Dit document bevat een samenvatting van tijdvak 5, de Tijd van ontdekkers en hervormers. Dit document komt goed van pas bij je geschiedenis CSE of examen.
§5.1 Renaissance en Humanisme
Renaissance: ‘wedergeboorte van klassieke oudheid’
Kenmerken:
• Nadruk op leven op aarde (“Carpe Diem”) à daarvoor (“Momento Mori”)
• Nadruk op individu
• Aandacht voor de klassieken (Teksten, Kunstwerken)
• Realisme in kunst
• Zelfontplooiing
3 oorzaken
o Handel met Midden-Oosten bracht klassieke teksten en kunstwerken naar Italië
o Daardoor ook veel rijke handelaren (geld voor, gebouwen, kunstwerken)
o Veel klassiek erfgoed in Italië zelf
*Ook de kerk (paus en bisschoppen) genoot van het leven
Humanisme
Wetenschap in de middeleeuwen:
• Niet tegen de leer van de kerk
• Gericht op geloof en leven na de kerk
De rijke burgerij ontwikkelde een andere levenshouding: Humanisme
o Nadruk leven op aarde
o Over alles debatteren
o Zelf observeren, redeneren, experimenteren
o Kritisch op de kerk
*Humanist en geestelijke ‘Erasmus’ vertaalde bijv. de Bijbel à vol fouten
§5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden
Wereldbeeld rond 1450:
• Beperkt (Europa, Noord-Afrika en stukje Azië)
• Handel wordt steeds internationaler
• Klassieke kaarten brengen nieuwe kennis
Het begin van de Europese overzeese expansie:
• Aziatische producten: specerijen, goud, zilver zijn populair en dus (peper) duur
• Ottomanen blokkeren handel over land
• Dus zoeken Portugezen naar handelsroute overzee
1488: Bartolomeus Diaz bereikt Kaap de Goede Hoop
1497: Vasco da Gama bereikt India
Spanje volgt Portugal:
o Columbus à route naar Indië via het westen
o Columbus krijgt geld van Spaanse koning en koningin
o 1492: Columbus ontdekt Amerika (indianen à vanwege Indië)
o 1494: Verdrag van Tordesillas à verdeling Azië en Amerika (westelijke helft voor
Spanje, oostelijke helft voor Portugal) om oorlog te voorkomen
Ondergang van de Azteken:
- Steeds meer avonturiers (conquistadores) trekken door goudverhalen naar de
“Nieuwe Wereld”
- 1519: ‘Cortes’ veroverd en vernietigd de Azteken (indianen)
Spanje koloniseert Amerika
o Amerika krijgt een onderkoning en ambtenaren
o Conquistadores die gebieden veroveren, krijgen als beloning landgoederen
o Indianen gedwongen tot arbeid à 1542: Pleidooi De Las Casas: Christelijke indianen
mochten niet worden uitgebuit
o Stand samenleving (afkomst) à
1. Inwoners met 2 Europese ouders
2. Mensen met gemengd bloed
3. Indianen
4. Slaven.
o Indianen stierven door uitputting à Afrikaanse slaven naar Amerika vervoerd met
dank aan: trans-Atlantische slavenhandel
Gevolgen
• Bevolkingssamenstelling Amerika verandert volledig
• Verspreiding christendom
• Ontstaan Driehoekshandel
• Europa verkrijgt grote winsten en grondstoffen (Behalve Italië)
§5.3 De Kerkhervorming
De kerk rond 1500 had een belangrijke rol in de samenleving:
o Ziekenzorg (zieken, armen, ouderen)
o Zielenheil (aflaat) met zo’n aflaat kon de kerk namens god zonden vergeven
o Bepaalde normen en waarden
à Wie zich hier niet aan hield werd een ketter genoemd en vervolgd
Paus gedraagt zich als koning:
• Kerk is rijk
• Paleis (Sint-Pieter)
• Hofhouding
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robindegroot1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.
