Wetsbepalingen lezen en noteren
Hoe schrijf je op als een een bepaalde wet wilt noteren:
begin met artikelnummer, daarna het lid en de sub. Daarna de naam of afkorting van de wet
Bv artikel 8 lid 1 sub a WML (wet minimumloon)
Wat is recht
Je hebt het recht > objectief > alle regels
Je hebt ook een recht > subjectief > een aanspraak of bepaalde bevoegdheid
Rechter zijn een soort troefkaarten
Functies van het recht
Codificeren van omgangsvormen
Ordenen van de maatschappij
regelen van verkeer
Beslechten van geschillen
Handhaving van orde
Afwegen van belangen
Regels over deze regels (formeel recht)
Beslechten van geschillen > vrouw justitia
- 3 kenmerken
● blinddoek > onpartijdig
● weegschaal > afwegen van belangen
● zwaard > het is aan de rechterlijke macht om een bindende beslissing te nemen
Deel 2
De rechtstaat kan je onderdelen in een aantal beginselen en een aantal machten
Het doel is het waarborgen van de vrijheid en autonomie van burgers.
In de geschiedenis had je Thomas Hobbs die zei dat zonder rechtsstaat er een state van nature is
met een war of all against all. Dus dat je rechtsstaat nodig hebt in de maatschappij
,Beginselen
Grondrechten
In engeland the bill of right in 1600, daarna ook in andere landen. Ook onderwerpen zoals het
sociaal contract. Al deze evenementen waren erg belangrijk, omdat je voorheen als individu geen
eigen rechten had. In de franse en amerikaanse revoluties is de basis gevormd voor gelijke
rechten.
De grondrechten zijn verdeeld in twee types:
Klassiek: vrijheidsmachten (negatieve verplichtingen voor overheid). De overheid moet zich dat er
niet mee bemoeien. Bv bij vrijheid van godsdienst
Sociaal: Positieve inspanningsverplichting overheids. Bv onderwijs, gezondheidszorg.
Er was gebleken dat alleen de vrijheidsrechten niet genoeg waren. Onder invloed van
socialistische denkers kwamen er ook sociale grondrechten. Bij de sociale rechten moet de
overheid je niet met rust laten, maar juist helpen.
De grondrechten zijn een minimum van rechten dat je hebt omdat je burger bent
Legaliteitsbeginsel
elk overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers worden ingeperkt, moet een
wettelijke grondslag hebben.
Op het moment dat de overheid haar optreden wettelijk verankerd moet hebben, voorkom je
willekeurige beslissingen.
Het is belangrijk dat het handelen van de staat legitiem is, omdat zij belangrijke beslissingen kan
maken.
Democratie (representatieve democratie)
Eigenschappen van een goed gevormde democratie:
- gekozen volksvertegenwoordiging
- vrije, eerlijke en anonieme verkiezingen
- actief (je stem uitbrengen) en passief (je mag je verkiesbaar stellen) kiesrecht
- politieke gelijkheid onder burgers
- maatschappelijk middenveld (civil society) > bv greenpeace
- vrije media
- machtenscheiding
Machtenscheiding
Trias politica (montesquieu) > over hoe je zo'n rechtsstaat moet inrichten
Deze structuur vindt je in veel landen terug.
Je hebt drie machten: wetgevende, uitvoerende rechtsprekende. Als je zorgt voor een scheiding
van de machten, en checks and balances, dan voorkom je dat een van die takken te machtig
wordt.
,Wetgevende macht
Regering en de staten generaal. De wetgevende macht voert controle uit over de regering. De 2e
kamer amendeert wetten, dus zij kunnen aanpassingen doen aan wetten. De 1ste kamer kan
voorgestelde wetten goedkeuren of afkeuren. Op provinciaal niveau hebben we de provinciale
staten, en op gemeentelijk niveau de gemeenteraad
Stappen wetgevingsproces:
1. minister maakt wetsvoorstel of er komt een initiatief van de tweede kamer
2. bespreking in ministerraad (kabinet)
3. voor advies naar de raad van staten
4. indiening bij de tweede kamer
5. plenaire behandeling en eventuele amendementen
6. behandeling in de eerste kamer
7. bekrachtiging, publicatie in staatsblad, inwerktreding.
uitvoerende macht
Het nederlandse kabinet bestaat uit alle ministers en alle staatssecretarissen
De uitvoerende macht is decentraal geregeld, net als de wetgevende macht.
1. centraal niveau
- regering bestaat uit koning en ministers
- koning is onschendbaar, ministers zijn verantwoordelijk
2. provinciaal niveau
- commissaris van de koning en gedeputeerde staten
3. gemeentelijk niveau
- college van B&W en burgemeester
Rechtsprekende macht
Rechters doen bindende uitspraken bij conflictsituaties, dit doen zij door het interpreteren en
toepassen van de wet.
In nederland hebben we verschillende rechters:
- Hoge raad: cassatie (1)
- Gerechtshoven: beroep (4)
- rechtbanken: eerste instantie (11 stuks)
De rechtbanken zijn verdeeld in verschillende sectoren
- straf
- civiel
- bestuurs
- canton > primair bevoegd over arbeidsrecht
- afdeling bestuursrechtspraak raad van state
- centrale raad van beroep
- college van beroep voor het bedrijfsleven
, Internationaal:
- Internationaal gerechtshof (IGH) > conflicten tussen staten
- Internationaal strafhof (ISH) > veroordelen van ernstige criminele acties van bv
oorlogsmisdaden
Europees:
- Hof van justitie van de Europese Unie (HvJ EU)
- Europees Hof voor de rechten van de mens (EHRM) > onderdeel van de raad van europa
Deel 3
Rechtsbronnen en hiërarchie
waar je moet zoeken als je een juridische vraag krijgt
Lijst van rechtsbronnen:
- internationale verdragen
- de grondwet
- overige wetten in formele zin
● door formele wetgever gemaakt: regering en staten-generaal samen
(totstandkoming)
- wetten in materiële zin
● algemeen verbindende voorschriften voor burgers, overheidsorganen en bedrijven
(inhoud)
- rechtspraak (jurisprudentie)
- collectieve en individuele arbeidsovereenkomsten
- gebruik en gewoonte
● niet gecodificeerd
- rechtsbeginselen
Conflicterende wetten: voorrangsregels
Het kan zo zijn dat rechtsregels botsen, in dat geval zijn er een aantal voorrangsregels:
Als er geen expliciete delegatiebepaling is dan zijn er een aantal andere regels:
- hoog gaat voor laag
● wet van een hoger orgaan gaat boven die van een lager orgaan
● superioriteitsregel
- bijzonder gaat voor algemeen
● specialiteitsregel
- nieuw gaat voor oud
● positrariteitsregels
● weinig praktische relevantie
● vaak worden oude wetten vervangen door nieuwe
Voorbeelden:
grondwet gaat voor strafrecht
regeling van arbeidsovereenkomst gaan boven regels van algemene overeenkomstenrecht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manoukvdl2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.