Opvoedingsondersteuning
Bron (boemerangkids, sd)
Naam:
Studentnummer:
Inleverdatum: 16 april 2019
Organisatie:
Leercoach:
Werkveldcoach:
1
,Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................3
A. Verdieping opvoedingsondersteuning ...............................................................................................3
B. Welke factoren spelen een rol bij opvoeden?....................................................................................4
Welke (maatschappelijke) invloeden spelen een rol spelen bij de huidige opvoedvragen en/of
problemen waar ouder(s)/verzorger(s) in deze tijd voor staan..........................................................4
Verschil tussen opvoedvragen en opvoedproblemen (aan de hand van het balansmodel, de
driehoeken van Kousemaker en het continuüm van gewone tot problematische
opvoedingssituatie)............................................................................................................................6
De ontwikkelingsopgaven en de daarbij behorende opvoedvragen en -problemen bij kinderen in
de leeftijd van 0 tot 12 jaar.................................................................................................................7
De beschermende en risicofactoren op micro-, meso- en macroniveau bij opvoedvragen en/of
problemen en hoe deze factoren elkaar beïnvloeden........................................................................8
C. Wegwijzer opvoedingsondersteuning en jeugdhulp..........................................................................9
Organisaties in de gemeente Zoetermeer die betrokken zijn bij opvoedingsondersteuning en de
gespecialiseerde instellingen voor jeugdhulp.....................................................................................9
Opvoedpoli...................................................................................................................................10
Youz (voorheen de Jutters)...........................................................................................................11
D. Goede opvoedingsondersteuning: wat is er voor nodig?.................................................................12
Toelichting van de gelaagdheid van het ouderschap en hoe je hier als ouderbegeleider op kan
afstemmen. ......................................................................................................................................12
Bibliografie...........................................................................................................................................14
Bijlage 1................................................................................................................................................15
Uitwerking interview 1.....................................................................................................................15
Moeder met opvoedvragen..........................................................................................................15
Bijlage 2................................................................................................................................................17
Uitwerking interview 2.....................................................................................................................17
Moeder met opvoedondersteuning.............................................................................................17
2
, Inleiding
In dit verslag laat ik zien welke aspecten een rol spelen bij het opvoeden van
kinderen tussen 0 en 12 jaar. Als sociaal werker heb ik geen ervaring met jeugd.
Wel als ouder en zwemdocente. De onzekerheid die ouders soms hebben bij het
opvoeden van hun kinderen is mij dan ook niet vreemd. Het zoeken naar
antwoorden op internet en navraag doen bij familie en vrienden heb ik
(waarschijnlijk net zoals vele andere ouders) dan ook veelvuldig gedaan. Dat hier
de term opvoedondersteuning bij hoorde was een nieuwe ontdekking.
A. Verdieping opvoedingsondersteuning
Bijna iedereen die zich bezig houdt met het opvoeden van zijn of haar
(pleeg)kinderen heeft op een gegeven moment vragen. Vragen over de
ontwikkeling, eten, slapen, spelen, gedrag, kinderziektes en nog veel meer. Vaak
krijgen ouders antwoorden op deze vragen in hun nabije omgeving: opa of oma,
vrienden en kennissen, op het schoolplein of bij de ervaren buurvrouw. Dit noemt
men informele steun. Naast deze informele steun kunnen ouders ook gebruik
maken van 'georganiseerde' opvoedingsondersteuning. Een lichte vorm van
ondersteuning die niet moeilijk is om te bereiken of is in te schakelen. Het
erkennen van het belang van voorlichting en ondersteuning aan ouders gaat
terug naar het begin van de vorige eeuw. Men zag toen al dat er door vroegtijdig
signaleren en het daarop aanpassen van de opvoeding latere problemen
voorkomen kunnen worden die hun weerslag kunnen hebben op de
maatschappij, op het gezin en op het kind als individu. Een rondreizend museum
voor ouders en opvoeders had als doelstelling richtlijnen voor de verzorging en
opvoeding van kinderen te delen. Men kon hier materialen en leermiddelen
aanvragen en het museum werd druk bezocht. Na verloop van tijd wilde men een
vaste plek. Het eerste vaste museum werd in Zwolle geopend ‘een Huis voor
Ouders’. Al gauw volgde andere steden met deze huizen voor ouders. Ouders
konden hier met hun opvoedingsvragen terecht bij een deskundige zoals een
wijkverpleegkundige of schoolhoofd. Dit museum is overgegaan in de vereniging
Kinderverzorging en Opvoeding, ook wel aangeduid als ‘K en O’. Het bestuur van
het museum heeft aan de wieg gestaan voor de opleiding van leerkrachten in
kinderverzorging en opvoeding (Pijzel & Fukkink, 2019). Na verschillende
tussenvormen zijn de huidige Centra voor jeugd en gezin sinds 2011 in iedere
gemeente te vinden.
Opvoedingsondersteuning is gericht op het vroegtijdig steun bieden om later
problemen te voorkomen of minder doorverwijzingen naar gespecialiseerde
jeugdzorg. Belangrijk hierin is het versterken van de eigen krachten
(empowerment) van ouders, en het vergroten van hun vaardigheden als
opvoeder (Nederlands centrum jeugdgezondheid, 2019).
Opvoedingsondersteuning is te vinden op diverse plekken en in diverse vormen.
Over het algemeen heeft iedere gemeente een centrum voor jeugd en gezin (in
Zoetermeer heet dit overigens ‘Meerpunt’, een netwerkorganisatie van diverse
partijen die samenwerken rondom het gezin). Daarnaast zijn gemeenten die
werken met wijkteam van 0 tot 100. Zij houden zich onder andere bezig met
opvoedondersteuning die over het algemeen outreachend is. D.w.z. ouders
nemen zelf het initiatief om van het aanbod gebruik te maken. En misschien wel
door advies van een school of huisarts hierin te zijn gestimuleerd. De
3
Bron (boemerangkids, sd)
Naam:
Studentnummer:
Inleverdatum: 16 april 2019
Organisatie:
Leercoach:
Werkveldcoach:
1
,Inhoud
Inleiding..................................................................................................................................................3
A. Verdieping opvoedingsondersteuning ...............................................................................................3
B. Welke factoren spelen een rol bij opvoeden?....................................................................................4
Welke (maatschappelijke) invloeden spelen een rol spelen bij de huidige opvoedvragen en/of
problemen waar ouder(s)/verzorger(s) in deze tijd voor staan..........................................................4
Verschil tussen opvoedvragen en opvoedproblemen (aan de hand van het balansmodel, de
driehoeken van Kousemaker en het continuüm van gewone tot problematische
opvoedingssituatie)............................................................................................................................6
De ontwikkelingsopgaven en de daarbij behorende opvoedvragen en -problemen bij kinderen in
de leeftijd van 0 tot 12 jaar.................................................................................................................7
De beschermende en risicofactoren op micro-, meso- en macroniveau bij opvoedvragen en/of
problemen en hoe deze factoren elkaar beïnvloeden........................................................................8
C. Wegwijzer opvoedingsondersteuning en jeugdhulp..........................................................................9
Organisaties in de gemeente Zoetermeer die betrokken zijn bij opvoedingsondersteuning en de
gespecialiseerde instellingen voor jeugdhulp.....................................................................................9
Opvoedpoli...................................................................................................................................10
Youz (voorheen de Jutters)...........................................................................................................11
D. Goede opvoedingsondersteuning: wat is er voor nodig?.................................................................12
Toelichting van de gelaagdheid van het ouderschap en hoe je hier als ouderbegeleider op kan
afstemmen. ......................................................................................................................................12
Bibliografie...........................................................................................................................................14
Bijlage 1................................................................................................................................................15
Uitwerking interview 1.....................................................................................................................15
Moeder met opvoedvragen..........................................................................................................15
Bijlage 2................................................................................................................................................17
Uitwerking interview 2.....................................................................................................................17
Moeder met opvoedondersteuning.............................................................................................17
2
, Inleiding
In dit verslag laat ik zien welke aspecten een rol spelen bij het opvoeden van
kinderen tussen 0 en 12 jaar. Als sociaal werker heb ik geen ervaring met jeugd.
Wel als ouder en zwemdocente. De onzekerheid die ouders soms hebben bij het
opvoeden van hun kinderen is mij dan ook niet vreemd. Het zoeken naar
antwoorden op internet en navraag doen bij familie en vrienden heb ik
(waarschijnlijk net zoals vele andere ouders) dan ook veelvuldig gedaan. Dat hier
de term opvoedondersteuning bij hoorde was een nieuwe ontdekking.
A. Verdieping opvoedingsondersteuning
Bijna iedereen die zich bezig houdt met het opvoeden van zijn of haar
(pleeg)kinderen heeft op een gegeven moment vragen. Vragen over de
ontwikkeling, eten, slapen, spelen, gedrag, kinderziektes en nog veel meer. Vaak
krijgen ouders antwoorden op deze vragen in hun nabije omgeving: opa of oma,
vrienden en kennissen, op het schoolplein of bij de ervaren buurvrouw. Dit noemt
men informele steun. Naast deze informele steun kunnen ouders ook gebruik
maken van 'georganiseerde' opvoedingsondersteuning. Een lichte vorm van
ondersteuning die niet moeilijk is om te bereiken of is in te schakelen. Het
erkennen van het belang van voorlichting en ondersteuning aan ouders gaat
terug naar het begin van de vorige eeuw. Men zag toen al dat er door vroegtijdig
signaleren en het daarop aanpassen van de opvoeding latere problemen
voorkomen kunnen worden die hun weerslag kunnen hebben op de
maatschappij, op het gezin en op het kind als individu. Een rondreizend museum
voor ouders en opvoeders had als doelstelling richtlijnen voor de verzorging en
opvoeding van kinderen te delen. Men kon hier materialen en leermiddelen
aanvragen en het museum werd druk bezocht. Na verloop van tijd wilde men een
vaste plek. Het eerste vaste museum werd in Zwolle geopend ‘een Huis voor
Ouders’. Al gauw volgde andere steden met deze huizen voor ouders. Ouders
konden hier met hun opvoedingsvragen terecht bij een deskundige zoals een
wijkverpleegkundige of schoolhoofd. Dit museum is overgegaan in de vereniging
Kinderverzorging en Opvoeding, ook wel aangeduid als ‘K en O’. Het bestuur van
het museum heeft aan de wieg gestaan voor de opleiding van leerkrachten in
kinderverzorging en opvoeding (Pijzel & Fukkink, 2019). Na verschillende
tussenvormen zijn de huidige Centra voor jeugd en gezin sinds 2011 in iedere
gemeente te vinden.
Opvoedingsondersteuning is gericht op het vroegtijdig steun bieden om later
problemen te voorkomen of minder doorverwijzingen naar gespecialiseerde
jeugdzorg. Belangrijk hierin is het versterken van de eigen krachten
(empowerment) van ouders, en het vergroten van hun vaardigheden als
opvoeder (Nederlands centrum jeugdgezondheid, 2019).
Opvoedingsondersteuning is te vinden op diverse plekken en in diverse vormen.
Over het algemeen heeft iedere gemeente een centrum voor jeugd en gezin (in
Zoetermeer heet dit overigens ‘Meerpunt’, een netwerkorganisatie van diverse
partijen die samenwerken rondom het gezin). Daarnaast zijn gemeenten die
werken met wijkteam van 0 tot 100. Zij houden zich onder andere bezig met
opvoedondersteuning die over het algemeen outreachend is. D.w.z. ouders
nemen zelf het initiatief om van het aanbod gebruik te maken. En misschien wel
door advies van een school of huisarts hierin te zijn gestimuleerd. De
3
