Hoorcolleges Burgerlijk
Procesrecht
Week 1
Lekkende container: normschending, maar ook zonder normschending zou schade zijn ontstaan.
Welke partij moet causaal verband bewijzen? Cruciaal arrest.
Ajax-goodies: goodies bevatten niet juiste licentiestikkertje, dus beslagleggen. 2 soorten beslag:
executoriaal (als je al vonnis/titel hebt) en conservatoir beslag (bewaren, om te voorkomen dat ze
verdwijnen bijv.). een van de voorwaarden voor conservatoir beslag, is dat je binnen bepaalde
periode een bodemprocedure moet beginnen. In beslissing rechter hiervoor staat periode, daarin
procedure beginnen. Ajax beslag, binnen termijn werd kort geding gestart, geen bodemprocedure.
Valt dat ook onder procedure?
Handelskwekerij: gaat niet goed met bloemen, onderzoek; groot gedeelte besproeingsmiddelen uit
Rijn, dat jaar meer chloride in Rijn, heeft oorsprong in Frankrijk waar bij mijnen wordt geloosd. Waar
procederen? Gedagvaard rechtbank Rotterdam, Franse bedrijf zegt: als je wat van ons wil kom je
maar hier. Welke rechter is internationaal bevoegd?
Functies burgerlijk procesrecht:
Verwezenlijken aanspraken o.b.v. materiële recht
o Mat zegt wanneer recht, van wie recht op schadevergoeding. Maar hoe haal je het
binnen? Mat is idee, proces is uitvoering.
o Art. 111 lid 2 sub d Rv-KEI: dagvaarding. Eis en de gronden daarvan, dat moet het
bevatten.
Voorkomen van eigenrichting (handhaven burgerlijke rechtsorde)
o Voorkomen dat partijen zelf met zeis het geld gaan halen. Soms mag wel
eigenrichting, bijv. opschortingsrecht, overhangende takken buren knippen.
Uitspraak is uitkomst procedure. Vonnis is einde procedure, maar ook begin van de tenuitvoerlegging
– weer vraag: hoe komt het geld nou weer binnen. Dit onderscheid ook bij wettenbundel: Boek 1 is
de wijze van procedure, Boek 2 is gerechtelijke tenuitvoerlegging. (Boek 3 en 4 arbitrage).
Voor praktijk is procesrecht echt van groot belang. Op voorhand inschatten proceskans; wie moet
wat bewijzen en kunnen we dat bewijzen? Wat belangrijke rol speelt hierbij: art. 237 Rv –
kostenveroordeling. Partij die gaat procederen in Nlse civiele procesrecht, naast vergoeding willen ze
vergoeding van alle kosten die in procedure zijn gemaakt. andere partij: ik wil vergoeding
proceskosten. NLse stelsel: ook als je proces wint, moet je een deel van de kosten zelf dragen.
Winnende partij krijgt proceskostenvergoeding, maar dat is niet volle pond. Is puntensysteem voor.
Goed beseffen op voorhand: niet alleen kans winnen, maar ook deel kosten proces zelf betalen.
KEI – kwaliteit en innovatie. Ging digitalisering worden, maar groot mislukt project. Dus KEI-
wetgeving voor een groot gedeelte teruggedraaid en gereset. Spoedwet stopzetting KEI start 1
oktober.
In cassatie wel digitalisering met groot succes.
Vorderingsprocedures en verzoekprocedures
Dagvaardingsprocedures
Bijv. geschillen over koop, zaakwaarneming, natrekking. Hardcore privaatrecht.
Vermogensrechtelijke geschillen tussen partijen.
,Verzoekschriftprocedures
Ander type procedures. Bijv. benoeming voogd, echtscheiding, adoptie, faillissementsrecht en
familierecht. Ander type geschil.
Verschil is belangrijk. Dit vak vooral dagvaardingsprocedures. Verschillen:
1. Rechtsingang
- Dagvaarding moet door deurwaarder worden uitgebracht. Deurwaarder moet
betekenen, dan opgeroepen om te verschijnen. Gericht aan de wederpartij.
- Verzoekschrift gaat intergriffie, gericht aan de rechter.
2. Bevoegde rechter
- Dagvaarding: in beginsel procedure in woonplaats gedaagde.
- Verzoekschrift: in beginsel rechter woonplaats verzoeker.
3. Uitspraak
- Dagvaarding: eindigt met een vonnis
- Verzoekschrift: eindigt met een beschikking
4. Procesverloop; gaat heel anders bij wanprestatie dan adoptie
Hoe bepaal je wat aan de orde is?
Art. 78 Rv: dagvaarding van toepassing, als geen verzoekschriftprocedure van toepassing is.
Art. 261 Rv: verzoekschrift geldt voor alle zaken die met een verzoekschrift worden ingeleid. Lid 2:
wanneer met verzoekschrift worden ingeleid: als dat uit de wet voortvloeit. als er niks geregeld is,
is het dagvaarding. Als er ergens staat dat verzoekschriftprocedure is, dan staat dat in de wet.
Als er staat: ‘op vordering van’ = dagvaarding. ‘op verzoek van’ = verzoekschriftprocedures.
Voor verzoekschriftprocedures geldt een gesloten systeem, dagvaarding is de rest.
Of om verzoekschriftprocedure draait is een formeel criterium.
Als je verkeerde rechtsingang kiest: art. 69 en 70 Rv (wisselbepalingen). 69: als je procedure verkeerd
start (op het verkeerde spoor), dan moet de rechter de wissel omzetten. Rechter geeft kans om
alsnog het goede in te dienen – als dagvaarding had moeten zijn, krijg je kans om alsnog te laten
betekenen. Art. 70: als je bij verkeerde rechter bent (civiel of bestuurs), krijg je kans om alsnog naar
goede rechter te gaan.
Bevoegdheid burgerlijke rechter
Altijd vraag: welke rechter en van welk type?
Moet je naar rechter, bestuur of wetgever? Is NLse of internationale rechtbank bevoegd? Moet je
naar burgerlijke, bestuurs of strafrechter? Moet je naar rechtbank of meteen Hof (absoluut
bevoegd)? In welke stad (relatief bevoegd)?
Kijken naar internationale bevoegdheid: art. 1 Rv – belangrijkste functie: kijk eerst of er iets
bijzonders geregeld is, als dat er niet is, dan geldt Rv.
Wanneer mag/moet je naar rechter in Nederland?
Voorbeeld: B2B – Bv Leiderdorp handelt met grote vennootschap in Spanje. Goederen moeten
worden geleverd, gaat iets mis, zaken niet goed. Waar procederen? Welke rechter bevoegd? En als in
NL procederen, welk recht dan van toepassing? Niet per se dat als in NL procederen ook NLs recht
van toepassing.
Er zijn internationale regels en verordeningen over, waar procederen en welk recht van toepassing.
Belangrijkste voorbeeld internationaal geregeld: EEX-Verordening (herschikte versie, ook wel Brussel
1 bis genoemd). Regelt: rechterlijke bevoegdheid, hoe zit het met de erkenning van vonnis uit een
ander land, hoe zit het met tenuitvoerlegging buitenlandse vonnissen.
Nu: bevoegdheid. Art. 1 EEX-Vo; toepassingsbereik; ziet op burgerlijke zaken en handelszaken (lid 1).
Lid 2: enkele gebieden zijn hiervan uitgezonderd, bijv. personen- en familierecht (!!!!!!!!!!!!!!!!!).
, Hoofdregel rechtsmacht is art. 4: lex forum rei bevoegd is in beginsel rechter van land woonplaats
gedaagde. Forum rei = woonplaats gedaagde. Je kijkt in beginsel dus niet naar nationaliteit, maar
woonplaats. Wil je iemand dagvaarden voor rechter in ander land dan waar gedaagde woont, dan
moet daar een bijzondere rechtsvordering voor zijn in EEX-Vo. Alternatieve gronden rechtsmacht:
Verbintenissen uit overeenkomst (art. 7 aanhef en lid 1) – gerecht plaats (+land) waar
verbintenis is uitgevoerd dan wel had moeten worden uitgevoerd. Bij levering goederen van
belang waar geleverd of opgehaald. Bij diensten: art 5 – in welk land moeten diensten
worden verricht.
Verbintenissen uit OR (art. 7 aanhef en lid 2) – gerecht van de plaats (en dus land) waar
schadetoebrengende feit zich heeft voorgedaan. Terug naar zaak kwekerij: gewassen lijden
schade, maar in Frankrijk wordt spul in water gekieperd, waar doet schadetoebrengende feit
zich voor? HvJ heeft over moeten beslissen, welke rechtbank bevoegd was. Ging om uitleg
EEX-Vo: wat is plaats waar schadetoebrengende feit zich heeft voorgedaan? Zei: beide; plaats
waar OD is begaan en plaats waar schade is opgekomen. Betekent: eiser kan kiezen.
Is een extra keuze, geen verplichting. Dus dan mag je kiezen of lex forum rei, of een ander land.
Bepaald aantal gevallen waarin je niet mag kiezen, wanneer materieelrechtelijke aspecten achter
liggen.
Welke rechter moet je nou zijn?
Absolute competentie & relatieve competentie.
Als we vaststellen dat NLse rechter bevoegd is, om welk type rechter gaat het dan?
Welk type = absolute bevoegdheid; rechtbank, Hof of HR. Dit heet ook wel: attributie rechtsmacht.
Zijn in beginsel regels van openbare orde. Zodanig gewicht, dat rechter ambtshalve moet toetsen
(art. 72 Rv). Ambtshalve is best ingrijpend, wordt geen enkel verweer dan op gevoerd, moet rechter
uit zichzelf naar kijken. Partijen kunnen dus ook niet samen afspreken om meteen naar Hof te gaan,
als ze eerst naar rechtbank moeten. Zijn in beginsel dwingend recht. Staan in art. 2 RO jo. art. 42 RO:
in eerste aanleg nemen rechtbanken kennis van de zaak, behoudens in de wet bepaalde
uitzonderingen. Op niveau rechtbank 2 type gerechten: kantonrechters (zonder
procesvertegenwoordiging) en handelsprocedures met procesvertegenwoordiging. (vroeger kanton
hiërarchisch onder rechtbank, nu op zelfde niveau getrokken). Sector kanton en sector handel/civiel.
Verschil: art. 79 Rv. Voor kantonrechter kunnen partijen in persoon procederen, lid 2: in andere
zaken hebben partijen een advocaat nodig.
Art. 93 Rv – wanneer kanton en wanneer civiel? 3 typen zaken; waardevorderingen (sub a + b),
aardvorderingen (sub c) en overig (sub d). Waardevorderingen: zaken met beloop max 25.000 euro
(relatief kleine vorderingen) = kantonrechter. Lijkt duidelijke grens, maar niet altijd: bij vorderingen
vraag je niet alleen hoofdsom, maar ook wettelijke rente – moet je rente meenemen in bepalen
25.000 euro? Sub 2 2e zin: rente meenemen tot aan de dag der dagvaarding. Lastiger stukje sub a:
max 25.000 tenzij rechtstitel bedrag te boven gaat en rechtstitel wordt betwist onderscheid
tussen vordering en grondslag/rechtsgrond vordering. Stel vordering minder dan 25.000 en titel
meer dan 25.000 en die titel wordt betwist, dan civiel. Wanneer? Stel: koopovk, eiser: op basis
koopcontract heb ik recht op 40.000 euro. Vordert 20.000. Dan zit je onder 25.000, maar titel is veel
meer. Dan zou je naar kanton kunnen gaan, zonder dat tegenpartij advocaat kan inschakelen. Dus
niet bedrag vordering van belang, maar bedrag titel. Als gedaagde zegt: contract was niet geldig, dan
wordt titel betwist, dus dan NIET naar kanton.
Als zaak bij kanton, maar moest civiel: art. 71 Rv, dan wisselbepaling. Lid 2: van civiel naar kanton.
Aardzaak 93 sub b – vorderingen met onbepaalde waarde. Bijv. als je zegt: ik vorder ontruiming van
een pand, of ontbinding overeenkomst, of verklaring van recht dat onrechtmatig is gehandeld. Als
duidelijke aanwijzingen dat vordering niet meer dan 25.000, kantonrechter. Art. 95 Rv; eiswijziging
meewegen (komt later op terug).