VOLLEDIG. Deze samenvatting omvat alle te kennen leerstof voor het examen van juni 2021 uit het boek + extra hoofdstuk suïcide. Dit vak wordt gegeven in het tweede semester van het 2de jaar orthopedagogie te HoGent. De samenvatting bevat dus de volledige cursus, de PowerPoint en de notities uit de...
Kvl met psychische kwetsbaarheid semester 2 HOGent
Kwaliteit van leven bij mensen met een psychische stoornis
KVL psychische kwetsbaarheid 1ORTH (15/20) - Els Cokelaere en Stefaan De Smet
Alles voor dit studieboek
(41)
Geschreven voor
Hogeschool Gent (HoGent)
Orthopedagogie
Psychopathologie
Alle documenten voor dit vak (56)
1
beoordeling
Door: anneliesjanssen59 • 2 jaar geleden
Verkoper
Volgen
Cassey
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Een helikopterblik op onze geestelijke gezondheidszorg
1. De geschiedenis van de psychiatrie: een kort overzicht
▪ De eerste periode: Prehistorie en de oudheid
Prehistorie: Oorzaak van ziektes ligt bij geesten die men had beledigd.
-> Archeologen kwamen op doorboorde schedels: boze geesten uit gekwelde lichamen bevrijden
De oudheid: Hippocrates en Galenus Van Pergamon hadden grote invloed op de GGZ.
- Hippocrates
-> Ziekte veroorzaakt door een onjuiste mengeling van de 4 belangrijkste lichaamsvochten.
-> Krankzinnigheid is een hersenziekte en werd behandeld met baden, rust en dieet.
- Galenus van Pergamon
-> Beschrijft als eerste het zenuwstelsel.
-> 4 types mensen naargelang de overheersing van de 4 belangrijkste lichaamsvochten
- Sanguinisch type: overheersing van bloed -> Levendig en hartelijk
- Flegmatisch type: overheersing van slijm -> Kalm en bedachtzaam
- Cholerisch type: overheersing van gele gal -> Opvliegend
- Melancholisch type: overheersing van zwarte gal -> Angstig en pessimistisch
Eind van de oudheid: christelijk geïnspireerde levenshouding tegenover zieken en armen
-> Gelovigen moesten het lot van zieken, armen en gehandicapten verzachten
▪ De tweede periode: 300-1600 (middeleeuwen)
Treurigheid of melancholie (= depressie) werd beschouwd als slechte gedachte of bekoring.
Mensen met geestelijke stoornis = zotten, hadden eigen positie in gesloten agrarische maatschappij
-> Tolerantie verminderde tav afwijkend en zonderling gedrag: strakkere organisatie van stadsleven.
-> Stedelingen beschouwden ze als bezeten en verstoorders
-> De lastige en onrustigen werden opgesloten in dolhuizen
Kwade stoffen uit lichaam wegvloeien dmv drankjes om te braken, aderlatingen en purgeermiddelen.
+ kei -of steensnijdingen ipv schedelboringen: ‘insect in hoofd veroorzaakt krankzinnigheid’
-> Kleine opening in de schedel achter het oor (voor het oog van bewonderende omstanders).
Geestenzieken werden met ontzag benaderd omdat ze in staat zijn om met goden te communiceren.
+ Heksenvervolgingen en inquisitie processen, foltering, verbranding en/of verbannen tot 1750.
Vanaf 1100: geesteszieken kregen meer recht op leven
-> Door opkomst Kerk: kloosterorden stonden in voor opname en verzorging
-> Nog zeer miniem: ze blijven nutteloos en/of gevaarlijk
+ Ontstaan psychiatrische gezinsverpleging door Dimpna
-> Bedevaarders trokken naar Geel om zich te aanroepen voor allerlei ziekten.
-> Geesteszieken bleven in Geel en werden ondergebracht in gezinnen
= Ontstaan van psychiatrische gezinsverpleging (17de eeuw)
(Is nu geïntegreerd in het Openbaar Psychiatrisch Ziekenhuis Geel.)
Eind 16de eeuw: krankzinnigen werden voor het eerst vanuit juridisch standpunt aansprakelijk en
toerekeningsvatbaar gesteld.
▪ De derde periode: 1600-1800
= Een donkere tijd, gekenmerkt door interneringsgolf & gestichten met erbarmelijke omstandigheden.
-> Opsluiting werd brutale afsluiting van de samenleving ipv uit liefdadigheid. (West-EU)
-> In de lage landen hadden ze minder problemen met het vrijlaten
-> De gevaarlijke in gesloten instellingen met strenge regels/ dolhuizen vastgeketend
1
,Veel invloed van René Descartes, vader van de moderne filosofie
-> Scheiding geest en lichaam = Cartesiaans dualisme (visie zorgt voor basis neuropsychologie)
▪ De vierde periode: de 19de eeuw
Dankzij de F.Revolutie en de IR belangrijke omwenteling
-> Geesteszieken = lichamelijk zieke personen met recht op specifieke medische verzorging
-> Band tss religie en psychiatrie hield op te bestaan.
Philippe Pinel = Pionier van de Franse psychiatrie
-> Hij ontwikkelde ideeën over aard en behandeling van aandoeningen met patiënt centraal
-> In België was Jozef Guislain gelijkaardig
-> Hij specialiseerde zich als eersten in belang van geesteszieken
-> Een humane behandeling en bouwde het eerste gesticht (hij was hoofdgeneesheer)
-> In Nederland was Schroeder Van Der Kolk gelijkaardig
-> De eerste Krankzinnigenwet: regelde opname, ontslag en toezicht door de staat op zorg
-> Mochten niet langer opgenomen worden in gevangenissen.
Term psychiater bestond nog niet = ze werden aliëntist genoemd
Eind 19de eeuw: meer aandacht voor ontstaan van geesteszieken
- Joseph Bruer en zijn assistend Sigmund Freud
-> Neurose is gevolg van belevingen die verdrongen worden naar het onbewuste
-> Legden de basis voor de psychoanalyse
Tot 1990: de collocatiewet: regelde de gedwongen opnames
▪ De vijfde periode: eerste helft van de 20ste eeuw
Belangrijk dilemma
- Personen met psychiatrische aandoening steeds terecht in groter wordende instellingen in de hoop dat ze
spontaan zouden herstellen.
- Psychiaters beschikten steeds meer over de psychoanalyse: meer zelfinzicht
-> Was te duur voor gewone mensen: psychiaters gingen op zoek naar alternatieven
- Schokkuren: insuline inspuiten -> coma -> laten ontwaken door suikeroplossing
- Elektroshocks: hallucinaties verminderen zonder verdoving
- Ontdekking van EEG: elektro-encefalogram door Hans Berger
- Chirurgie: experimenten op dieren: zaken in hersenen en zenuwstelsel aan het licht
-> Door insnijding wordt het emotionele brein losgekoppeld
-> Werd vervangen na opkomst psychofarmaca: 2de helft 20ste eeuw
1948: Ministerie volksgezondheid kreeg bevoegdheid voor psychiatrische instellingen (ervoor justitie)
- Werd niet langer gezien als aan te pakken fenomeen, ze kregen recht op behandeling.
