Inhoudsopgave
ONTSTAANSMOMENT VORDERINGEN: BESTAAND OF TOEKOMSTIG?..........................4
HR 20 JANUARI 1987, NJ 1987/530 – WUH/EMMERIG Q.Q. ....................................................................4
HR 25 MAART 1988, NJ 1989/200 - STAALBANKIERS/AMBAGS Q.Q........................................................4
HR 6 APRIL 2012, NJ 2016/196 – ASR/ACHMEA .....................................................................................4
BESCHIKKEN OVER VOORWAARDELIJK EIGENDOM .............................................................................5
HR 3 JUNI 2016, NJ 2016/290 – RABOBANK/REUSER ..............................................................................5
BESCHIKKEN OVER EEN POSITIEF BANKSALDO ...................................................................6
HR 23 MAART 2012, NJ 2012/421 – ING/MANNING Q.Q. ........................................................................6
HR 28 APRIL 2006, NJ 2006/503 – HUIJZER Q.Q./RABOBANK .................................................................6
BOEDELSCHULDEN ...........................................................................................................................9
RANGORDE BOEDELSCHULDEN ..............................................................................................................9
HR 28 SEPTEMBER 1990, NJ 1991/305 – DE RANITZ Q.Q./ONTVANGER..................................................9
UITZONDERING OP DE RANGORDE BOEDELSCHULDEN: ONMISKENBARE VERGISSING .....................9
HR 5 SEPTEMBER 1997, NJ 1998/437 – ONTVANGER/HAMM Q.Q. ...........................................................9
AFWIJZING OPREKKEN SUPERPREFERENTIE DOOR DE HOGE RAAD ................................................10
HR 7 JUNI 2002, NJ 2002/608 – KOMDEUR Q.Q./NATIONALE NEDERLANDEN ......................................10
HR 5 FEBRUARI 2016, NJ 2016/187 – RABOBANK/VERDONK Q.Q. ........................................................11
AFWIJZING VERZOEK OM TERUG TE KOMEN OP ONTVANGER/HAMM Q.Q. .....................................11
HR 8 JUNI 2007, NJ 2007/419 – VAN DER WERFF Q.Q./BLG .................................................................11
ONTSTAANSMOMENT BOEDELSCHULDEN/VERIFIEERBARE VORDERINGEN .....................................11
HR 19 APRIL 2013, NJ 2013/291 – KOOT BEHEER/TIDEMAN Q.Q. .........................................................11
BEVESTIGING EN NUANCERING VAN HR KOOT BEHEER/TIDEMAN Q.Q. ..........................................13
HR 23 MAART 2018, ECLI:NL:HR:2018:424 – HR CREDIT SUISSE/JONGEPIER Q.Q. ...........................13
HR 9 NOVEMBER 2018, NJ 2018/464 – DE KLERK/AYOUBI ..................................................................18
RECHTSGELDIGE VERPANDING .................................................................................................19
CONTRACTUELE ONOVERDRAAGBAARHEID VAN VORDERINGEN, ART. 3:83 LID 2 BW...................19
HR 17 JANUARI 2003, NJ 2004/281 – ORYX/VAN EESTEREN ................................................................19
HR 21 MAART 2014, NJ 2015/167 – COFACE/INTERGAMMA .................................................................19
GENERIEKE VERPANDING, BEPAALBAARHEID, VERZAMELPANDAKTE .............................................19
HR 14 OKTOBER 1994, NJ 1995/447 – SPAARBANK RIVIERLAND/GISPEN Q.Q......................................19
HR 30 OKTOBER 2009, NJ 2010/96 – HAMM Q.Q./ABN AMRO .............................................................20
HR 3 FEBRUARI 2012, NJ 2012/261 – ING/DIX Q.Q. ..............................................................................20
STIL PANDRECHT TOEKOMSTIGE VORDERINGEN BANK .....................................................................21
HR 17 FEBRUARI 2012, NJ 2012/605 – RABOBANK/KÉZÉR Q.Q. ...........................................................21
VERREKENING ..................................................................................................................................23
1
,HR 10 JANUARI 1975, NJ 1976/249 – GIRO/STANDAARDFILMS (POSTGIRO) ........................................23
HR 8 JULI 1987, NJ 1988/104 – LOEFFEN I.............................................................................................23
HR 7 OKTOBER 1988, NJ 1989/449 – AMRO/CURATOREN THB ..........................................................23
HR 17 FEBRUARI 1995, NJ 1996/471 – MULDER/CLBN ........................................................................23
HR 23 APRIL 1999, NJ 2000/158 – VAN GORP/RABOBANK (‘WOLLIE’) ................................................24
HR 19 NOVEMBER 2004, NJ 2005/199 – ING/GUNNING ........................................................................24
HR 14 FEBRUARI 2014, NJ 2014/264 – FEENSTRA Q.Q./ING .................................................................24
HR 22 JUNI 2007, NJ 2007/520 – ING/VERDONK Q.Q. ...........................................................................25
HR 14 JUNI 2013, NJ 2013/421 – ABN AMRO/CURATOREN FAVINI......................................................25
PAULIANA ...........................................................................................................................................26
VORMEN VAN BENADELING – VERKOOP TEGEN EEN REËLE PRIJS ....................................................26
HR 22 MEI 1992, NJ 1992/526 – BOSSELAAR Q.Q./INTERNIBER (MONTANA I) .....................................26
VORMEN VAN BENADELING – WIJZIGING BESTAANDE RECHTSORDE ...............................................27
HR 8 JULI 2005, NJ 2005/457 – VAN DOOREN Q.Q./ABN AMRO II .......................................................27
VASTSTELLING BENADELINGSVEREISTE + PEILDATUM + EX NUNC TOETSING ................................28
HR 19 OKTOBER 2001, NJ 2001/654 – DIEPSTRATEN/GILHUIS Q.Q. ......................................................28
WETENSCHAP VAN BENADELING .........................................................................................................28
HR 22 DECEMBER 2009, NJ 2010/273 – VAN DOOREN III/ABN AMRO ................................................28
WETENSCHAP FAILLISSEMENTSAANVRAAG .......................................................................................28
HR 16 JUNI 2000, NJ 2000/578 – VAN DOOREN Q.Q./ABN AMRO I ......................................................28
SAMENSPANNING – ART. 47 FW ............................................................................................................29
HR 24 MAART 1995, NJ 1995/628 – GISPEN/IFN ...................................................................................29
ACTIEF EN PASSIEF WANPRESTEREN, WEDERKERIGE OVEREENKOMSTEN, ART. 26
FW EN ART. 37 FW ............................................................................................................................30
WERKING VAN ART. 26 FW ...................................................................................................................30
HR 3 NOVEMBER 2006, NJ 2007/155 – VAN DEN BOS Q.Q./MULDERS EN WELLEMAN (NEBULA) .......30
ACTIEVE EN PASSIEVE WANPRESTATIE ...............................................................................................31
HR 11 JULI 2014, NJ 2014/407 – BERZONA............................................................................................31
VERVALBEDINGEN ..........................................................................................................................31
HR 12 APRIL 2013, NJ 2013/224 – CURATOREN MEGAPOOL/LASTER ...................................................31
LEEGSTANDSCHADE .......................................................................................................................32
HR 13 MEI 2005, NJ 2005/406 – BABYXL: ............................................................................................32
HR 14 JANUARI 2011, NJ 2011/114 – AUKEMA Q.Q./UNI INVEST ..........................................................32
HR 15 NOVEMBER 2013, NJ 2014/68 – NIEUWBUREN/ROMANIA ..........................................................33
HR 22 NOVEMBER 2013, NJ 2014/69 – TEP/CURATOREN AUTODRÔME ...............................................34
HR 17 FEBRUARI 2017, NJ 2017/142 – BOUWGROS (HANSTEEN/VERWIEL) .........................................35
HR 12 JANUARI 1990, NJ 1990/662 – VAN DER KOOI/CURATOREN VAN GELDER: ..............................36
INSOLVENTIEVERORDENING ......................................................................................................37
HVJ 2 MEI 2006, C-341/04 – EUROFOOD ................................................................................................37
HVJ 20 OKTOBER 2011, C-396/09 – INTEREDIL .....................................................................................37
HVJ 17 JUNI 2006, C-1/04 – STAUBITZ/SCHREIBER: ..............................................................................37
2
,HVJ EG 12 FEBRUARI 2009, C-339/07 – SEAGON/DEKO MARTY ..........................................................38
HR 13 SEPTEMBER 2013, NJ 2014/454 – YUKOS....................................................................................38
HVJ EU 26 JANUARI 2014, C-328/12 – SCHMID/HERTEL .......................................................................41
EIGENDOMSVOORBEHOUD ..........................................................................................................42
HR 12-01-1968, NJ 1968/274 – TEIXEIRA DE MATTOS..........................................................................42
VORDERING CURATOR ONRECHTMATIGE DAAD JEGENS DERDEN .............................42
HR 16 SEPTEMBER 2005, NJ 2006/311 – DE BONT/BANNENBERG ........................................................43
HR 14 JANUARI 2011, NJ 2011/366 – BUTTERMAN Q.Q./RABOBANK: ...................................................43
HR 21 DECEMBER 2001, NJ 2005/95 – LUNDERSTRÄDT/DE KOK..........................................................43
HR 24 APRIL 2009, NJ 2009/416 – DEKKER Q.Q./LUTECE .....................................................................44
PERSOONLIJKE AANSPRAKELIJKHEID CURATOR ..............................................................44
HR 24 FEBRUARI 1995, NJ 1996/472 – ONTVANGER/GERRISTE, SIGMACOM II ....................................44
HR 19 APRIL 1996, NJ 1996/727 – MACLOU/CURATOREN VAN SCHUPPEN ..........................................45
HR 9 NOVEMBER 2018, NJ 2018/464 – DE KLERK/AYOUBI ..................................................................45
FIDUCIAIR EIGENDOM/VERVAL BODEMBESLAG.................................................................46
HR 12 MEI 1989, NJ 1990/130 – SIGMACOM I ........................................................................................46
TRUST EN KWALITEITSREKENING ...........................................................................................48
HR 3 FEBRUARI 1984, NJ 1984/752 – SLIS-STROOM..............................................................................48
HR 23 SEPTEMBER 1994, NJ 1996/461 – KAS ASSOCIATIE/DRYING .....................................................48
HR 13 JUNI 2003, NJ 2004/196 – BEATRIXZIEKENHUIS/PROCALL.........................................................49
HR 21 MEI 1999, NJ 2001/630 – BAHCECI/VAN DER ZWAN Q.Q. ...........................................................50
UITOEFENING BODEMVOORRECHT .........................................................................................51
EERST VERHALEN OP VRIJE ACTIEF ....................................................................................................51
HR 26 JUNI 1998, NJ 1998/745 – AERTS Q.Q./ABN AMRO ..................................................................51
3
, Ontstaansmoment vorderingen: bestaand of toekomstig?
HR 20 januari 1987, NJ 1987/530 – WUH/Emmerig q.q.
Compendium p. 40.
Huurvorderingen moeten worden aangemerkt als toekomstige vorderingen voor zover zij
nog niet zijn opgekomen. Dat betekent dat huurvorderingen die met toepassing van art. 3:97
BW bij voorbaat zijn gecedeerd of verpand (onbezwaard) in het faillissement van de
verhuurder/cedent/pandgever vallen indien zij pas na de faillietverklaring opkomen.
HR 25 maart 1988, NJ 1989/200 - Staalbankiers/Ambags q.q.
Compendium p. 41.
Mikkers had een bedrag geleend van Staal Bankiers om toe te kunnen treden tot de
maatschap. Tot zekerheid van de nakoming van de terugbetalingsverplichting cedeerde
Mikkers al zijn bestaande en toekomstige vorderingen op de maatschap aan Staal Bankiers.
Mikkers ging failliet waarop de maatschap ontbonden werd. De overgebleven maten
besloten de maatschap zonder Mikkers voort te zetten, waardoor deze recht had op
uitkering van de waarde van zijn aandeel. De vraag was of deze vordering rechtsgeldig was
gecedeerd aan Staal Bankiers.
Doorslaggevend daarvoor was het antwoord op de vraag of de vordering reeds bestond ten
tijde van het aangaan van het maatschapscontract, of dat moest worden aangenomen dat
die vordering pas na voortzetting van de maatschap door de overige maten (en daarmee na
de faillietverklaring van Mikkers) was ontstaan. In dat laatste geval zouden art. 23 en art. 35
lid 2 Fw immers aan een geldige cessie in de weg staan.
De HR oordeelde het laatste. Het ontstaan van de vordering was ‘afhankelijk van een drietal
voorwaarden’ (vereisten), te weten de faillietverklaring van Mikkers, verkiezen door de
overige vennoten de maatschap voort te zetten en de uitoefening door de overige vennoten
van hun recht het maatschapsaandeel van Mikkers over te nemen. Een vordering als het
onderhavige die afhankelijk is van wilsverklaringen van de debiteur, ontstaat eerst door
aflegging van deze wilsverklaringen. Van een voorwaardelijke vordering is dan geen
sprake. De wilsverklaringen zijn pas na faillietverklaring afgelegd. Dat brengt mede dat de
vordering ten tijde van de faillietverklaring nog niet bestond.
HR 6 april 2012, NJ 2016/196 – ASR/Achmea
Compendium p. 42.
Over het ontstaansmoment van de regresvordering van een hoofdelijk schuldenaar die een
groter deel van de schuld voldoet dan hem aangaat.
Met betrekking tot de vraag op welk moment een regresvordering uit hoofde van art. 6:10
BW ontstaat, wordt het volgende overwogen:
De regresvordering ontstaat pas indien de hoofdelijk verbonden schuldenaar de schuld
voldoet voor meer dan het gedeelte dat hem aangaat. Daarom moet, anders dan wel is
afgeleid uit een aantal eerdere uitspraken van de Hoge Raad, tot uitgangspunt dienen dat de
regresvordering van een hoofdelijk verbonden schuldenaar pas ontstaat op het moment dat
hij de schuld aan de schuldeiser voldoet voor meer dan het gedeelte dat hem aangaat.
4