Samenvatting
Samenvatting medische kennis 1.4a
- Instelling
- Hogeschool Van Amsterdam (HvA)
Samenvatting voor het vak medische kennis 1.4a
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: ybakker29 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting anatomie en fysiologieHoofdstuk 8 het zenuwstelsel
8.1 Inleiding zenuwstelsel
Brengt wijzigingen in lichaamshouding aan en regelt de bewegingen.
Zenuwstelsel:
1. Meet interne en externe milieu
2. Integreert informatie van de zintuigen
3. Coördineert gewilde en ongewilde reacties van vele andere orgaanstelsels.
Twee gedeelten. Centrale zenuwstelsel, hersenen en ruggenmerg. En perifere zenuwstelsel,
zenuwweefsel buiten het CZS omvat. Sensorische info die buiten het zenuwstelsel door
zintuigen of receptoren worden geregistreerd, worden doorgegeven door afferente deel.
Het CZS zendt motorische impulsen door middel van efferente gedeelte.
Efferente gedeelte van PZS wordt onderverdeeld in somatische zenuwstelsel (skeletspieren
aansturen) en autonome zenuwstelsel (automatische en onwillekeurige regulering).
8.2 Neuronen
Twee soorten cellen, neuronen en neuroglia. Neuronen zijn basiseenheden van
zenuwstelsel. Neuroglia vormen het steunweefsel van zenuwstelsel bestaand uit
ondersteunend reticulum waar neurogliacellen zich bevinden. Deel van de cellen werken als
fagocyten.
Neuron bestaat uit:
1. Cellichaam
2. Verschillende vertakte, gevoelige dendrieten
3. Een lange axon dat uitgaande signalen geleiden in de richting van een of meerdere
synapsknoppen
4. Een of meerdere synapsknoppen. Bij elke knop communiceert het neuron met een
andere cel.
Cellichaam van neuron bevat een grote ronde celkern met opvallend kernlichaampje. CZS-
cellen kunnen niet vervangen worden als ze verwond raken. Stamcellen aanwezig in de
hippocampus.
Groepen ruw endoplastisch reticulum en vrije ribosomen: lichaampjes van Nissl geven grijze
kleur aan gebieden die cellichamen van neuronen bevatten. Verantwoordelijk voor grijze
stof in hersenen en ruggenmerg.
Plasmamembraan van dendrieten en cellichaam gevoelig voor chemische, mechanische en
elektrische prikkeling. Actiepotentiaal bij zich langs axon verplaatst.
,Indeling van neuronen naar bouw:
1. Multipolair neuron, 2 of meer dendrieten en 1 axon. Komen meestal voor in CZS. Zijn
multipolair
2. Unipolair neuron, dendrieten en axon lopen in elkaar over en cellichaam aan 1 zijde.
Actiepotentiaal begint bij uiteinde van dendrieten. Meest sensibele neuron en is
unipolair.
3. Bipolair neuron, 2 uitlopers, 1 dendriet en 1 axon net cellichaam ertussen. Zijn
zeldzaam maar komen voor in speciale zintuigen.
Van neuron naar functie
1. Sensibele neuron: vormen afferente gedeelte van PZS. Ontvangen info van
zintuigcellen die uitwendig en inwendig milieu geven daarna info door aan neuronen.
2 type somatische zintuigen. 1 Externe receptoren, leveren info omtrent uitwendige
omgeving in de vorm van aanraking, temperatuur, druk en de meer complexe
zintuigen. 2 Proprioceptoren, registreren de positie en beweging van skeletspieren en
gewrichten. Viscerale receptoren of interne receptoren registreren de activiteiten
van spijsvertering, ademhalings, bloedvaten, uitscheidings, en voortplantingsstelsel.
2. Motorische neuron: efferente gedeelte geleiden impulsen vanuit CZS naar andere
weefsels, organen en orgaanstelsels. Perifere doelen waarmee ze in verbinding staan
worden effectoren genoemd, reageren door iets te doen. De somatische motorische
neuronen van het somatische zenuwstelsel zijn verbonden met skeletspieren, terwijl
visceromotorische neuronen van autonome zenuwstelsel met alle andere effectoren
verbonden zijn.
3. Schakelcellen: associatieneuronen, geheel in hersenen en ruggenmerg. Verbinden
schakelcellen aan andere neuronen. Verantwoordelijk voor doorschakelen van
sensorische informatie en coördinatie van motorische activiteit.
