Samenvatting van Hoofdstuk 7 in Geschiedenis werkplaats havo. Het gaat om tijdvak 7 tijd van pruiken en revoluties. Samenvatting per paragraaf met aan het einde alle belangrijke jaartallen op volgorde en wat belangrijke personen.
Tijdvak 7
Kenmerkende aspecten:
1: Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen
2: Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse
verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
3: De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
4: Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en
de daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
Samenvatting 7.1
- In de 18e eeuw meenden ontwikkelde mensen dat kennis en verstand de mensheid
helpen om vanuit de duisternis naar het licht te komen. Met duisternis bedoelden ze
onwetendheid, domheid en intolerantie, licht stond voor kennis, inzicht en
verdraagzaamheid. Rationalisme en kennis zouden de wereld beter maken.
- In de hele westerse wereld raakte de verlichting in de mode bij ontwikkelde mensen.
- Verlichte denkers hadden kritiek op godsdienstige intolerantie en vonden dat alle
religies gelijke rechten moesten hebben. Het was immers niet te bewijzen dat het
ene geloof gelijk had en het ander niet.
- Sommige verlichte denkers waren atheïst, ze geloofden niet in een god. Andere
waren deïst, God had de wereld gemaakt, maar hij bemoeide zich er niet meer mee.
- In 1754 schreef de Frans-Zwitserse schrijver Jean Jacques Rousseau dat alle
mensen van nature gelijk zijn. Hij behoorde tot de groeiende groep van verlichte
denkers die vonden dat de bestaande ongelijkheden in strijd met de rede waren. Alle
mensen waren geboren met verstand en moesten dus gelijke rechten hebben.
- De Engelsman John Locke Stelde dat koningen en regeringen hun macht niet krijgen
van God, maar van de burgers. De overheid moest volgens Locke niet boven de wet
staan.
- De Franse verlicht denkende Montesquieu vroeg zich af hoe onderdrukking moest
worden voorkomen. Als een persoon of groep alle politieke macht heeft, leidt dat
volgens hem, onvermijdelijk tot corruptie, machtsmisbruik en onderdrukking.
- De wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moesten volgens Montesquieu
gescheiden worden. Volgens deze driemachtenleer moet het parlement wetten
vaststellen, moet de regering wetten uitvoeren en moeten onafhankelijke rechters de
naleving van wetten controleren.
- Volgens Adam Smith streven mensen van nature hun eigen voordeel na. Volgens zijn
optimitschicheee redenering hoeft dat niet nadelig te zijn voor andere. Integendeel,
als alle mensen ruimte krijgen hun eigen belang na te streven, werkt het eigenbelang
als een onzichtbare hand die steeds meer welvaart voor iedereen brengt.
Samenvatting 7.2
- Frankrijk was het land van de verlichting, maar ook een land van onvrijheid. Veel
boeken werden verboden, hoewel niet alles werd tegengehouden door de censuur,
het toezicht van overheid of kerk op publicaties. Het bestuur voor een democratische
revolutie wordt het ancien regime genoemd.
- De bourgeoisie, de rijke burgerij die zijn welvaart dankte aan handel en nijverheid,
had niks te vertellen in het land.
, - Sommige absolute vorsten probeerden verlichte hervormingen door te voeren. De
succesvolste vertegenwoordiger van dit verlicht absolutisme was Frederik de Grote,
de koning van Pruisen. Hij correspondeerde met Voltaire en zag zichzelf niet als
dienaar van God, maar als eerste dienaar van de staat. Hij stond godsdienst- en
persvrijheid toe en verbood martelen, dat voor de verlichting algemeen gezien werd
als noodzakelijk middel om de waarheid te achterhalen.
- In Nederland waren de sociale verhoudingen nadelig voor een groot deel van de
bevolking. De Republiek had torenhoge schulden, maar de regenten werden rijker.
Ze verdienden hun geld doordat ze grote bedragen aan de overheid leenden en
daarvoor tente ontvingen. Ze konden de rente alleen betalen door nog meer geld te
lenen en belastingen te heffen. Zo draaide de bevolking op voor de rijkdom van haar
bestuurders.
Samenvatting 7.3
- Aan het eind van de 18e eeuw maakten democratische revoluties in verschillende
westerse landen een eind aan het ancien regime. Dit waren ingrijpende
veranderingen waarbij democratische grondwetten werden ingevoerd: wetten waarin
stond hoe een land geregeerd werd en wat de rechten en plichten van burgers
waren.
- Onderdanen werden staatsburgers met politieke burgerrechten en plichten. Ze
gingen een gemeenschap vormen die zichzelf bestuurde. Ze gingen gehoorzamen
aan wetten en regels die door henzelf waren opgesteld. En ze ging participeren in de
politieke macht die door henzelf werd uitgeoefend.
- De Amerikaanse Revolutie (1765-1787) bereikte een hoogtepunt op 4 juli 177, toen
de opstandige koloniën de VS onafhankelijk verklaarden.
- In een pamflet werd de stadhouder in 1781 aangevallen. Er stond in dat de Oranjes
het volk behandelden als hun erfelijk eigendom. Het pamflet vormde het startsein
voor een democratische beweging. Gewapende patriotten, zoals de democraten
zich noemden, verjoegen in 1786 de regenten in Utrecht. Ze namen ook de macht in
andere steden over. Prinses Wilhelmina riep de hulp in van haar broer, de koning van
Pruisen. Een Pruisisch leger maakte een eind aan de patriottenopstand.
- In 1795 viel het Franse leger Nederland binnen en hielp daar de patriotten alsnog
aan de macht. De Staten-Generaal riepen de Bataafse Republiek uit en legden de
mensenrechten vast. Er kwam godsdienstvrijheid en scheiding van de kerk en staat.
- Napoleon maakt een eind aan de Bataafse Revolutie (1795-1805) e kiet Nederland
in 1806 een koninkrijk worden met zijn broer Lodewijk Napoleon als koning. In 1810
werd Nederland onderdeel van Frankrijk. Nadat Nederland in 1813 werd bevrijd werd
het weer een monarchie en een eenheidsstaat.
- In Frankrijk kwamen op 5 mei 1789 voor het eerst in 175 jaar de Staten-Generaal
bijeen. Koning Lodewijk XVI had de standenvergadering bijeengeroepen. De
staatsschuld was torenhoog Adel, geestelijkheid en hogere burgerij moesten daarom
meer belasting betalen. Ze zouden het alleen doen als ze meer invloed kregen.
Direct ontstond er een ruzie. De burgers wilde dat de stem van alle afgevaardigden
evenveel waard was. De vertegenwoordigers van de derde stand stapte er daarom
uit en riepen zich uit tot Nationale Vergadering.Er brak een opstand uit op 14 juli
1789 veroverde een menigte in Parijs de Bastille. Daarna sloeg het geweld van de
Franse Revolutie over naar de rest van Frankrijk. In 1791 nam de Nationale
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leaasselt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
