Aardrijkskunde Samenvatting H3
Oorlog om olie
§3.1: Het einde van een olietijdperk
Hoe ontstaat aardolie?
Aardolie is een fossiele brandstof. Het ontstaat wanneer diertjes of planten afsterven en
naar de zeebodem zakken. Hier worden ze bedekt onder lagen zand en klei, totdat de druk
zo hoog wordt dat het water er uitgeperst wordt, dan ontstaat brongesteente.
Hoe dieper het zakt, hoe hoger de druk en de temperatuur worden en hierdoor ontstaat
uit het gesteente olie en gas. Zandlagen worden hiermee doordrenkt, totdat het olie en gas
door poreuze lagen omhoog wordt geperst en onder een ondoordringbare laag in een ‘oil
trap’ vast komen te zitten. Op deze manier zit 1/5 van de wereldvoorraad opgeslagen,
maar dit neemt af door het oppompen en gebruiken van de olie, wat CO2 uitstoot.
Soms komt de olie ook door spleten naar boven, wordt het gevonden in asfaltmeren of
wordt het in teerzanden of olieschalie (oliehoudend leisteen) gevonden.
Van olieplatform naar de raffinaderij
Nadat de olie opgeboord is wordt het via pijpleidingen vervoert naar een haven of
raffinaderij, maar de aanleg is vaak heel duur omdat het door slecht begaanbare, natuur of
politiek instabiele gebieden loopt. De vaste kosten zijn hoog, maar de variabele kosten zijn
laag, omdat je weinig hoeft uit te geven aan personeel, slijtage van materieel en brandstof.
In havens wordt de olie in tankers gepompt, maar deze tankers zijn enorm. Hierdoor
vormen smalle kanalen zoals het Suezkanaal tussenliggende hindernissen.
Olievoorraden en consumptie
Bijna elk land heeft olie en gas, maar de grootste olievelden liggen in het Midden-Oosten
en de grootste gasvelden in Rusland. De landen met veel olie gebruiken vaak niet de
meeste olie, waardoor er veel transport plaatsvindt over grote afstanden. Olieverbruik
neemt nog toe, behalve in de OECD-landen.
Zal er altijd olie zijn?
Het is moeilijk te voorspellen hoe lang er nog olie is. De conventionele voorraad is de olie
die met de huidige apparatuur en normale kosten kan worden opgepompt. Veel olie is
opgeslagen in politiek stabiele landen, maar deze liggen vaak opgeslagen in teerzanden of
leisteenafzettingen. Olie hieruit verkrijgen kost veel moeite, geld en energie, er komt veel
CO2 bij vrij en is schadelijk voor natuurlandschappen. De grootste niet-conventionele
opslag ligt in Noord-Amerika.
Winbaarheid
De bewezen voorraad is de hoeveelheid olie waarvan men zeker weet dat die aanwezig en
winbaar is, maar winbaarheid bestaat uit drie aspecten.
Ten eerste is er economische winbaarheid: de opbrengst moet hoger zijn dan de kosten,
dus als de olieprijs stijgt neemt de economische winbaarheid toe. Ten tweede is er