Samenvatting
Samenvatting literatuur geschiedenis Duits
- Vak
- Duits
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting literatuur geschiedenis Duits Van alle verschillende periode's + een aantal films / boeken
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
(1618-1648) 30-jarige oorlog, Duitsland is verdeeld. Er heerst absolute macht. Preußen is de grootstestaat door Friedrich de Große. Alles dat in de bijbel staat is waar.
Die Aufklärung De verlichting (1700-1780)
De verlichting, de mens moest zelf gaan onderzoeken (begin wetenschap), ‘verlicht’ worden. De
mensen geloven niet meer in de kerk, maar doen het met hun eigen verstand. Door kritisch te
denken, door het gebruik van de rede (ratio) streefde men naar waarheid, vrijheid en geluk. De
denkers van de Verlichting wilden een opvoeding van de mens tot verantwoordelijk, kritisch denkend
en tolerant burger. Het begin van het rationalisme (verstand) - gaat het winnen van geloof.
Duitsland bestond uit vele koninkrijkjes waarin niet iedere vorst de ideeën van de verlichting erop
nahield. Vaak bleef de vorst een absolute heerschappij uitoefenen. Dit leidde tot de (1789) Franse
revolutie - rationalisme krijgt een rol. (Rationalisme vs. theologie). Friedrich de Große was de
Pruisische koning, in zijn staat was iedereen voor de wet gelijk. Hij riep op tot tolerantie tegenover
andere geloofsrichtingen.
Kenmerken van de Verlichting:
● Alles met het verstand te verklaren
● Aandacht voor het hier en nu, in plaats van voor het hiernamaals
● Positief/optimistisch mensbeeld: de wetenschap ons verder brengen, de mens is “maakbaar”
● Tolerantie in geloof en opvoeding
● De mens zelf stond centraal. (De individu stond centraal in plaats van het geloof).
● Zelfkritiek. De mens is zelf verantwoordelijk i.p.v. God. (zelf beslissen)
● Wetenschappelijke revolutie (nieuwe uitvindingen - aarde draait om de zon)
● Uiten kritiek over de samenleving en politiek
● Kijken kritisch naar alles
René Descartes (filosoof) (1596-1650)
René Descartes gaf de belangrijkste aanzet tot de verlichting. Van hem is de beroemde spreuk Cogito
ergo sum, dat betekent: ‘Ik denk, dus ik besta’.
Immanuel kant (filosoof) (1724-1804)
Immanuel Kant (geboren Oost-Pruisen) verwoordde de Verlichting als een beweging van emancipatie
(letterlijk: bevrijding uit slavernij). Kritik der reinen Vernunft, Kritik der praktischen vernunft, Kritik der
Urteilskraft. Opvoeding had een bijzondere belangstelling, want slechts door opvoeding en opleiding
kon er een beter mens en betere wereld ontstaan.
- Habe den Mut, dich deines eigenen Verstandes zu bedienen.
Literatuur
Literatuur moest het verstand prikkelen, mensen moesten over dingen na gaan denken. De literatuur
was aan regels gebonden, hoofdpersonen moesten een hogere functie hebben.
Johann Christoph Gottsched (schrijver) (1700-1766)
Volgens Gottsched mocht op toneel alleen worden opgevoerd wat realistisch was, geen fantasie. De
toeschouwers moesten een morele les leren. Zo komt in plaats van het geloof, nu de moraal op de
eerste plaats te staan. De hoofdpersonen moeten een hogere functie hebben - adellijke personages).
Hij bleef vasthouden aan deze zogenaamde Ständeklausel (= standenclausule. Een clausule is een
regel). Er mocht niet worden afgeweken van het aan Aristoteles toegeschreven principe van eenheid
van tijd, plaats en handeling. Hij maakte een soort vakboek hoe je een roman schrijft.
Gotthold Ephraim Lessing (schrijver) (1729-1781)
Emilia Galotti, Nathan der Weise. Had literaire uitdaging nodig, creatieve kracht.
, Sturm und drang (1770-1786)
Tijdens de Sturm und Drang was Duitsland verdeeld in 300 kleine staatjes met 2 verschillende religies
(katholieken en protestanten). Sturm und Drang zou je als overgangstijd, als een periode van
volwassenwording kunnen beschouwen van een jonge generatie dichters en denkers. Het is de
overgangstijd van de Verlichting, met eenzijdige nadruk op autonomie en ratio, naar een periode van
meer evenwicht tussen gevoel en verstand. Bij de Stürmer und Dränger gaat het vooral om het
verwoorden van de persoonlijke ervaring, de emotie en het genie dat naar vrijheid streeft.
Algemene en literaire kenmerken van de Sturm und drang:
● Onder aandacht bij de jeugd (opstand zonen tegen vaders), literaire uitlaatklep.
● Gevoel/drama
○ Gevoel kwam centraal te staan i.p.v. het verstand.
○ Er werd veel vanuit en over het gevoel geschreven.
● Vrijheid. (Persoonlijke ontwikkeling / gevoelens uiten).
● Genie/geniezeit.
○ Waren genieën die vanuit zichzelf met interessante onderwerpen kwamen.
○ Ze wilden geen regels.
Literatuur
De thema’s waren vooral: vriendschap, liefde en natuur. De schrijftaal was de taal van het volk, in
halve zinnen. In deze taal begrijpen veel mensen het.
De belangrijkste Duitse dichters van de Sturm und Drang zijn Johann Gottfried Herder, Johann
Wolfgang von Goethe en Friedrich Schiller.
Johann Gottfried Herder (filosoof, theoloog, dichter) (1744-1803)
Hij stelde de eenzijdigheden van de Verlichting aan de kaak. Hij vond dat gevoel en emotie, genialiteit
van de dichter en het eigene van de volkscultuur te weinig aan bod kwamen. Goethe leerde Herder in
Straatsburg kennen. Herder had een grote invloed op Goethe. Herder maakte o.a. zijn studenten
enthousiast voor Shakespeare - een sterveling met goddelijke kracht. Zo brak hij met de regel van
eenheid, tijd, plaats en handeling. Ook de Ständeklausel verliet hij.
Muziek
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), verwoordde de ideen van de Stürmer und Dränger in zijn
opera Die Zauberlöfte. ‘und Sterbliche sind Göttern gleich’ Stervelingen zijn goden gelijk.
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788) enerzijds trouw aan de conventies uit de tijd van de Barok,
anderzijds vrij voor nieuwe opvattingen. Hij is een directe voorloper van de muziek van Beethoven.
Jean-Jacques Rousseau (schrijver) (1712-1778)
Grootste bron voor de Stürmer und Dränger was Jean-Jacques Rousseau. ‘Terug naar de natuur’,
‘Het gevoel is belangrijker dan de rede’, dit zijn uitspraken van Rousseau, die het protest tegen de
Verlichting reeds aankondigen.
Opvoeding moest zich aanpassen aan het kind. In een staat moesten mensen zich in vrijheid
verenigen in de gehoorzaamheid aan een algemene wil. (Immanuel Kant eens).
Het programma Sturm und Drang is uit het citaat van Rousseau goed af te leiden. Rousseau heeft het
over de opvoedingsgebruiken van zijn tijd: Oeuvres complètes IV, Pleiade, Emile ou de l’éducation.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiemarijnissen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen