HOOFDFASE PERSONEEL & ARBEID
SAMENVATTING TENTAMEN HUMAN RESOURCE ACCOUNTING
D-CLUSTER PERIODE 3
Boek Hoofdstuk 2. HRM en kostenreductie
Bedrijven kunnen hun winst vergroten door:
- Omzet te verhogen
- Kosten te verlagen
Resultaten kunnen dalen door een dalende omzet, als gevolg van o.a.:
- Economische recessie
- Verschuivingen in de vraag
- Concurrentie lagelonenlanden
Samenstelling van personele kosten bestaat uit:
1. Lonen en salarissen
Aan de post lonen en salarissen zal een bedrijf niet veel kunnen veranderen. Dit staat namelijk
allemaal vast in cao-bepalingen.
De belangrijkste bepalende elementen zijn functiegroep en leeftijd.
Eindschalers = dit zijn medewerkers die in hun hoogte salarisschaal zitten en dus geen periodieke
salarisverhoging ontvangen. Bij een bedrijf waarvan het personeelsbestand uit veel eindschalers
bestaat, zijn de gemiddelde loonkosten per medewerkers vaak hoog, maar groeien de loonkosten
waarschijnlijk minder snel.
Een snelgroeiend bedrijf met veel jonge medewerkers en weinig eindschalers, loopt het risico dat de
salariskosten snel toenemen.
2. Sociale lasten en pensioenpremies
Sociale lasten = premies die de werkgever moet betalen en die niet op de werknemer te verhalen
zijn. Zijn afhankelijk van bepalingen uit cao en de wet. Ook bedrijfsspecifieke regels en gebruiken
spelen hierbij een rol. Te denken valt aan:
- Ziektekostenverzekering
- Werkloosheidsverzekering
- Arbeidsongeschiktheidsverzekering
- Pensioensverzekering en VUT verschil tussen pensioenfonds op basis van het laatst
verdiende inkomen (eindloonsysteem) of op basis van gemiddelde loon. In het eerste geval
zal de werkgever veel meer premie moeten betalen.
3. Overige personele kosten
Personele kosten kunnen worden beheerst door te kijken naar:
- Gemiddelde kosten per medewerker
- Arbeidsproductiviteit, kijken naar de toegevoegde waarde per medewerker en de omzet per
medewerker
Let op: niet alle personele kosten in de resultatenrekening of begroting vallen onder deze post, maar
kunnen ook onder andere vallen. Ook zijn niet alle kosten in cijfers uit te drukken, bijvoorbeeld
verloop en verzuim.
,Out of pocket-costs = kosten die na verloop van tijd tot uitgaven leiden
Opportunity costs = gemiste opbrengsten
Voorbeeld: Je staat voor de keuze om een studie van 4 jaar te doen of direct te gaan werken.
Vervolgens kies je voor de studie van 4 jaar. Dan is het salaris dat je in die 4 jaar had kunnen krijgen
opportunity costs.
Hierboven zijn 3 onderdelen genoemd waaruit personeelskosten kunnen bestaan. Deze kosten
kunnen beheerst of teruggedrongen worden door:
1. De salariskosten terugbrengen herziening van het arbeidsvoorwaardenpakket
2. De sociale lasten beter beheersen aanpassing pensioenstelsel
3. Overige personele kosten beheersten kritische heroverweging toepassing verschillende
personele instrumenten
Lonen en salarissen zijn de belangrijkste post voor de personele lasten. Daling van deze kostenpost
kan bijvoorbeeld door:
- Variabele beloning in de vorm van prestatiebeloning. Door meer variabele kosten te hebben
dan vaste kosten, kan een bedrijf in slechte tijden de kosten gedeeltelijk aanpassen. Bij vaste
kosten is dit namelijk niet mogelijk.
- Verjonging van personeelsbestand. Vooral in bedrijven waar weinig opleiding voor nodig is.
- Bevorderen van uitstroom van personeel. Zie voor veel gebruikte mogelijkheden fig. 2.7
Rationele overcapaciteit = de omvang van het beschikbare personeelsbestand groter is dan de
noodzakelijk bezetting bij een normale productieomvang. Door deze overcapaciteit aan personeel
kan men gemakkelijker knelpunten opvangen.
Er zijn 3 verschillende manieren om de uitstroom van personeel te bevorderen om zo de
productiviteit te kunnen verbeteren en de arbeidskosten per product te laten dalen, namelijk:
- Normale reductie van de kosten van 1 tot 10 procent management probeert via
periodieke acties de natuurlijke groei van de personeelsbezetting tegen te gaan.
- Strategische kostenreductie van 10 tot 20 procent wordt veroorzaakt door druk van
buitenaf, bijvoorbeeld inkrimping van de markt, dalende prijzen, enz. als het bedrijf te hoge
kosten heeft, is inkrimpen noodzakelijk.
- Crisisbestrijding, reductie boven de 20 procent als het bedrijf ten onder dreigt te gaan.
Bedrijven kunnen een aantal maatregelen treffen om te reorganiseren, om zo de indirecte kosten te
kunnen beperken. Een aantal mogelijkheden zijn:
1. Periodieke sanering van het assortiment = de indirecte kosten hangen sterk samen met de
omvang van het assortiment. Hoe meer verschillende producten, hoe hoger de indirecte kosten.
Door het verschil in producten te verkleinen, kun je deze kosten dus laten afnemen.
2. Doorlooptijd van productie verkorten = vaak met behulp van Just In Time Management. Zorgen
dat de producten minder lang op voorraad liggen. Hiermee hoopt men de levertijd aan afnemers te
kunnen verkorten, waardoor men sneller geld ontvangt, minder opslagruimte nodig voor voorraad
en minder risico dat deel van de voorraad niet wordt verkocht. Dit leidt er uiteindelijk vaak toe dat
personeel verdwijnt omdat distributiecentra worden gesloten.
3. Hiërarchische niveaus verminderen = veel niveaus kan voordelig zijn voor bedrijven met laag
opleidingsniveau en geen beschikking over goede, goedkope communicatiemiddelen.
Nadelen zijn:
- Kostbaar
, - Trage besluitvorming doordat mensen ver afstaan van situaties waarover ze moeten
beslissen
- Lagere functies kunnen ontmoedigd worden bij het nemen van nieuwe initiatieven
Daarom niveaus verminderen. Voordelen zijn:
- Je kunt lagen ‘wegschillen’, waardoor kosten bespaard
- Betere en overzichtelijkere besluitvorming
4. Decentraliseren = het opsplitsen van een bedrijf in kleinere, zelfstandige eenheden. Leidt vaak tot
betere bedrijfsprestaties en werkt effectiever.
5. Stafafdeling reduceren of opheffen = hierbij worden het aantal stafafdelingen in een bedrijf
beperkt.
6. Aantal serviceverlenende afdelingen beperken = dit zijn de afdelingen zoals logistiek, ict,
personeelszaken, etc. bedrijven met veel serviceafdelingen zijn veel tijd kwijt aan het contact met
deze afdelingen. Je kunt je beschikbaar vermogen beter richten op de kernactiviteiten en de
serviceverlenende taken bijvoorbeeld uitbesteden of laten inkrimpen.
7. Delen van productie verplaatsen naar lagelonenlanden
Andere kostenbesparende maatregelen zijn:
1. Inkoopkosten terugbrengen. Het deel van de omzet dat naar de inkoopkosten gaat kan
toenemen door:
- beperking van aantal serviceverlenende afdelingen
- productie verplaatsen naar plaatsen waar het goedkoper kan (binnen of buitenland)
Door meer aandacht aan de inkoop te besteden, kunnen op korte termijn vaak grotere
kostenbesparingen worden bereikt.
2. Exploitatiekosten terugbrengen. Bedrijven hebben vaak hoge kosten aan huur en inrichting
van het pand. Deze kosten kun je terug brengen door bijvoorbeeld het aantal werkplekken
voor medewerkers te laten inkrimpen door het zoeken naar bijv. flexibele werkplekken.
Kostenbesparing kan op lange termijn leiden tot winstverlaging als men niet op de juiste manier
handelt. Een aantal voorbeelden zijn:
- Teveel nadruk op discretionaire kosten (= kosten die niet afhankelijk zijn van de
productieomvang). Voorbeelden zijn reclame, opleiding en research&development.
- Te weinig oog voor toekomstige opbrengsten.
- Gebruik maken van de kaasschaafmethode. Hierbij moeten alle afdelingen evenveel
inleveren zoals bijvoorbeeld allemaal 10% van de kosten terug brengen. Nadelen hiervan:
1. Risico op ontslaan van talenten die men in de toekomst hard nodig heeft (als bedrijf weer
herstelt hebben ze namelijk weer nieuwe medewerkers nodig, die moeten weer ingewerkt
worden, etc.).
2. Oorzaken van een minder goede bedrijfsprestatie worden niet aangepakt.
- Onvoorziene gebeurtenissen doorkruisen bezuinigingsrondes.
Het dupont schema ziet er als volgt uit:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stuvia007. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
