Korte samenvatting – psychologie I
College 1
Dualisme: scheiding tussen lichaam en geest (Descartes).
Kritiek Dualisme
- Hoe communiceren lichaam en geest dan?
- Verklaren hersenactiviteit in MRI of PET-scan die te herleiden zijn naar mentale processen.
- Inzicht vanuit biologische psychologie: Wij zijn ons brein > zoals de nieren urine produceren, is het
brein het orgaan dat ons bewustzijn produceert (Dick Swaab).
Biologische psychologie = de erfelijkheid van psychologische eigenschappen (nurture vs nature).
Organisatorische visie: Biologische processen maken het gedrag mede mogelijk. De mens past zich
aan, aan de omgeving.
Mechanistische visie: Mensen worden gereduceerd tot cellen zoals een speelgoedauto of radartjes.
Genotype: de erfelijke aanleg, het geheel van genetische kenmerken dat een soort onderscheidt.
Fenotype: geheel van uiterlijke kenmerken van een individu.
Invloeden
- Erfelijkheid (interactie tussen genotype en fenotype = omgeving).
- De omgeving: kritische periode.
- Kritische periode: als je het dan niet leert, dan leer je het nooit.
- Een aanpassingsproces: door omgeving gevormd. De genetische aanleg wordt steeds minder van
invloed.
- Omgeving heeft invloed: school, ouders, peers.
- Invloed van opvoedstrategie > autoritair, toegeeflijk of gezaghebbend (democratisch).
- Rijping
Hersenen zijn in de groei tot tenminste 20e jaar.
Cognitieve vermogens hangen hier nauw mee samen.
Aanleg en omgeving mogelijk invloed op rijping.
- Mensen zoeken een sociale omgeving die hen qua aanleg het beste past.
Wat gebeurt er tijdens de rijping (epignese)?
Synaptogenese: aanmaken vertakkingen neuronen.
Pruning: wegsnoeien van onnodige verbindingen.
Myelinisatie: isoleren rondom de zenuw, waardoor deze zenuw sneller wordt.
Neurotransmitters: chemische stof als overbrenger van de zenuwprikkel (betrokken bij ziektes en bij de
werking van medicatie en drugs).
Dopamine Bevorderend Beweging, aandacht, leren.
Serotonine Remmend Stemming, emoties, dromen.
Noradrenaline Bevorderend Verhoogt energie, hartslag,
bloeddruk.
Samenhang met ziektes Depressie (te weinig serotonine).
Parkinson (te weinig dopamine)
Schizofrenie (te weinig
, dopamine).
Info-overdracht binnen neuronen > elektrisch.
Info-overdracht tussen neuronen > chemisch.
De puberteit
Prefrontale cortex neemt in dikte toe. Vanaf 18 jaar neemt de dikte af.
De cortex wordt gesnoeid.
De cortex zorgt ervoor dat gedachten niet meteen worden omgezet in daden.
Kinderen verliezen tijdelijk hun gezond verstand, zijn slechter in het overzien van langetermijn
gevolgen en het werkgeheugen is minder > “Waar heb ik mijn sleutels ook al weer neergelegd’?
ADHD en medicatie/drugs
- ADHD = attention deficit hyperactivity disorder.
- Medicatie ADHD: Ritalin, Concerta, dexamfetamine.
- Reactie op het drinken van koffie, gebruiken van drugs, zoals Speed > anders bij mensen met
ADHD.
De onderdelen van de hersenen
kleine hersenen Medulla Vitale functies (hartslag,
bloeddruk, ademhaling).
Hersenstam Cerebellum Beweging, evenwicht en
alertheid.
Middenhersenen Hippocampus Geheugen, info-opslag,
(limbisch systeem: emotie, Amygdala regulering emoties, thermostaat,
motivatie, genot). Hypothalamus motivatie, arousal, slaap-
Thalamus waakritme, schakelstation
zintuigelijke informatie (met
uitzondering van geur).
Cerebrum/ grote hersenen cortex (linker/rechter) Moeilijke taken
Corpus Callosum Verbinding tussen helften
frontale hersenkwabben ‘hogere functies’, zoals plannen,
persoonlijkheid en concentratie
Broca: uitspreken van de taal.
Wernicke: het begrijpen van de taal/betekenis geven aan taal.
Twee hersenhelften (hemisferen)
Linkerhersenhelft controleert rechterhelft van het lichaam.
Rechterhersenhelft controleert linkerhelft van het lichaam.
Corpus Callosum > verbindt deze twee hersenhelften.
Links Rechts
Analytisch Holistisch
Taal, rekenen Non-verbale visuele vaardigheden
Routinematige zaken Ruimtelijk inzicht
Leren van nieuwe zaken
Korte samenvatting ‘Biologische psychologie’
, - De functies van het brein en het gedrag van de mens zijn door evolutie gevormd.
- De mens is geen Tabula Rasa > is al deels voorgeprogrammeerd, zelfs zonder eigen wil om.
- De rijping van hersen bepaalt de psychologische capaciteiten.
- Psychische processen > denken, praten, waarnemen en kenmerken zoals intelligentie en
persoonlijkheid hebben een fysieke basis (daarom kun je er letterlijk aan knutselen).