College aantekeningen
Hoorcolleges Rechtseconomie
- Vak
- Rechtseconomie
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Aantekeningen van de hoorcolleges van het tweedejaarsvak Rechtseconomie van de bachelor Rechtsgeleerdheid.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcolleges RechtseconomieHC 2 11-9
Eigendomsrechten
Markten zijn belangrijk in geval van schaarste / rivaliteit
Marktwerking is gebaseerd op
• exclusiviteit
• overdraagbaarheid
Kan niet zonder het recht: eigendomsrechten (property rights)
= bundel exclusieve gebruiksrechten, een combinatie van
• het recht om het object te gebruiken
• het recht op de opbrengsten van het object
• het recht om anderen uit te sluiten van het gebruik en de opbrengsten
• het recht om het object (of het gebruik of de opbrengsten) over te dragen aan een ander
Tragedy of the commons (Garrett Hardin, Science, 1968)
Zonder eigendomsrechten leidt rivaliteit tot inefficiënt gebruik. Kan tot uitputting van een goed
leiden. Kern van de tragedie; zodra gebruik van gemeenschappelijke middelen rivaliserend wordt,
ontstaat een probleem:
• extra gebruik leidt tot kosten/nadelen die (ten dele) bij anderen neerslaan
• omdat de gebruiker daar geen rekening mee hoeft te houden, ligt overgebruik op de loer
Je hebt individueel rationele personen.
Prisoners’ dilemma
A en B kunnen geen bindende afspraken maken. Op grond van individuele rationaliteit breiden A en
B allebei uit / spreken allebei wel, maar daardoor gaan ze er samen op achteruit; een duidelijk geval
van collectieve irrationaliteit, ofwel: een Tragedy. Dit punt is het Nash Evenwicht.
Coase theorema
Robert H. Coase vond oplossing voor Prisoners’ Dilemma: “Het inefficiënte gebruik van schaarse
middelen dat het gevolg is van de afwezigheid van private eigendomsrechten, kan worden
opgeheven als de eigendomsrechten aan één van de betrokken partijen worden toegewezen;
het maakt daarbij voor de efficiëntie niet uit aan welke van de partijen de eigendomsrechten worden
gegeven, zolang de betrokken partijen zonder kosten transacties kunnen afsluiten.”
Dus we moeten af van gemeenschappelijke goederen. Invoering (particuliere) eigendomsrechten
zorgt voor efficiënt gebruik; de initiële verdeling doet er niet toe, als transactiekosten nihil (0) zijn.
, Rol transactiekosten
Tweede deel Coase Theorema. Als A en B evenveel verdienen/ baat bij hebben / er is geen
(productiviteits)verschil, dan is er geen ruilvoordeel te behalen. Maar als A grotere productiviteit
heeft dan B, dan is efficiënt als A exclusief recht krijgt, maar inefficiënt als B exclusief recht krijgt. B
kan dan zijn exclusieve recht verkopen. Stel A heeft opbrengst 700.000 en B 550.000. B wil wel
verkopen voor > 550.000, A wil wel betalen voor < 700.000. Nu is er ruimte voor een wederzijds
voordelige ruil/deal.
Maar als er transactiekosten zijn, want moet vastgelegd worden in contract middels advocaten, dan
is het niet zeker of het een voordelige ruil is transactiekosten kunnen overdrachten verhinderen,
en daarmee efficiënt gebruik.
Afweging kosten en baten nodig
Eigendomsrechten hebben niet alleen baten, maar ook kosten.
Baten
• exclusiviteit: voorkomt inefficiënt gebruik bij gemeenschappelijke eigendom
• overdraagbaarheid: creëert basis voor wederzijds voordelige ruil als iemand grotere waarde
hecht aan object dan de huidige eigenaar
Kosten
• transactiekosten: vormen kosten en kunnen wederzijds voordelige ruil in de weg staan
• overige kosten van registratie en handhaving
Vraagt om afweging van geval tot geval en die wijzigt in de loop van de tijd.
HC 3 19/9/17
Overeenkomsten
Dragen bij aan maatschappelijke welvaart als
alle betrokken partijen
daartoe vrij en weloverwogen besluiten
en gelijk oversteken
Dan alleen basale regels voor overdracht van eigendomsrechten nodig. Maar wat als:
- niet alle betrokkenen partij zijn bij de overeenkomst?
voorbeeld: verkoop rijtjeshuis aan notoire aso
- een of meer partijen niet vrij en weloverwogen kunnen besluiten?
voorbeeld: handelingsonbekwaamheid, wilsgebreken
- de partijen niet gelijk oversteken?
voorbeeld: in tussentijd stijgen productiekosten
Dan is er ruimte voor overeenkomstenrecht dat:
zorgt voor afdwingbaarheid als voorwaarde voor totstandkoming wederzijds voordelige ruil
aanvullend recht biedt bij onvolledige overeenkomsten ter besparing op transactiekosten
mogelijkheden biedt tot ingrijpen in de overeenkomst als afspraak duidelijk ten koste gaat
van maatschappelijke welvaart
Afdwingbaarheid
Wederzijds voordelige ruil komt niet altijd tot stand als er geen afdwingbaarheid is.
Niet-nakoming
Pacta sunt servanda: alle afspraken moeten worden nagekomen. Maar omstandigheden kunnen
veranderen, waardoor wederzijds voordelige ruil niet meer zo voordelig is. Geen probleem als
heronderhandeling wederzijds voordelig resultaat oplevert. Maar transactiekosten kunnen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulettevanoosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen