Geschiedenis hoofdstuk 7 De Eerste Wereldoorlog
§1 Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog
Dieper liggende oorzaken:
- Frans-Duitse oorlog: de oorlog in 1870 zorgde voor onderlinge wraakgevoelens.
- Nationalisme: bevolkingsgroepen wilden zich losmaken van de staat waarin ze leefden.
Sommige staten maakten aanspraak op gebieden n andere staten, waarin ook mensen van
hun bevolkingsgroep woonden.
- Imperialisme: leidde tot spanning en conflicten tussen Engeland, Duitsland en Frankrijk.
Waren het er niet mee eens dat Engeland de meeste macht had in niet-Westerse gebieden.
Ontstond een koloniale wedloop om zoveel mogelijk kolonies in Afrika te krijgen. Duitsland
had sowieso bijna geen kolonies, dus miste ze afzetmarkt en grondstoffen.
- Militarisme: vanaf ±1850 kwam er in landen meer aandacht voor wapens, ze wilden zich
voorbereiden op eventuele oorlog. Na de Frans-Duitse oorlog werden er oorlogsplannen
gemaakt. Een sterk leger was noodzakelijk, want dat zorgde voor macht. Streefden naar een
krijgshaftige geest onder de bevolking.
- Bewapeningswedloop: regering gig steeds meer geld uitgeven voor de versterking van het
leger. Er ontstond een wapenwedloop, waardoor landen steeds meer gingen vrezen voor
elkaar.
- Bondgenootschappen vergroten de kans op conflicten: door nationalisme, militarisme en
bewapeningswedloop nam de angst voor elkaar onder de Europese staten toe. Regeringen
gingen op zoek naar bondgenootschappen. Door bondgenootschappen gingen landen zich
onvoorzichtig gedragen en werd de kans op conflicten groter. Sinds 1882 ontstond het
bondgenootschap de Triple Alliante tussen Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië. In 1907
ontstond de Triple Entente tussen Engeland, Frankrijk en Rusland.
- Vergissingen van politieke leiders: ze zagen niet in dat ze met het sluiten van
bondgenootschappen zorgen voor onrust. Zagen ook niet in dat het toenemen van
nationalisme en militarisme had geleid tot een grote zelfoverschatting. Dachten dat een
eventuele oorlog niet lang zou duren, dat de verliezen beperkt zouden blijven en dat de
bevolking er niet bij betrokken zou raken. Ze beseften ook niet dat de vernietigingskracht van
de nieuwe en verbeterde wapens was toegenomen in vergelijking met de vroegere wapens.
Directe oorzaak:
- De moordaanslag in Sarajewo op de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije: op zondag 28
juni 1914 ging Frans-Ferdinand Sarajewo bezoeken, de hoofdstad van Bosnië. Oostenrijk-
Hongarije had Bosnië als provincie ingeleid na de Turken te hebben verdreven, dit zorgde
voor grote onvrede bij de Serviërs in Bosnië. Zij behoorden tot de Slavische volkeren en
steunden hen bij het onafhankelijk worden Tijdens zijn bezoek in Sarajewo werd bij
vermoord door een 19-jarige student Gavrilo Princip, die lid was van de nationalistische
groep ‘De zwarte hand’.
- De moord leidt tot een wereldoorlog: Oostenrijk-Hongarije wilde dat Servië zich niet meer
zou bemoeien met de Slavische nationalisten. Waren bang dat Rusland Servië zou komen
helpen dus zochten ze steun bij Duitsland. Oostenrijk-Hongarije stuurde Servië een
ultimatum met harde eisen. Servië ging hier niet mee akkoord en op 28 juli verklaarde
Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië.
, Daarop kwam een kettingreactie van mobilisaties en oorlogsverklaringen:
- Rusland mobiliseerde troepen bij de grenzen met Oostenrijk-Hongarije en Duitsland.
Dezelfde dag, 1 augustus, verklaarde Duitsland de oorlog aan Rusland.
- Frankrijk, bondgenoot van Rusland, besloot onmiddellijk daarop te mobiliseren. Voor
Duitsland was dit de aanleiding om Frankrijk de oorlog te verklaren (3 augustus).
- Toen de Duitsers België binnenvielen (voor hun Von Schlieffenplan), verklaarde Engeland de
oorlog aan Duitsland (4 augustus).
De Centralen kwamen tegenover de Geallieerden te staan.
Geallieerden: Engeland, Frankrijk, Rusland, Servië, België en de VS.
§2 Verloop van de Eerste Wereldoorlog.
De bevolking was enthousiast voor de oorlog (werd aangemoedigd door de regering en pers).
Waardoor enthousiasme?
- Militarisme en nationalisme hadden de vaderlandsliefde en strijdlust aangewakkerd.
- Ze waren overtuigd van hun eigen superioriteit. Ze dachten allemaal dat hun land in korte
tijd zou winnen.
België:
- Duitsland ergerde zich aan de grote tegenstand van de Belgen en was bang voor francs-
tireurs (burgers die op soldaten schieten), waardoor gingen ze over op brandstichting,
deportatie en doodschieten van burgers.
- Na het uitbreken van de oorlog vluchtte bijna 1 miljoen Belgen naar Nederland (opgeschrikt
door verhalen over de Duitse inval). Arme Belgen werden opgevangen in vluchtoorden en de
rijkere Belgen kregen persoonlijk onderdak in een gezin.
Wereldoorlog:
- Door tekort aan troepen werden soldaten uit de kolonies gehaald om mee te vechten.
- Er raakten door de oorlog heen meer landen bij betrokken. Geallieerden: Italië, Roemenië en
Griekenland. Centralen: Bulgarije.
- In november 1914 verklaarde Turkije de oorlog aan Rusland, dus ook de bondgenoten
Engeland en Frankrijk.
- In april 1917 verklaarde de VS de oorlog aan Duitsland toen Duitse duikboten Amerikaanse
schepen aanvielen. Maar pas in 1918 bracht de VS troepen naar het westfront.
- In 1914 verklaarde Japan de oorlog aan Duitsland door een verdrag met Engeland.
- De Turken kregen steun van Frankrijk en Engeland toen ze in opstand kwamen. In Afrika
streden de Fransen en Britten om de Duitse kolonies in bezit te krijgen.
Oostfront: een bewegingsoorlog met veel troepenverplaatsingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marrehuijsmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.