Nazi-Duitsland: Uitroeiing van psychiatrische patiënten, joden, zigeuners en handicap
-> Daaropvolgend Holocaust
-> Mogelijk droeg Hitlers psychiatrische voorgeschiedenis bij tot wraakacties
▪ De zesde periode: halfweg de 20ste eeuw-2010
Vanaf 1960: opkomst geneesmiddelen voor psychiatrische aandoeningen
-> Ontdekking antipsychoticum: hoge doseringen = hallucinaties, wanen en angsten temperen
-> Komst van medicamenteuze therapie = 2de revolutie in de psychiatrie
-> Zorgt voor ambulante benadeling
-> 1ste revolutie: benadering van Pinel
2
,1960: een antipsychiatrische golf (= verwerping medische model, meer kijken naar menselijke factor)
-> Grote vermindering van het aantal ziekenhuisbedden
-> Onderscheid tss open afdeling (A en T) & psychiatrische diensten in algemene ziekenhuizen (PAAZ) en de
partiële hospitalisatievormen
- A: voor observatie en intensieve zorgen
- T: voor resocialisatie en re-integratie
1965: eerste therapeutische gemeenschap, later werd dit overgenomen in de drughulpverlening
25 maart 1975: KB met daarin de eerste start van centra voor GGZ
-> Toch al eerder gesitueerd in Amerika: geestelijke gezondheidszorg is hier al vroeg een recht
-> De dispensaria voor geesteshygiëne ontstond: gingen aan de slag met ambulante behandelingen van
justitiecliënten en hun nazorg.
-> Deze dispensaria zijn nu centra voor geestelijke gezondheidszorg: start van preventie
Eind 20ste eeuw: biologische psychiatrie: geneesmiddelen combineren met vormen psychotherapie
+ Ontstaan van patiënten en familieverenigingen
+ Collocatiewet vervangen door nieuwe wet voor gedwongen opnames met meer rechtszekerheid voor
patiënten en een finale beslissing door vrederechter.
+ Bedden -> Verzorgingstehuizen en initiatieven beschut wonen
-> Accent op verzorging (care) ipv behandeling (cure)= 1ste reconversie
Begin 21ste eeuw: meer aandacht voor doelgroepen volgens leeftijd en voor specifieke groepen
= 2de reconversie
+ Belangrijke wet inzake de patiënten rechten: veranderde de relatie tss HV en patiënt
-> Kunnen nu ook alles opzoeken op internet.
2. De psychiatrie vandaag (2010-...)
Beleid wordt nu ondersteund door moderne managementtechnieken vb elektronisch dossier (EPD).
+ Nieuw paradigma in de GGZ
- Van residentieel naar ambulante zorg
- Van aanbod -naar vraag gestuurde zorg
- Meer participatie aan het zorgproces (+ spreken van patiënt: ortho bril)
- Van overwinnen van diagnose naar herstel
Een herstelgerichte benadering: recovery (= een triade: herstel, inclusie en vermaatschappelijking)
- Sociaal herstel: herstel van het functioneren in de maatschappij (= Rehabilitatie)
- Persoonlijk herstel: herstel van eigen identiteit, beter leven met en na een psychiatrische aandoening
- Klinisch herstel: genezing of het zo veel mogelijk stabiliseren van de symptomen (= Behandeling)
->> Focus verschuift naar krachten, talenten en competenties. Herstel = proces van bewustwording
-> Vroeger: paternalistisch model: zorgverlener moet ervoor zorgen
->> Voldoening voor patiënt, maar ook voor de zorgverleners en samenleving
Kwartiermaken (= voorbeeld herstelgerichte benadering)
- Overgenomen militaire term: klaarmaken van een bivakplaats
-> Betekenis hier: op zoek naar veilige plaats waar eten, drinken en warmte beschikbaar is
- Doelstelling: een veilige warme plek voor psychische kwetsbare personen creëren om zo een normaal mogelijk
leven te leiden. (Als volwaardige burgers)
- Herstel genezing -> Het betekent dat patiënt leert zien waar zijn talenten en sterke punten liggen
- Kwartiermakers organiseren zelf activiteiten
- Kwartiermaken is geen ideologie, maar een levenshouding
- Focus ligt op degene die kwetsbaren uitsluit: ze kunnen sociale betrokkenheid in beweging brengen
-> Zetten in op tolerantie van de samenleving
-> Behoort tot de verantwoordelijkheid van elke HV, voorziening, centrum, beleid,..
