Samenvatting
Samenvatting Laagland hoofdstuk 12
- Vak
- Nederlands
- Niveau
- HAVO
Dit is een samenvatting van laagland hoofdstuk 12
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Twintigste en eenentwintigste eeuw: de jaren zeventig tot hedenParagraaf 1 historische achtergronden
1.1 internationale ontwikkelingen
Het Midden-Oosten werd steeds meer centrum van de wereldpolitiek. In Perzië kwam de westers
georiënteerde sjah ten val. Het land veranderde in een islamitische republiek. Veel mensen
ontvluchtten het land. De schrijver Kader Abdolah was een van die vluchtelingen. Op 11 september
2001 waren er terreuraanslagen in New York en Washington. President Bush jr. Van de verenigde
staten verklaarde het terrorisme de oorlog. De onlusten tussen Israël en de Palestijnen duurt voort.
In 1989 viel de Berlijnse Muur. Duitsland werd herenigd. De Sovjet-Unie viel uiteen. De koude oorlog
was definitief voorbij. In 1991 werd door de Europese Gemeenschap besloten tot vergaande
economische en financiële samenwerking. Er kwam één munt, de euro. In 2004 traden tien
voormalige Oostbloklanden toe tot de Europese Unie.
1.2 multiculturele maatschappij
Nederland kende een grote toestroom van asielzoekers en vluchtelingen. Door migratie ontstond de
multiculturele maatschappij. Nederland reageerde geschokt op de moorden op de politicus Pim
Fortuyn en de regisseur en opiniemaker Theo van Gogh
1.3 globalisering en ik-tijdperk
De globalisering werd steeds omvattender. Toenemende mobiliteit en migratie, nieuwe media,
wereldhandel en het vervagen van grenzen zijn globalisering. Sommige mensen vrezen dat tradities
verdwijnen. Ze zijn bang de eigen identiteit te verliezen. Er is een wereldomvattend communicatie-
en informatienetwerk ontstaan: internet. De computer is niet meer uit onze maatschappij weg te
denken. Van de jaren zeventig hecht men steeds meer belang aan individualisme en innerlijke
reflectie. Dit ‘nieuwe individualisme’ uit zich in het zoeken naar de eigen identiteit, alternatieve
samenlevingsvormen, meditatie en de nadruk op zelfontplooiing. Het ik-tijdperk was begonnen.
Mensen zoeken naar zichzelf in therapie, in relaties of in zelfbespiegeling. Daarnaast werd het
feminisme en de gelijke rechten van vrouwen en mannen steeds belangrijker.
Paragraaf 3 literaire ontwikkelingen
3.1 schrijver en publiek
Vele literaire teksten uit het eind van de twintigste eeuw kun je in verband brengen met het ik-
tijdperk, zoals het individualisme, de zoektocht naar de eigen identiteit en zelfontplooiing. Daarbij
past het gebruik van autobiografisch materiaal. Schrijvers en hun personages waren in de jaren
zeventig en tachtig vooral bezig met hun persoonlijke ontwikkeling of problemen en minder met
maatschappelijke onderwerpen. Dat lijkt sinds de jaren negentig te veranderen: schrijvers kiezen
steeds meer voor engagement. Zij nemen thema’s en onderwerpen als uitgangspunt die
maatschappelijk belangrijk, actueel of een probleem zijn. Er is een duidelijke commercialisering van
het boekenbedrijf. Literaire uitgeverijen letten niet meer alleen op literaire kwaliteit. Literatuur
moet in de markt worden gezet. Het boek is ene product en de lezer een consument. De situatie in
de kunst is de nieuwe onoverzichtelijkheid genoemd. De typering kan ook voor de literatuur gelden.
Er zijn verschillende ontwikkelingen, maar geen overheersende richting of stromingen. Een aantal
ontwikkelingen wordt besproken.
3.2 realisme en psychologie
, Vanaf de jaren zeventig is de psychologische en realistische roman bij veel lezers populair. In deze
romans ligt de nadruk op de psychologische beschrijving en innerlijke ontwikkeling van de
personages. Het realistische komt naar voren in de herkenbare beschrijving van de werkelijkheid.
Door de beschrijving van gevoelens en gedachten kun jij je als lezer goed inleven in de personages.
De romans zijn soms autobiografisch. De aandacht voor de psychologie en innerlijke ontwikkeling
van de personages en de eventuele autobiografische achtergronden sluiten goed aan bij het ik-
tijdperk. Maarten ‘t Hart is vanaf de jaren zeventig een zeer productief schrijver. Veel romans van ‘t
Hart gaan over het gereformeerde geloof van zijn jeugd. Zijn hoofdpersonen zijn vaak alleen of
eenzaam. Terugkerende onderwerpen zijn de natuur en klassieke muziek. Maarten ‘t Hart schrijft
romans met veel aandacht voor de psychologie van de personages en realistische
werkelijkheidsbeschrijving.
3.3 verbeelding tegenover realisme
Wat de werkelijkheid is, is een reconstructie van met elkaar samenhangende herinneringen,
gedachten en invallen dat men het begrip verbeeld wordt aangeduid. De nadruk ligt bij deze
schrijvers niet op het realisme van een herkenbare werkelijkheid. Een verhaal maakt het mogelijk
om verbanden te zien, om iets te ontdekken wat niet direct in de werkelijkheid waarneembaar is. J.
Bernlef schreef een aantal romans met eenzaamheid als belangrijkste onderwerp. Een aantal boeken
van Bernlef gaan over mentale problemen. A.F.T.H. van der Heijden schrijft hecht gestructureerde
romans. In 1983 verscheen het eerste boek van de romanserie De tandeloze tijd. Albert Egberts is de
centrale figuur in deze serie. Door flashbacks en herinneringen wordt het velden van Albert
opgehaald. Gebeurtenissen in het heden zijn spiegelingen van gebeurtenissen uit het verleden en
deze gebeurtenissen verwijzen weer naar andere. Het verhaal wordt door en in de herinneringen
van Albert een knooppunt van gebeurtenissen en tijden. Albert noemt dit ‘het leven in de breedte’.
De opvattingen dat gebeurtenissen elkaar chronologisch opvolgen, is vervangen door de gedachte
dat gebeurtenissen zich in het bewustzijn van personages gelijktijdig afspelen.
3.4 feminisme
Het feminisme kreeg in 1976 een literaire verwoording in het autobiografische verslag van een
persoonlijke bewustwording.
3.5 poging tot engagement
Bij sommige boeken is een maatschappelijk probleem in een roman verwerkt. De roman is een
poging tot engagement, omdat het boek betrokken is op gebeurtenissen buiten de wereld van het
boek. In een aantal boeken van Zwagerman, Grunberg en anderen herken je als lezer een streven
naar engagement. De roman moet maatschappelijke onderwerpen niet uitsluiten.
3.6 historische romans en postkolonialisme
De historische roman staat bij schrijvers en lezers volop in de belangstelling. Schrijvers van
historische romans beschrijven het verleden om een eigentijdse problematiek te beschrijven.
Postkoloniale literatuur gaat over de verwerking van de koloniale periode en naoorlogse
dekolonisatie.
3.7 multiculturele literatuur
Nederland is door de komst van gastarbeiders, immigranten, asielzoekers en vluchtelingen een
multiculturele maatschappij geworden.
3.8 dichtkunst
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimkleeven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75759 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen