HC1 - Introductie tot Bedrijfsethiek
Kennisclip #1: Wat is Bedrijfsethiek
- Stel je kunt in een machine stappen die je perfect gelukkig maakt volgens jouw eigen
definitie van geluk. Tevens ben je niet in staat om te weten dat je in deze machine zit en
kun je er ook in blijven tot je dood bent. Zou je dat doen? Dat gaan we behandelen in
deze cursus.
- Stel je kunt minder mensen vermoorden door een wissel om te zetten/stel je kunt
iemand van de brug duwen door een wissel om te zetten.
- Stel je kunt door een iemand op te offeren, 100, 1.000, 10.000 mensen opofferen. Vanaf
welke hoeveelheid is het opofferen van mensen acceptabel?
- Is moraliteit compleet subjectief?
- Wie nemen we mee in onze ethische afwegingen?
Ethiek en moraliteit
- Ethiek en moraliteit worden veel door elkaar gebruikt, dat is niet terecht.
- Moraliteit:
- De normen, waarden en geloven die verankerd zijn in sociale processen en
definiëren wat goed en slecht is voor een individu en een gemeenschap.
- Ethiek:
- Het bestuderen van moraliteit en toepassen van rationele argumentatie om
regels en principes te specificeren die definiëren wat goed en slecht is in
verschillende situaties.
- Die regels en principes heten dan weer: ethische theorien:
- Consequentialisme
- Deontologie
- Deugdethiek
-
Ethiek en bedrijfsethiek:
- In een groot deel van de ethiek ligt de nadruk op het individu en individuele handelingen.
- In bedrijfsethiek kijken we breder:
- Bedrijfsethiek is het bestuderen van situaties, activiteiten en beslissingen binnen
het zakenleven met een focus op wat goed en slecht is.
- Voorbeelden van bedrijfsethische vragen:
- Zou er een maximum salarisgat moeten bestaan binnen mijn organisatie?
- Houden we ons simpelweg aan de klimaatregels of gaan we verder dan dat?
- Sluiten we toeleveranciers die gebruiken maken van kinderarbeid uit?
Descriptief en normatief:
- Descriptief = beschrijvend:
- Hoe zijn dingen?
- Voorbeeld: Hoe hoog is het BBP van Gambia?
, - Normatief:
- Hoe zouden dingen moeten zijn?
- Voorbeeld: Is de verdeling van het BBP in Gambia rechtvaardig?
Instrumenteel en intrinsiek:
- Instrumenteel:
- Ten dienste van een ander doel
- Voorbeeld: Wij stoppen met plastic verpakkingen gebruiken om meer winst te
behalen.
- Intrinsiek:
- Waardevol op zichzelf:
- Voorbeeld: Wij stoppen met plastic verpakkingen gebruiken omdat we plastic
vervuiling tegen willen gaan.
Kennisclip #2: Waarom Bedrijfsethiek?
Bruce krijgt een enorme bonus van maar liefst 1 miljoen pond nadat de bank waar hij werkt was
gered door de Britse overheid. Hij kwam met 3 argumenten om niet aan ethiek te doen:
- Ethiek is te subjectief: Wie ben ik nu om te bepalen wat goed is?
- Ethiek is te klein: Wat maak ik nu voor een verschil?
- Ethiek is te lief: Waarom zou je om anderen geven? Als iedereen alleen aan zijn eigen
belang denkt komt het ook wel goed.
De tegenwerpingen:
- Te subjectief: de wet biedt een objectievere maatstaf dan ethiek.
- Reactie 1: Nee! Recht en moraal zijn niet altijd hetzelfde.
- Tot 1971 waren vrouwen in Zwitserland uitgesloten van actief en passief
kiesrecht.
- Moraliteit kan tegen wetten ingaan: onderduikers niet verklikken tijdens
WOII, klokkenluiders om misstanden aan te kaarten.
- Reactie 2: Ethiek is niet altijd subjectief.
- Mensen laten werken in erbarmelijke omstandigheden is niet een
onderwerp van discussie.
- Te klein: ik ben te klein om een verschil te maken.
- Reactie 1: Ethiek is niet alleen maar doen.
- Het kan nuttig zijn om te weten dat iets moreel slecht is, zonder dat we er
gelijk iets aan kunt veranderen:
- Reactie 2: Soms maken kleine dingen juist het verschil.
- Denk bijvoorbeeld aan Rosa Parks die door te weigeren om in de bus te
gaan zitten achterin. Ze ontketende daarmee iets groots.
- Reactie 3: Een bedrijf kan je juist macht geven om dingen te veranderen.
- Als individu heb je misschien weinig macht om dingen te veranderen,
maar als bedrijf wel.
- Te lief: waarom zou je eigenlijk aan anderen denken? Is dat niet compleet onhandig?
- Reactie 1: Tragedy of the commons.
, - Als je puur vanuit je eigenbelang handelt is dat niet wenselijk voor de
groep.
- Reactie 2: Externaliteiten.
- Kosten van de negatieve bij-effecten worden over heel veel mensen
verdeeld, terwijl jij er amper last van hebt.
HC2 - Ethische Theorieën
Kennisclip #3: Theorieën van welzijn
Hedonisme:
- Welzijns Hedonisme:
- Welzijn bestaat uitsluitend uit de aanwezigheid van genot en de afwezigheid van
lijden.
- Beroemde verdediger: Jeremy Bentham.
Varianten van hedonisme:
- Kwantitatief hedonisme:
- Om te bepalen hoe het met iemand gaat neem je de som van (i) de intensiteit en
(ii) de duur van al het genot wat die persoon ervaart.
- Tegenwerping:
- Maar is elk genot wel hetzelfde?
- Is kwalitatief hedonisme eigenlijk wel hedonisme?
Meer dan hedonisme: ervaring:
- Mental state theorien
- Om te bepalen hoe goed het met iemand gaat, kijk je naar de ervaringen die iemand
heeft (inclusief genot).
- Tegenwerping:
- Is de illusie dat je voorkeuren bevredigd zijn genoeg?
Meer dan ervaring: voorkeuren:
- Preference theory:
- Om te bepalen hoe goed het met iemand gaat moet je kijken naar de mate
waarin iemand behoeften bevredigd worden.
- Tegenwerping:
- Voorkeuren die niet over je leven gaan.
- Voorkeuren die gebaseerd zijn op verkeerde informatie, slordig denken.
Objectief en ideaal dan maar?
- Objectieve theorie:
- Om te bepalen hoe goed het met iemand gaat, kijk je naar de mate waarin die
persoon beschikt over (/toegang heeft tot) objectief waardevolle dingen.
- Voorbeeld: Nussbaum's capaciteitstheorie.
- Tegenwerping:
, - Hoe bepalen we wat er op die lijst moet?
- En wat als een item op de lijst je koud laat?
Maar hoe telt het welzijn van anderen dan?
- Total view:
- Hoe groter de totale hoeveelheid welzijn, hoe beter de uitkomst.
- Tegenwerping:
- Interpersoonlijke vergelijkingen van welzijn moeilijk te maken.
- Mere addition: een persoon toevoegen met heel weinig welzijn is goed.
- Average view:
- Hoe groter de gemiddelde hoeveelheid welzijn, hoe beter de uitkomst.
- Tegenwerping:
- Nogmaals: interpersoonlijke vergelijkingen van welzijn moeilijk te maken.
- Een persoon toevoegen met welzijn net onder het gemiddelde is slecht.
Kennisclip #4: Consequentialisme
Consequentialisme:
- Uitkomsten zijn het enige dat de morele status van een handeling bepaalt.
2 Belangrijke vragen:
- Vraag 1: Wat is de maatstaf van gevolgen?
- De factoren die de goedheid van een uitkomst bepalen.
- Voorbeelden van mogelijke maatstaven: welzijn, geld.
- Vraag 2: Wat is het bereik van gevolgen?
- Afstand: Stad? Regio? Land? Continent? Wereld?
- Tijd: Een dag? Maand? Jaar? Etc.
Beroemdste consequentialistische theorie:
- Utilisme:
- 3 ingredienten: consequentialisme, welfarisme, hedonisme.
- ‘The Greatest happiness for the greatest number’.
- Niet hetzelfde als de mening van de meerderheid.
Meer mogelijkheden dan utilisme:
- Objectieve lijst theorieën leiden tot totaal andere consequentialistische theorieën.
Voordelen consequentialisme:
- Flexibiliteit:
- Het is mogelijk om een boel verschillende voor- en nadelen tegen elkaar af te
wegen.
- Empirisch karakter:
- De maatstaf van gevolgen is meetbaar (geld, welzijn).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erikpeters1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.