Samenvatting basisboek recht zesde druk
Hoofdstuk 1 wat is recht
1.2 recht is afhankelijk van normen en waarden
De inhoud van recht is afhankelijk van de normen en waarden in een samenleving.
1.3 doel van recht
Het recht is het geheel van overheidsregels dat op een bepaald moment geldt in een samenleving
Het doel van recht is:
- Ordenen van de samenleving
- Zorgen voor een rechtvaardige oplossing bij conflicten
1.4 wettelijke regels en andere wetten
Kenmerkend is voor rechtsregels dat:
- Ze gemaakt worden door de overheid
- Ze algemeen geldend zijn
- De rechter beslist wat er gebeurd als iemand zich niet aan de rechtsregel houdt
1.5 rechtsgebieden
Vijf verschillende rechtsgebieden:
- Staatsrecht: Het staatrecht beschrijf de organisatie van de overheid. Je vindt er
bevoegdheden van de verschillende overheidsorganen en regels over de positie van de
burger in de staat. De basisregels van het staatrecht staan in de grondwet. Andere
belangrijke wetten op het gebied van het staatrecht zijn: de kieswet, provinciewet, de
gemeentewet en de politiewet.
- Bestuursrecht: besturen is zorgen voor een goede gang van zaken in ons land. In het
bestuursrecht staan de regels waaraan de overheid zich moet houden als zij het land
bestuurt. Het bestuursrecht beschrijft de manier waarop de overheid met haar burgers moet
omgaan als zij het land bestuurt. (algemene wet bestuursrecht Awb)
- Strafrecht: het gaat hier om verboden waarop de overheid straf heeft gesteld. Het strafrecht
bevat alleen die regels die de overheid voor de veiligheid van de hele samenleving van
belang vindt. Strafrecht speelt zich af tussen dader en overheid. Het wetboek van strafrecht
(Sr).
- Burgerlijk recht: de juridische relaties tussen burgers onderling worden geregeld. De
belangrijkste regels staan in het Burgerlijk Wetboek.
- Internationaal recht: regelt de verhouding met andere landen en de positie van ons land in
allerlei internationale organisaties.
1.6 privaatrecht en publiekrecht
Het privaatrecht regelt de juridische relaties tussen burgers onderling en tussen burgers en
bedrijven. Het burgerlijk recht behoort tot het privaatrecht. Het privaatrecht geeft regels voor de
rechtsrelaties tussen burgers onderling en tussen burgers en bedrijven.
Het publiekrecht geeft regels voor de juridische verhouding tussen burgers en bedrijven enerzijds en
de overheid anderzijds. Tot het publiekrecht behoren het staatrecht, bestuursrecht en het strafrecht.
,Het publiekrecht geeft regels voor de juridische relatie tussen de burger of het bedrijf en de
overheid.
1.7 materieel en formeel recht
Het materiële recht beschrijft de rechten en plichten van mensen. Het materieel deel van het recht
bestaat uit de rechten en plichten
Het formele recht beschrijft hoe je je materieel recht kunt halen/ hoe de rechten en plichten uit
materieel recht gehandhaafd worden. Het formele recht wordt ook wel procesrecht genoemd, want
je vindt in het formele recht procedures en beschrijvingen van rechtszaken.
Drie rechtsgebieden met een formeel en een materieel deel:
- Burgerlijk recht
- Strafrecht
- Bestuursrecht
Een wet in materiële zin, maar geen wet in formele zin:
- Een gemeentelijke verordening
Een wet in formele zin, maar geen wet in materiële zin:
- Een wet waarin de begroting wordt goedegekeurd
Hoofdstuk 2 bronnen van het recht
2.2 de wet
De wet is de belangrijkste vindplaats van het recht, want het grootste deel van het recht staat in de
wet.
De verschillende wetboeken:
- Burgerlijk wetboek (BW): regels over familiezaken, ondernemingen, erfrecht,
overeenkomsten die mensen en bedrijven met elkaar sluiten en over eigendom.
- Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering (Rv): dit wetboek beschrijft hoe een rechtszaak
verloopt in het burgerlijk recht.
- Wetboek van strafrecht (Sr): hierin staan de strafbare gedragingen, ook vind je de maximale
straffen die er op de verschillende strafbare feiten staan
- Wetboek van strafvordering (Sv): hierin staan de regels en procedures als er een strafbaar
feit is gepleegd.
2.3 jurisprudentie
De verzameling van alle rechterlijke uitspraken wordt de jurisprudentie genoemd, deze is de tweede
bron van het recht. Door de jurisprudentie ontwikkelt het recht zich voortdurend. De verzameling
van rechterlijke uitspraken is een rechtsbron, omdat in deze uitspraken uitleg gegeven wordt aan de
wet.
2.4 internationale verdragen
Verdragen zijn overeenkomsten tussen landen en vormen een rechtsbron. Internationale verdragen
vormen een steeds belangrijker rechtsbron vanwege de invloed van deze verdragen op ons recht.
,2.5 gewoonte
De gewoonte kan in sommige gevallen een rechtsbron zijn, onder de voorwaarde dat het gaat om
een langdurig gebruik in een bepaalde kring die door deze kring als rechtsregel wordt ervaren. In het
strafrecht is het gebruik van de gewoonte als rechtsbron niet toegestaan.
Hoofdstuk 3 een rechtszaak in het burgerlijk recht
3.2 verschillende rechtszaken per rechtsgebied
Het strafrecht, het bestuursrecht en het burgerlijk recht kennen ieder een eigen type rechtszaak.
- Rechtszaak in het strafrecht: het openbaar ministerie staat tegenover de verdachte. Het
openbaar ministerie legt de verdachte strafbare feiten ten laste, en het is dan de taak van de
rechter om te beslissen of hij echt schuldig is.
- Rechtszaak in het bestuursrecht: In het bestuursrecht staan de overheid en een burger of
een bedrijf tegenover elkaar. In de meeste gevallen neemt de burger of het bedrijf het
initiatief tot de rechtszaak, omdat men het niet eens is met een beslissing van het
bestuursorgaan.
- Rechtszaak in het burgerlijk recht: twee burgers of een burger en een bedrijf staan tegenover
elkaar, omdat ze een verschil van mening hebben over hun rechten en plichten ten opzichte
van elkaar.
3.3 onafhankelijkheid van rechters
De hoofdtaak van rechters is een oordeel geven over de zaken die aan hen worden voorgelegd. Dit
oordeel is bindend (beide partijen moeten zich eraan houden). Rechters moeten zich niet gebonden
voelen aan de regering, het parlement, instellingen of bedrijven die belang zouden kunnen hebben
bij een uitspraak (onafhankelijkheid).
De grondwet en de wet op de rechterlijke organisatie geven regels om de onafhankelijkheid van
rechters te garanderen. Moet een rechter worden afgezet omdat hij duidelijk niet functioneert, dan
gebeurt dit door de hoge raad. Er wordt bepaald dat de rechtspositie van rechters bij wet moet
worden geregeld. Op die manier kan de regering rechters ook niet gemakkelijk beïnvloeden door op
uitspraken te reageren met bijvoorbeeld een salarisverhoging.
3.4 organisatie van de rechtspraak
Een rechtszaak begint bijna altijd bij de rechtbank.
- Rechtbank: het werkgebied van een rechtbank wordt het arrondissement genoemd. In
principe worden alle zaken die zich afspelen op het terrein van het burgerlijk recht
behandeld door de rechtbank.
, Binnen de rechtbank wordt onderscheid gemaakt tussen kantonzaken en andere zaken:
- Kantonzaken: de kantonrechter behandelt in het burgerlijk recht:
o Zaken tot €25.000
o Alle zaken – om welk bedrag het ook gaat – uit huur, huurkoop, consumentenkoop,
pacht, arbeid
o Consumentenkrediet tot €40.000
Figuur 1: De 3 rechterlijke instanties
- Andere kamers van de rechtbank: Alle zaken die niet door de kantonrechter worden gedaan,
worden behandeld door de andere kamers/afdelingen van de rechtbank.
- Gerechtshof: wie het niet eens is met een uitspraak van de kantonrechter of van de
rechtbank kan in hoger beroep gaan bij het gerechtshof. Het gerechtshof heeft vooral de taak
van hogerberoepsrechter.
- Hoge raad: na het hoger beroep kun je soms nog cassatie instellen bij de hoogste rechter (de
hoge raad)
- Absolute en relatieve competentie:
o Absolute competentie: als je je afvraagt welk type rechterlijk college bevoegd is van
een zaakkennis te nemen
o Relatieve competentie: waar en in welke plaats de rechtszaak wordt gehouden de
woonplaats van de gedaagde is het uitgangspunt
3.5 de procedure
Als je een rechtszaak wil beginnen wat moet je dan doen:
- Advocaat inschakelen: bij het burgerlijk recht mogen de partijen niet zelf hun proces voeren
- Griffierechten betalen: de kosten die de rechtbank in rekening brengt voor het voeren van de
rechtszaak.
- Eiser-gedaagde:
o Eiser: een partij die de rechtszaak begint
o Gedaagde: de andere partij
- Dagvaarding: een stuk dat wordt opgesteld door de advocaat van de eiser waarin precies
staat wat de eiser wil van de gedaagde. De dagvaarding wordt door een deurwaarde bij de
gedaagde thuisbezorgd en in handen afgeeft.
o Verstek: de gedaagde is niet verplicht op de dagvaarding te reageren de rechter
wijst de vordering van de eiser toe
o Verzoekschrift: vaak begint een rechtszaak met een dagvaarding, maar het is ook
mogelijk dat de zaak met een verzoekschrift begint echtscheiding
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvzee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.