
* Levensverwachting in 2040:
- Mannen: 84,2 jaar
- Vrouwen: 87,4 jaar
* Nederland in 2040:
- 54% heeft minimaal één chronische aandoening
* Dit komt neer op 12 miljoen Nederlanders; in 2015 waren dit er 11 miljoen
Chronische aandoeningen en fysiotherapie:
* In 2018: 67% van de chronische ziekten in contact met een of meerdere paramedici
* In 2018: 37% van de chronisch zieken bezoekt een fysiotherapeut
* 33% van de patiënten in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk wordt behandeld voor een chronische
aandoening
Onderliggende oorzaken van chronische aandoeningen:
* Leefstijl:
- Bewegen
- Roken
- Alcohol
- Voeding
- Ontspanning
- Drugs (o.a. medicatie)
,Feiten: Oorzaken wereldwijd:
Wereldwijd percentage van aantal overlijdensgevallen ten gevolge van:
- 12,8% Hypertensie
- 5,8% Hoge bloedglucosewaarde
- 5,5% Fysieke inactiviteit
- 4,8% Hoog cholesterol
- 2,9% Te weinig inname van fruit en groente
Doelstellingen waar de WHO wereldwijd aan wil gaan werken:
Risicofactoren:
* ”A risk factor is any attribute, characteristic or exposure of an individual that increases the
likelihood of developing a disease or injury” (WHO, 2018)
2 soorten risicofactoren:
- Factoren die je wel kunt beïnvloeden
- Factoren die je niet kunt beïnvloeden
Niet-veranderbare risicofactoren:
- Leeftijd
- Geslacht
- Erfelijkheid
- Etniciteit
Veranderbare risicofactoren:
- Hypertensie
- Te hoog cholesterol
- Roken
- Fysieke inactiviteit
- Obesitas
,- Ongezonde voeding
- Diabetes Mellitus
- Metabool syndroom
- Alcohol
- Lage socio-economische status
- Mentale gezondheidsproblemen
- Psychosociale stress
Fysiotherapeutisch Handelen 1 - NCD's en risicofactoren – Tutorial 2
Hypertensie:
Ideale bloeddruk: 120/80 mmHg
- Systolische druk: Druk wanneer het hart pompt (Linkerkamer)
- Diastolische druk: Druk wanneer het hart ontspant
Hypertensie: 140/90 mmHg
* Weinig symptomen, maar het richt wel schade aan
- Beschadiging endotheel --> wordt ruw
- Vorming van plaques, die verstoppingen kunnen veroorzaken
- Oorzaak van nierfalen of hart-/herseninfarct
Bloeddruk verlagen:
* Belangrijke factoren:
Goede voeding:
- Gebruik voedingsmiddelen rijk aan kalium, calcium en magnesium
- Beperk inname van keukenzout (Natriumchloride)
Stress verminderen:
- Vermijd stressvolle situaties
- Zorg voor voldoende ontspanning (Bv. Ademhalingsoefeningen)
Lichamelijke activiteit verhogen:
- Word lichamelijk actiever
Hoog cholesterol:
LDL-cholesterol: Afval
- Het teveel wordt vanuit de lever aan de lopende band in het lichaam gedumpt en bevordert
slagaderziekte.
HDL-cholesterol:
- Brengt het overtollige LDL-cholesterol “met kruiwagentjes tegelijk” terug naar de lever waar het
wordt afgebroken.
Het gaat mis bij te veel inname van verzadigde vetzuren, met name transvetten wat leidt tot sterke
verhoging van het LDL-gehalte.
, - Lichamelijke activiteit zorgt voor toename HDL-gehalte.
Cholesterolwaarde: --> Meten door gericht bloedonderzoek
* Normale cholesterolwaarde: 5,0 mmol/liter
* Lichte verhoging: 6,4 mmol/L
Wat helpt:
- Magere producten
- Onverzadigde vetten
- Regelmatig bewegen
- Groente en fruit
- Beperkte suiker-inname
* Ernstige verhoging: 6,5 – 7,9 mmol/L
- Cholesterolverlagers nodig
- Alles wat eindigt op 'statine’ zijn cholesterolverlagers (zoals Simvastatine)
* Sterke verhoging: > 8,9 mmol/L
- Kans op atherosclerose 4x hoger dan normaal
Roken:
* Teer:
- Kleverige vast zetting op trilharen van het slijmvlies
* Nicotine: Zeer verslavend
- Adrenaline + Noradrenaline
- Bloeddruk + hartritme
- Leidt tot meer vraag naar zuurstof
* Koolmonoxide: Toxisch --> Nemen de plaats in van zuurstof
- Bindt aan hemoglobine
- Zorgt ervoor dat het bloed weinig zuurstof krijgt
- Vermindering van conditie
Roken & mee-roken:
* Sterke verlaging HDL-cholesterol
- Beïnvloeding verhouding LDL- en HDL-cholesterol
* Bloedvaten beschadigen
* Mee-roken leidt volgens onderzoek tot:
- 20-30% meer kans op hart- en vaatziekten
- 20-30% meer kans op longkanker
Fysieke inactiviteit:
< 2,5 uur per week matig intensief bewegen
< 2x per week spier- en botversterkende oefeningen
* Verhoogde kans op:
