Samenvatting van hoofdstuk 3 Nederland in het examenkatern van geschiedenis werkplaats. Samengevat per paragraaf. Aan het einde staat een gehele tijdlijn van het hoofdstuk en wat belangrijke personen.
Nederland
Samenvatting 3.1
- Voor de oorlog had Nederland zich verdeeld in vier levensbeschouwelijke groepen
die zuilen werden genoemd: katholieken, protestanten, liberalen en socialisten.
Mensen leefden in hun eigen wereld met eigen scholen, sportclubs, kranten,
vakbonden en politieke partijen. Deze verzuiling kwam na de oorlog weer terug,
verzuilde organisaties die door de Duitsers verboden waren werden heropgericht. Dit
gebeurde ook bij de politieke partijen, ze kwamen terug met een andere naam of
werden heropgericht, de KVP voor de katholieken, de PvdA voor de socialisten, de
ARP voor de protestanten en de VVD voor de liberalen.
- Van 1946 tot 1958 waren rooms-rode kabinetten met de KVP en PvdA aan de
macht.
- Nederland was meteen bij de oprichting van de NAVO in 1949 lid. Ook deed
Nederland mee met de Europese samenwerking in de EGKS vanaf 1952.
- Nederland had tot 1973 een economische groei, dit begon in 1948 door de
Marshallhulp. Nederland was helemaal vernietigd en om opnieuw te beginnen
hadden ze producten uit het buitenland nodig. Dat konden ze niet kopen door het
gebrek aan geld. Door het Marshallhulp kreeg Nederland geld en begon de
economie te groeien.
- Belangrijk voor de groei van de economie was de industrialisatie. In delen van het
land ontstond industrie of werd de industrie uitgebreid.
- De groei van de export en de werkgelegenheid werd bevorderd door de regering. De
rooms-rode kabinetten onder leiding van PvdA-leider Willem Drees voerden een
geleide loonpolitiek in, het kabinet bepaalde hoe hard de lonen mochten stijgen.
Loonstijgingen werden beperkt, waar Nederlandse producten goedkoper waren dan
producten uit andere landen.
- Vanaf 1960 kwam er een eind aan die geleide loonpolitiek. Lonen stegen snel,
Nederland profiteerde van de grote aardgasvoorraden die vanaf 1959 onder de
provincie Groningen werden gevonden.
- De toenemende welvaart werd gebruikt voor de uitbreiding van de verzorgingsstaat.
Belangrijke was de WW in 1952, die een uitkering garandeerde bij werkloosheid. De
AOW in 1957, waardoor alle 65-plussers een vast basispensioen kregen. De bijstand
in 1963, voor mensen die geen enkel ander inkomen hadden. De WAO vanaf 1967,
voor mensen die door ziekte of invaliditeit niet meer konden werken. De overheid
werkte hiervoor nauw samen met werkgevers en vakbonden die samen de sociale
partners werden genoemd. het was een geslaagd voorbeeld van het poldermodel,
het voeren van overleg gericht op overeenstemming.
- De welvaart leidde tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingen. In de jaren 1960
veranderde zuinige en sobere Nederlanders in gretige consumenten. Ze vergroten
hun comfort in hun huishouden door de aanschaf van een koelkast, wasmachine, en
andere apparaten.
- Albert Heijn stopte in 1959 met winkels waarin het personeel achter een toonbank
klanten bediende. In plaats daarvan kwamen er zelfbedieningswinkels met
aanbiedingen en andere middelen om klanten te lokken.
- De ontzuiling kwam op gang. Mensen kwamen vaker in aanraking me anders
denkende mensen, in een nieuwe buitenwijk of op een camping, of ze zagen op tv
mensen uit andere zuilen en landen. Minder mensen gingen naar de kerk en vonden
het minder belangrijk dat kinderen naar een school gingen voor hun geloof. Op radio
, en televisie werd de verzuiling doorbroken door Veronica en de TROS. Radio
Veronica was een commerciële zender die van 1960 tot 1974 programma's uitzond
vanaf een schip op de noordzee. Ze zonden de hele dag popmuziek uit en werd
daardoor populair onder de jongeren.
- In de politiek sloeg de verzuiling ook toe, bij verkiezingen in 1964 verloren de KVP en
de PvdA flink, terwijl een neiuwe niet-verzuilde partij de D’66, met zeven zetels voor
het eerst in de tweede kamer kwam. Toen de 3 confessionele partijen steeds minder
stemmen kregen, besloten ze tot een fusie en ontstond het CDA.
- In de naoorlogse jaren werden veel kinderen geboren. Door deze babyboom
groeide de bevolking hard en waren er in de jaren 1960 veel jongeren. Er ontstond
een aparte jongerencultuur doordat zij meer vrije tijd en geld hadden. Ze ontwikkelde
eigen leefstijlen en hadden een eigen smaak voor consumptieartikelen. Belangrijk
was de Amerikaanse en Britse popmuziek die door de jongeren werd beluisterd.
- Elvis Presley was bijvoorbeeld popular bij de nozems, stoer geklede jongeren met
vetkuiven en brommers die in hun vrije tijd samen op straat kwamen (1955).
- Er ontstonden ook jongerenbewegingen die kritisch waren over de maatschappij.
Vanaf 1965 keerden de provo’s zich met provocerende speelse acties tegen de
bestaande gezagsverhoudingen.
- Vanaf 1967 zetten de hippies zich op de vredelievende en afwijkende manieren af
tegen de consumptiemaatschappij en de heersende opvattingen.
- De positie van vrouwen veranderde. In 1919 was aan het eind van de eerste
feministische golf het vrouwenkiesrecht ingevoerd, maar daarna was de
vrouwenemancipatie tot stilstand gekomen. Confessionelen vonden dat getrouwde
vrouwen thuis moesten zitten en voor het huishouden moesten zorgen. doordat
confessionele partijen sinds 1918 de meerderheid hadden bleven getrouwde
vrouwen handelingsonbekwaam. Dat betekende dat ze zelf geen rechtsgeldige
overeenkomsten mochten sluiten, zoals het openen van een bankrekening.
- in 1956 slaagde een PvdA-minister erin een eind te maken aan de wettelijke
handelingsonbekwaamheid van vrouwen. Mannen en vrouwen hadden voortaan
gelijke rechten en plichten.
- Een belangrijke stap voor de vrouwen was de echtscheidingswet uit 1971. Tot die tijd
was beëindiging van het huwelijk moeilijk en in veel gevallen onmogelijk. Het mocht
alleen als er bijvoorbeeld overspel of mishandeling werd bewezen.
- Omstreeks 1971 was een tweede feministische golf ontstaan. Feministische
actiegroepen zoals Man Vrouw Maatschappij en de Dolle Mina streden voor meer
gelijke rechten en kansen voor vrouwen. Een belangrijke eis was het recht op
abortus, volgens Dolle Mina moesten vrouwen baas in eigen boek zijn. Ook werd er
betaalde kinderopvang geëist, zodat vrouwen net zo veel konden werken als
mannen.
- De regering wilde emigratie in Nederland bevorderen na de oorlog, ze vonden
Nederland te vol. Er waren weinig huizen door de verwoestingen en niet veel werk.
Veel Nederlanders vertrokken ook, naar de VS, Canada, Australië en
Nieuw-Zeeland.
- Er was ook immigratie. Vanaf 1945 kwamen er veel Indische Nederlanders vanuit
Indonesië naar Nederland. Eerst kwamen ze vrijwillig, maar in 1958 moesten alle
Nederlanders die er nog waren het land verlaten als gevolg van het
Nederlands-Indonesische conflict over Nieuw-Guinea.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leaasselt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
