2020-201 KNP: Interventies. College’s
KNP: Interventies
7202BP08XY
Volledige Samenvatting + screenshots collegesheets
College 1: Organisatie GGZ & Geschiedenis psychologische
interventies
College 2: Psycho-educatie & Intro CGT
College 3: Cognitieve Gedragstherapie en OGT
College 4: EMDR en college Mindfulness. Ook de toevoeging van de
gastspreker Joke Hellemans: Over de Insula is bijgevoegd.
College 5: Behandeling_ADHD_Cognitieve computertraining
College 6: Psychofarma
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
College 1 Organisatie GGZ & Geschiedenis
Psychologische interventies
Onderwerpen die aanbod komen:
1. Zorgstandaarden en richtlijnen GGZ
2. Organisatie van de GGZ
3. Historie van de psychotherapie
Tijdens het leren o.a. focussen op:
o Verschil tussen richtlijnen en zorgstandaarden
o Weet dat ROM bestaat: soort ggz zorg portaal waar gegevens komen en die
kunnen dat verwerken voor onderzoek en andere doeleinden. Maar leer het niet
té intens.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zorgstandaarden en richtlijn.
In Nederland hebben meer dan 1 miljoen mensen last van een psychische aandoening.
Zij moeten kunnen rekenen op de juiste zorg, door de juiste professional, op het juiste
moment. Zo kunnen zij in hun eigen tempo en op hun eigen manier, de regie over hun
leven behouden. Onderzoek doen naar Psychotherapie maakt het hebben van
zorgstandaarden en richtlijnen ook relevant. De reden dat we zoveel papierwerk
hebben is dus omdat alle mensen met psychische aandoeningen ook goede zorg moeten
krijgen volgens de standaarden en richtlijnen. De stand van zaken zorgstandaarden: is
positief momenteel en er heeft daar ook veel ontwikkeling plaatsgevonden.
Zorgstandaard Richtlijn
Beschrijft de norm waaraan Beschrijft in detail de inhoud van de zorg.
multidisciplinaire zorg moet voldoen.
Richt zich wel op de inhoud van de zorg Het is een advies dat het ‘wat, wanneer en
als op de organisatiestructuur van het waarom’ beschrijft
zorgproces (de ketenorganisatie) en de
bijbehorende kwaliteitsindicatoren
Gekoppeld aan een diagnose Evenals de zorgstandaard, gekoppeld aan
een diagnose.
Eerste zorgstandaarden ggz beschikbaar -
Elaa
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
Zorgstandaard Depressieve stoornissen
Deze zorgstandaard is een beschrijving van de noodzakelijke onderdelen van
multidisciplinaire zorg voor mensen met depressieve klachten, een unipolaire
depressieve stoornis of een persisterende depressieve stoornis (chronische depressie of
dysthymie). Deze zorgstandaard betreft zowel depressieve klachten (ookwel genoemd
‘minor’ depression, waarbij geen sprake is van een depressieve stoornis die voldoet aan
de criteria volgens DSM-5) als (unipolaire) depressieve stoornissen (al dan niet
persisterend). Onder persisterende depressieve stoornissen verstaan we zowel
chronische depressie als dysthymie, conform de DSM-5.
Deze zorgstandaard is een algemeen raamwerk op hoofdlijnen voor de vroege
onderkenning en preventie, diagnostiek en monitoring, behandeling en herstel,
participatie en re-integratie van mensen met unipolaire depressieve stoornissen. Het
beschrijft de norm waaraan goede zorg moet voldoen.
Het is moeilijk om ziektebeelden uit elkaar te halen vanwege de hoge
heterogeniteit. BIjvoorbeeld bij depressie zoals bovengenoemd heb je al veel
verschillende soorten waarbij ook aan bipolaire stoornis gedacht kan worden.
Richtlijnen
Voorafgaan aan de ontwikkeling van richtlijnen
Er zijn veel verschillende
problemen en hulpvragen ,
waarbij de cliënt ook
verschillende houdingen kan
hebben (zie plaatjes).
Vaak begint het met randomisatie
in 2 groepen zodat RCT uitgevoerd kan worden. Daarna worden al deze RCT bij elkaar
samengevoegd (meta-analyse) waarbij alle studies behandeling A vergelijken met
behandeling B. Hieruit volgen vaak verschillende resultaten (zie plaatje links). Echter,
de effectiviteit/ prioriteit van een behandeling (dit geval behandeling B) is niet altijd
duidelijk. het kan natuurlijk ook effectief zijn door placebo, je moet dus altijd goed op
letten wat zo’n meta analyse precies zegt over de effectiviteit.
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
Ontwikkelen van Richtlijnen (Evidence based + practice based)
Bekijkt uit de meta-analyse wat
er gemiddelde uit gekomen is
voor resultaat en besluit dan
evidence based dat B superieur
is aan A (zie bovenstaande
plaatje). Vervolgens is er nog
een groep expert dat over deze
evidence based resultaten in
overleg gaat waar uiteindelijk
een expert-consensus ontstaat.
Het resultaat van deze expert
noemen we “practice-based” en
zullen dan een aanbeveling doen
bijvoorbeeld: Doe behandeling
A, mits…..
Tot nu toe zagen we de persoon als een case, maar die persoon is natuurlijk uniek.
Hierdoor moeten we verder kijken dan alleen uit het onderzoek.
1)Wat is coping?
2)Wat wil de persoon? Wat is
iemands voorkeur?
3)..
4) Iemand wil bijv. niet
teruggaan in het verleden, of
een ander juist wel. Dit is een
zeer belangrijk aspect dat
meegenomen zal moeten
worden.
Dus: Blijf altijd kijken naar de individuele cliënt . Neem de cliënt altijd mee, en je beslist
nooit alleen. Je kan ook met argumentatie afwijken van de richtlijn, als dat ethisch
verantwoord is.
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
Overzicht Intermezzo: Richtlijnen
< Generieke richtlijn:
aanvullend op specifieke
richtlijnen. Is niet per se
op stoornis gericht, maar
meer algemeen waar veel
informatie staat.
Organisatie van de GGZ
Huisarts (HA)/ POH: is verantwoordelijk voor de behandeling van lichte psychische
klachten. Maar als dit niet voldoende is wil de overheid dat mensen met psychische
problemen doorgestuurd worden naar de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De GGZ
bestaat uit zowel basis generalistische GGZ als specialistische GGZ. De huisarts verwijst
iemand door op basis van vijf verwijzingscriteria en streeft dat de zorg dichtbij huis
wordt gedaan (ambulante zorg).
1) Vermoeden DSM-stoornis
2) Ernst van de problematiek
3) Mate van risico
4) Complexiteit
5) Het beloop van de klachten
Is de psychische problematiek te zwaar of complex of spelen er meerdere soorten
psychische klachten tegelijk? Dan zal een huisarts je verwijzen naar de Gespecialiseerde
GGZ. Ook cliënten die in Basis GGZ niet voldoende geholpen zijn kunnen doorverwezen
worden naar de Gespecialiseerde GGZ. Je kunt een intensievere en langdurige
behandeling krijgen in de SGGZ, waar tevens vaker een multidisciplinair team
samenwerkt om de behandeling vorm te geven.
Nieuwe afspraken om verwijzen te vereenvoudigen
Sinds 1 april 2017 is er geen doorverwijzing van de huisarts meer nodig als de patiënt
wordt overgedragen van de basis GGZ naar de gespecialiseerde GGZ en omgekeerd. Een
melding aan de huisarts volstaat.
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
Generalistische Basis GGZ Generalistische GGZ (SGGZ)
Behandelt lichte en milde psychische Behandelt zware of specialistische
klachten. psychische problematiek.
Kortdurige zorg: Doel om de zorg lichter Specialistische centra
(goedkoper) te maken waar het kan;
binnen 3 tot 12 sessies is de behandeling
meestal afgerond (kort/ middel/ intensief
en chronisch – gem tussen 300 en max.
750 minuten).
Verouderde term: eerstelijnspsycholoog Verouderde term: tweedelijnspsycholoog
(psycholoog werkend in een (Psycholoog werkend in een
eerstelijnspraktijk / Basis GGZ) tweedelijnsinstelling of Gespecialiseerde
GGZ-instelling):
Valt sinds 2014 onder de generalistische Valt sinds 2014 onder de gespecialiseerde
basis GGZ. GGZ.
Is een (basis)-psycholoog (NIP) of GZ- Is een psycholoog met een BIG-registratie
psycholoog (BIG) werkend in de eerste KP/KNP, GZ-psycholoog, of
lijn. psychotherapeut met een BIG-registratie.
Wordt niet altijd vergoed, het eigen risico Wordt volledig vergoed
moet altijd worden betaald en de
problematiek waarvoor je komt dient
onder een te vergoeden diagnose te
vallen. Zorg alleen vergoed als er sprake
is van een regiebehandelaar die een deel
van de zorg zelf doet.
Een verwijzing van de huisarts is niet Werkt alleen met een verwijzing van de
altijd nodig. huisarts.
🡪 Psycholoog kan allebei zijn, maar is wel voorkeur vaak.
Wachttijden GGZ
2017 is er afgesproken dat de max. aanvaardbare wachttijd 4 weken is voor de
aanmeldperiode en 14 weken voor de totale wachttijd.
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
Declaratiesysteem GGZ
Zorgprestaties: afspraken tussen
zorgaanbieders en
zorgverzekeraars.
< Nadelen: DBC’s /ZZP’s
Allerlei verschillen maakten het
moeilijk om de zorg te
organiseren, Daarnaast gaf het
ook véél administratieve lasten.
Verder sluiten DBC’s
onvoldoende aan op geleverde
zorg/beperkt onderscheid
waardoor de zorgvraag van de
patiënt niet meer zichtbaar is.
Advies: zorgprestatie model miv 2022
Er zal een zorgpakket per persoon moeten worden gemaakt omdat elke persoon anders
is. Prestaties zijn herkenbaar en controleerbaar voor de patiënt en is dan ook
duidelijker Als gevolg zorgt het voor een betere weerspiegeling van de geleverde zorg
en dan ook direct zijn er dan ook direct minder administratieve lasten. ODCB en ZZP
wordt ‘zorgprestaties’.
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
KOP-model (Rijnders)
Dit model wordt al ruim tien jaar gebruikt in de SGGZ en GBGGZ in Nederland en blijkt
effectief en efficiënt in de ggz. Goed werkbaar model bij (HA/ POH/ BASIS GGZ/ SGGZ).
Let op! Volgens Ien is dit een van de modellen die je goed moet weten voor het
tentamen.
KOP is een acroniem voor de K van klachten, de O van omstandigheden en de P van de
persoonlijke stijl. Psychische klachten (K) ontstaan volgens dit model als de draagkracht
van de patiënt, uitgedrukt als de persoonlijke stijl (P) tekortschiet bij het omgaan met
de belastende omstandigheden (O).
Het KOP-model (evidence based) biedt structuur voor behandeling. Op basis van een
analyse van de anamnese gericht op klachten, omstandigheden en persoonlijke stijl
komen de huisarts en poh-ggz samen met de patiënt tot een acceptabele en begrijpelijke
probleemdefinitie/holistische theorie.
Middels het KOP-schema wil je bekijken waar de cliënt last van heeft, zit het in de
klachten, coping of persoonlijke stijl?
Coping voldoet niet meer aan
belastende omstandigheden.
Huisarts + poh-ggz
Vervolgens kiezen huisarts en
poh-ggz generieke
interventies.
,2020-201 KNP: Interventies. College’s
Wat voorkom je met KOP-model?
- Ingaan op omstandigheden die niet direct hebben geleid tot de klacht
- Langere behandelduur dan nodig
- Een beperkt overzicht voor de cliënt wat nu ontregeling geeft
- Een passieve houding van de cliënt. Hij is actief.
ROM (routine outcome monitoring)
Hier moet je de definitie kennen, maar je hoeft het niet super goed te weten. Routine
Outcome Monitoring (afgekort als ROM) is de methodiek waarbij regelmatig metingen
gedaan worden van de toestand van de cliënten met het oog op evaluatie en eventueel
bijsturing van de behandeling. Shared decision making is hierbij een belangrijke term.
2020 svz: AVG: gegevens mogen alleen verwerkt worden als patiënten daarvoor
uitdrukkelijke toestemming hebben gegeven en als er een doel is waarvoor bijzondere
persoonsgegevens (gezondheidsgegevens) worden verzameld
Functies van ROM
1) Behandelen en Begeleiden: ROM ondersteunt in passende zorg. Zo kun je met de
uitkomsten van tussentijdse ROM metingen samen met de cliënt bezien of en hoe
de behandeling voortgezet moet worden.
2) Leren en evalueren: op afdelings- of instellingsniveau kun je uitkomsten
vergelijken en behandelprogramma’s bijstellen.
3) Onderling vergelijken met andere zorgaanbieders: Door ROM gegevens te
verzamelen kunnen verschillen in behandeleffecten op populatieniveau in beeld
gebracht worden tussen instellingen.
4) Onderzoeken: Data analyses maken wetenschappelijk onderzoek mogelijk om
behandelingen effectiever te maken en ROM-vragenlijsten te verbeteren.
, 2020-201 KNP: Interventies. College’s
Historie van psychologische interventies
Tot eind 19e eeuw: grote invloed van de kerk (counseling van geestelijken). Eind 19e
eeuw: opkomst van de medische wetenschap. Vanaf eind 19e eeuw tot 1960
domineerden Freud en anderen (Adler, Jung, Horney, Sullivan etc.) het veld van
psychotherapie.
Historie Cliëntgerichte therapie
Belangrijke afwending van de psychoanalyse. Cliëntgerichte therapie (Carl Rogers,
1942), zelfgenezing, omgeving van respect, warmte en therapie. Roger is heel belangrijk
geweest in het opstellen van de voorwaarden van de therapeutische relatie. Dit is een
essentieel element voor alle behandelingen:
✓Onvoorwaardelijke positieve aandacht
✓Oprechtheid
✓Empathisch begrip
Historie Behaviorisme
Als reactie op psychologie waarin het innerlijk van de mens centraal staat, ontstaat rond
1900 het behaviorisme. Gedragstherapie ontstaat rond 1950. In plaats van mistige
analyses over wat zich in de ‘geest’ van de mens afspeelt, wordt gekeken naar het
gedrag. Het heeft geen zin om te gissen naar gedachten en gevoelens - dat is slechts een
black box - voor psychologisch onderzoek zijn alleen zaken die van buitenaf
geobserveerd kunnen worden noodzakelijk.
Historie Cognitivisme
Het is 1965 als het behaviorisme plaats moet maken voor het cognitivisme. De
cognitieve psychologie is de wetenschap die bestudeert hoe mensen kennis opdoen en
verwerken, organiseren, bewaren en vanuit die kennis bepaalde keuzes maken.
Cognitivisten breken met het behavioristische idee dat gedrag kan worden verklaard
door enkel en alleen in stimulus respons-termen te denken. Er moet ook rekening
gehouden worden met cognities (informatie, opinies, waarden, etcetera) die het gedrag
beïnvloeden. Zo voorspelbaar en vastgelegd (dat B logischerwijs en zonder filters of
referentiekaders na A volgt) is het gedrag dus niet.
Cognitieve Therapie (Ellis, Beck): Grote nadruk op de gedachten (veel onderzoek naar
gedaan). Maar, de cognitieve revolutie duurde niet 1 dag… uiteindelijk is het
behaviorisme en de cognitivisme samengekomen :) Wordt later in ander college verder
besproken. Om de cognitieve revolutie te begrijpen wordt nu de historie van
psychotherapie verder uitgelegd.
Historie Psychotherapie
Tot 1940 was psychotherapie vooral in Europa. Vlucht van wetenschappers naar VS
(1940) → enorme vlucht binnen de psychotherapie gegeven VS: gericht op het positieve
in de toekomst. Sinds 1950 Afname in populariteit van langdurige behandelingen onder
psychologen. Het gebruik van interpretaties van Freud kon gezien worden als mogelijk
schadelijk Behandelingen; Voor zoveel mensen beschikbaar als mogelijk Economische
druk om de kosten van PT te drukken (nog steeds gaande).