3
, 2.1 Ervaringsdeskundigen
= Mensen die zelf psychisch ziek geweest zijn en het vaak nog zijn of toch kwetsbaar blijven
Via vorming en bijscholing geven ze een bijdrage in de zorg voor anderen (Beroep -of vrijwillig)
-> Moeten een specifieke opleiding krijgen (Structurele onderbouwing is noodzakelijk!)
-> Zorgen voor een meer herstelgerichte zorg
-> Empowert patiënten: horen hoe anderen herstelden, moed en hoop, regie over zorg
-> In de directe zorg, bijscholing, adviesraden, beleidsniveau, uitbouwen van netwerken etc.
Na een psychiatrische behandeling is er vaak stilzwijgen
-> Moet je doorbreken en naar buiten komen met een positief verhaal
-> Samenleving kan zich zo een beter beeld vormen over de GGZ
Vroeger voorkeur naar eigen statuut aangezien ze zich psychisch en financieel kwetsbaar openstellen
-> Denkpiste is nu weg: willen hetzelfde behandeld worden zoals elke professional
-> Nu inhoud geven aan functie en erkenning zodat ze vaste waarde krijgen binnen een team
Ervaringsdeskundigheid=
- Het betrekken van de ervaring van de patiënt zelf in zijn zorg traject
- De inschakeling van ervaringsdeskundige als vrijwilliger in de zorg
2.2 Projecten art.107 voor volwassenen
= Hervorming van de GGZ (vanuit een integratie van alle zorgvormen)
-> Visie: gezamenlijke inzet van middelen van ziekenhuizen en (ambulante) diensten
-> Ziet men als financierstechniek om te verschuiven van residentiële naar gemeenschapszorg
= Bedden weghalen en vrijgekomen middelen inzetten voor werking mobiele teams
-> Na evaluatie worden de projecten verankert in regelgeving en financiering
Intensifiëring: personeelsomkadering bedden/plaatsen mogen ingezet worden voor andere diensten
-> Residentiële behandeling voor meer complexe problemen blijft nodig (niet enkel intra muros)
Onderscheiden van 5 functies van de GGZ
1) Activiteiten inzake preventie, vroegdetectie en vroeginterventie
-> Betrokkenheid & integratie GGZ in eerstelijnszorg essentieel (Vorming, supervisie, outreachfunctie)
-> Outreachfunctie: actief inzetten op het leggen van contact met de doelgroep, het onderzoeken van
de vragen en het motiveren en verwijzen van de doelgroep naar vormen van hulpverlening
2) Ambulante behandelteams: acute en langdurige zorg (Alternatief voor (her)opname)
-> Hier momenteel meeste aandacht vb crisisteams
-> Ambulante zorg langdurig is nodig voor installeren en/of versterken van het netwerk
3) Rehabilitatieteams die werken rond herstel en sociale inclusie
4) Intensieve residentiële behandelteams wanneer opname noodzakelijk is: acuut/langdurig
-> Accent ligt op indicatie -en diagnosestelling en intensieve behandeling
5) Specifieke woonzorgen indien thuismilieu of thuis vervangend milieu hiertoe niet in staat is
-> Organisatie dagelijks leven ondersteunen in de vorm van beschermde woonplaatsen, beschut wonen,...
2.3 Nieuw geestelijk gezondheidsbeleid voor kinderen en jongeren
-> Gaat uit van de noden van kinderen en jongeren met psychische of psychiatrische problemen en hun context
Heeft ook 5 functies van de kinderen en jongeren
1) Vroegdetectie= analyse van de eerste voorboden van een mogelijke problematiek
Screening = exploratie van de signalen
Oriëntatie = actief richten van het kind/jongere en zijn context naar gepaste hulp -of zorgaanbod
2) Diagnostiek
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cassey. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
