Zeer complete samenvatting parasitologie. Zeer handig samengevat in tabelvorm en daardoor gemakkelijk te leren. Onnodige details zijn achterwege gelaten, kortom dit is wat je moet weten om te slagen!
Klasse: Trematoden – zuigwormen (niet-gesegmenteerd)
Algemene - Parasitair bij vertebraten (rund, geiten, schapen, varkens,…)
kenmerken - Wereldwijdverspreid → overal waar slakken voorkomen.
- Infecteren in het SVS + anexen (lever,…)
- Indirecte cyclus met minstens 2 tussengastheren met verschillende generaties
- Zeer hoge specifiteit voor de tussengastheer = zoetwaterslak en een lage specifiteit voor de
eindgastheer.
- Komen dus alleen voor bij de zoetwaterslak
- Aseksuele vermeerdering
Morfologie - Afgeplat + niet-gesegmenteerde lintworm
- 2 zuignappen: oraal + ventraal
- Hermafrodiet (m.u.v. schistosoma)
- Bilaterale symmetrie
- Super eenvoudige lichaamsopbouw
o Geen anus + circulatiesysteem of coelom
o Niet-volledig SVS
Algemene - kanaal van Laurer → eitjes komen hier naar
structuur buiten
- Mehlis klier → gaan schaal vormen
- Vitelliene klieren → procueren eigeel
- Receptaculum seminis
Externe Bevat een uitgebreid tegument
structuren - Bestaat uit levende cellen met een zeer snelle turnover
- Gaat grootste deel van voedselopname veroorzaken (via de orale zuignap → SVS →
excretiekanaal zeer weinig vertering)
- Bevat plooien, microvili, stekels en tuberkels → oppervlak vergroting + pathogeniciteit.
Interne Zenuw → zeer beperkt soms eye spots om de gastheer te vinden.
stucturen Vertering → zeer beperkt via SVS grotendeels via het tegument
Uitscheiding → geen anus maar excretieporus
Reproductie
- Aseksuele vermeerdering
- Hermafrodiet (m.u.v. schitosoma) → dus kruisbevruchtiging
Standaard 1. Zygote (ei)
levenscyclus 2. Mycacidium larve
o Komt vrij voor en gaat snel opzoek naar de slak (binnen 12u gevonden) met behulp
van eye spots.
3. Sporocyst (delende cellen)
o Kunnen soms dochtersporocysten maken
4. Redia
o Soms dochter redia worden gevormd.
DUS → in de slak ongeslachtelijke vermeerdering ovv redia of sporocysten
5. Cercariae (infectieus larvaal stadia bevat staart en komt uit de slak)
o In water en moeten kunnen zwemmen → staart.
o Bevatten dikke weerstandige cyste!
6. Metacecaria (infectieuze cystevorm in de eindgastheer)
o Gaan de gastheer passief infecteren via opeten (m.u.v. schistosoma, deze gaan actief
de huid van de eindgastheer penetreren).
o Eventueel hebben ze meerdere intermediaire gastheren
7. Adulte trematode in eindgastheer
Gemaakt door: Celeste Hilhorst – fouten voorbehouden – bron: cursus professor Maes.
,Fasciola hepatica – leverbot - klasse: trematoda
Soorten fasciola 1. Hepatica → wereldwijd in galgangen van bijvoorbeeld schapen
2. Gigantica → in afrika en gamatigde zones in de galgangen
3. Buski → in het verre oosten
Morfologie - Bladvormig + kegelvormig uiteinde
- Tegument met steeksels
- Vertakte oesophagus + testes
- Sterk ontwikkelde vitellaria
Algemene - Komt met name voor bij herbivoren, hij zit namelijk op waterplanten die deze herbivoren
kenmerken gaan opeten (bv. waterkers)
- Eindlocalisatie = galgangen
- Groot economische belang bij herkauwers eerder subklinisch bij paard, konijn.
- Zoönose
- 1 tussengastheer = poelslak
- 1 cyclus per jaar
Levenscyclus 1. NIET-geëmbryoneerde eieren komen via galgangen in faeces
2. NIET-geëmbryoneerde eieren komen in het zoetwater →alleen ontwikkeling boven 10
graden anders valt de cyclus stil.
3. Embryonatie/hatching → miracidium worden vrijgesteld, deze moeten binnen 12 uur
een slak vinden. (ei → miracidium = 1mnd)
4. In de slak krijg je ontwikkeling tot sporocysten, redia en cecaria en veel vermeerdering.
5. Cecaria worden vrijgesteld uit slak en komen op waterplanten + verliezen hun staart.
Door cyste zijn ze goed bestand tegen uitdroging en kou en kunne overwinteren!
6. Passieve infectie van herbivoren (van ei → infectie = 2-3 maand)→ passieve prikkels
(HCL, galzouten) gaan de cyste verteren van de leverbot → komt vervolgens in
dunnedarm.
7. De metacercaria moeten naar de lever!
o Doorboring darmwand → periotenale holte → leverkapsel → galgangen → adulte
trematode.
o Erratische migratie → verkeerde plaats vaak veel ergere pathologie
PP = 10-12 weken = 3 mnd
Waar - Dier zelf
overwintering - Slak
- Soms als ei
Symptomen Rund
- Subklinische effecten
- Verminderde productie (melk en vlees)
- Afgekeurde levers
- Bedrijfsgebonden! Grote kosten voor anti-parasitaire middelen.
- Secundaire bacteriële infecties (black disease)
Schaap
- Acute fasciolosis
o Bij verplaatsing naar natte gebieden waar ze accuut + massaal worden geïnfecteerd
o Traumatische hepatitis → dood
o Black disease → secundaire bacteriële infectie in de lever
- Chronische fasciolosis
o Aneamisch, zwak, mindere eetlust + conditie + minder prestaties
Behandeling + Zomerinfectie: hoge infectiedruk → acute infecties met symptomen (okt – dec)
infectieuze Winterinfectie: overwintering van MC in slakken → subklinische infecties
perioden Behandeling: in november + december en nabehandeling maart-april met
triclabendazole → actief op adulte + immature parasieten. (niet bij water zetten,
slakken bestreiding,..)
Epidemiologie
Gemaakt door: Celeste Hilhorst – fouten voorbehouden – bron: cursus professor Maes.
, - Uitscheiding van de eitjes: gehele jaar door (schapen blijven op de weide)
- Uitkomen/hatch van de miracidia: vanaf april – oktober (de temperatuur moet namelijk boven
de 10 graden zijn).
- Vrijzetting cercariae door slak: vanaf juli -augustus ga je zien dat de cercariae door de slak
worden vrijgesteld. In september-oktober – november is de infectiedruk het hoogst van
metacercaria die de GH infecteren. Dus NU zie je klinische symptomen
- Zomer infectie eindgastheer: dit is de acute infectie/symptomen rond oktober-november -
december afkomstig van eitjes die rond april gehatcht zijn.
- Winter infectie eindgastheer: sommige metacercaria gaan overwinteren in de slak en wanneer
de temperatuur weer boven 10 graden is kunnen ze de slak verlaten en de GH infecteren. →
wel veel lagere infectiedruk, dit is in de lente (april-mei)
Paramphistonum cervi – pensbot – klasse: trematode
Algemene - Infecteren runderen wereldwijd vaak in chronische vorm
kenmerken - Volwassen wormen zijn niet pathogeen maar in immature
stadia kunnen ze bij hevige infecties tot zware pathologiën
lijden + mortaliteit veroorzaken.
- Zoetwaterbioop → bij zoetwaterslakken
- Metacecaria zitten op planten
Levenscyclus Zelfde levenscyclus als fasciola hepatica → co-infectie mogelijk!
LET OP: verschil met f. hepatica
- MC zitten in de dunne darm (6-8 weken) en gaan via retrograde migratie naar de
pens. Door deze migratie krijg je pathologie.
- Tussengastheer = landslak!
Symptomen - Zware diarree, zwakte, sterfte
- Ontsteking door de migratie thv SVS
- Met name bij jonge dieren
Behandeling Praziquantel
Dicrocoelium – kleine leverbot – klasse: trematoden
Algemene - Volledige landcyclus
kenmerken - Eerste tussengastheer = landslak, tweede
tussengastheer = mier en de eindgastheer = schapen,
runderen, geiten, varkens en mensen.
Cyclus 1. Aseksuele vermeerdering in de slak via redia of sporocyten
2. Cercaria worden samengeplakt in een slijmbal en kopen op het gras → mieren
eten deze op. 1 cercaria gaat naar de hersenen van de mier.
3. De mier krijgt een gedragsverandering → ’s nachts als het koud is krijgen ze kramp
in hun kaken en blijven ze plakken aan het topje van het gras.
4. De eindgastheer bv. schapen eten ze dan s ochtends op. De metacercaria komen in
de dunne darm en zullen via de galgangen in de lever komen.
Symptomen - Minder pathogeen dan de fasciola want bevat minder stekels en gaan via de
‘normale’ weg naar de lever. Ze doorboren de darm dus niet.
Behandeling praziquantel
Gemaakt door: Celeste Hilhorst – fouten voorbehouden – bron: cursus professor Maes.
, Schistosoma – klasse: trematoden
Algemene - Uitzondering: gescheiden geslachten
kenmerken - Parasieten van het venensysteem → bloedparasieten
- Pathologie meestal veroorzaakt door de eieren
- Bevatten een stekel en geen operculum
- Kan ontkomen aan immuunsysteem door antigenen van de
gastheer op zijn tegument te plaatsen!
Cyclus 1. Uitscheiding van eieren vanuit faeces of urine (vanuit venen → lumen
darm/blaas/ureters,..)
2. In het water komen de miracidium larven vrij uit de eitjes door de T-daling
3. De miracidium zwemmen naar de zoetwaterslak en penetreren deze!
4. In de slak ontstaan 2 generaties sporocysten en de productie van furcocercarium
larven.
5. De furcocercarium larven komen in het water uit de slak → penetreren de huid van de
gastheer → lymfestelsel → circulatie → …
Species 1. Schistosoma haematobium
o Laag pathogeen
o Thv venen in het blaas en rectum
o Geen zoönose
2. Schistosoma mansoni
o Gemiddeld pathogeen
o Thv venen in dikke darm
o Geen zoönose
3. Schistosoma japonicum
o Hoog pathogeen
o Thv venen in dunne darm en lever
o WEL zoönose
Pathofysiologie 1. Dermatitis (allergische reactie door penetratie huid van de furocecarien)
2. Hoesten en koorts → door transport van de schistosomules (furocecarium zonder
staart) in bloed/lymfestelsel en komen in hart en longen.
3. Katyama koorts
Op het einde van de PP produceren de vrouwtjes massaal eieren en deze komen ook
massaal vrij → extreme immuunreactie met veel koorts. Dus met name de eitjes
veroorzaken pathogenese.
4. Schistosomiasis-chronische fase
De wormen zitten in de BV van de darm, de eitjes moeten in de urine of faeces terecht
komen en gaan dus doorheen het endotheel moeten migreren. Het endotheel wil dit
voorkomen en gaat epitheel vormen. Een 1/3 van de eitjes bereikt uiteindelijk de
darmwand, de anderen blijven in de bloedbaan → circulatie. De eitjes komen dus
overal terecht en veroorzaakt een immuunreactie + granuloma vorming. De eitjes
worden ingekapseld.
- Bloederige diarree, orgaanfalen, levercirrose,…
Behandeling Praziquantel
Controle - Niet meer urineren + defeceren in de rivieren/water
- Mensen niet op blote voeten laten lopen
- Slakken bestreiden bij de vijvers
- Behandelen van zieke mensen → diagnose stellen (urine, faeces onderzoek, serologie)
Zwemmersexceem De schistosoma dat watervolgels en eenden infecteert kunnen bij de mens zwemmersexceem
veroorzaken. Je krijgt er kortdurende dermatitis van (de furocecaria gaan daarna dood). Wel
krijg je immuunopbouw → bij de volgende infectie krijg je veel ergere allergische reactie →
extreme jeuk/korsten,…
Gemaakt door: Celeste Hilhorst – fouten voorbehouden – bron: cursus professor Maes.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celestehilhorst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