Neuroglia
4 type neurogliacellen in centraal zenuwstelsel
1. Astrocyten: grootste en talrijke neurogliacellen. Geven chemische stoffen af die
noodzakelijk zijn voor handhaven van bloed-hersenbarrière. Vormen ook structureel
raamwerk voor neuronen van CZS en verrichten reparaties in beschadigde weefsels.
2. Oligodendrocyten: kleinere cellichamen en minder uitlopers. Dunne lange einden
rond axon gevormd die uit myeline bestaat. = elektrische isolator en verhoogt de
snelheid waarmee een actiepotentiaal zich langs het axon voortplant.
Gemyeliniseerd. Kleine openingen tussen aangrenzende celuitlopers worden
insnoeringen of knopen van ranvier genoemd. Myeline is rijk aan vetten, vormen de
witte stof van CZS
3. Microgliacellen: kleinste en minst talrijke neurogliacellen in het zenuwstelsel.
Fagocyterende cellen die ontstaan uit witte bloedcellen. B=verrichten beschermende
functies zoals insluiten van celfragmenten en ziekteverwekkers.
4. Ependymcellen: bekleden centrale kanaal van ruggenmerg en compartimenten van
de hersenen. Wordt ependym genoemd.
In PZS zijn er 2 neurogliacellen aanwezig. Sattelietcellen omgeven en ondersteunen
cellichamen in het perifere zenuwstelsel. Andere zijn Schwann-cellen, buitenste gedeelte
wordt neurilemma genoemd. Slechts 1 segment en 1 enkele axon omgeven.
,In PZS:
Cellichamen van neuronen bevinden in ganglia
Witte stof van PZS bevat axonen die zijn samengebundeld in zenuwen.
In CZS:
Verzameling cellichamen van zenuwcellen met een gemeenschappelijke functie
worden een centrum genoemd, met duidelijke afgrenzing kern genoemd. Gedeelten
van hersenoppervlak bedekt met dikke laag grijze stof: hersenschors of neurale
cortex. Onder de term hogere centra: meest complexe integratiecentra en corticale
gebieden in de hersenen verstaan.
Witte stof van CZS bevat bundels van axonen die op een gezamenlijke plek
ontspringen wordt baan genoemd. Bundels in ruggenmerg is kolommen.
Banen verbinden centra hersenen met de rest. Sensibele banen geleiden info vanuit
zenuwen naar verwerkingscentra in hersenen. Motorische banen beginnen in centra
in CZS en eindigen bij skeletspieren
8.3 Zenuwimpuls
Sensorische, integrerende en motorische functies van het zenuwstelsel zijn dynamisch en
veranderen voortdurend. Alle communicatie vindt plaatst via membraanoppervlakken. Zijn
elektrische gebeurtenissen met grote snelheid.
Membraanpotentiaal
Alle levende cellen gekenmerkt door een gepolariseerde plasmamembraan wanneer positief
en negatief ladingen gescheiden worden van elkaar is dit een potentiaalverschil. Dits een
membraanpotentiaal doordat het door een plasmamembraan gescheiden wordt. Wordt
gemeten met volt/millivolt.in rust is rustpotentiaal.de vloeistof buiten de cel heeft een
hogere concentratie natriumionen en chloorionen. NA+ en CI-. Binnen de cel juist
kaliumionen en negatief geladen eiwitten. K+ en PR-.
Zijn veel membraankanalen. Sommige altijd open (leak channels) en andere open en dicht
(gated channels)
Passieve en actieve processen. Passieve krachten zijn chemisch en elektrisch. Bij chemische
worden kaliumionen uit de cel gevoerd en natriumionen in de cel gevoerd.
Denk aan het voorbeeld die meneer Veltman gaf bij het extra college!
Prikkels die van invloed kunnen zijn op een membraanpotentiaal zijn bijvoorbeeld
blootstellingen aan bepaalde chemische stoffen, mechanische druk,
temperatuurveranderingen of veranderingen van de ionenconcentratie buiten de cel.
Een membraanpotentiaal die richting 0 mV verschuift wordt een depolarisatie van de
membraan genoemd. Een membraanpotentiaal die van -70 naar -80 mV verplaatst wordt
een hyperpolarisatie genoemd.
Bij informatieoverdracht tussen neuronen en andere cellen spelen plaatselijke potentialen
en actiepotentialen een rol. Plaatselijke potentialen zijn veranderingen van de
membraanpotentiaal die zich slechts over een kleine afstand vanaf de plaats van prikkeling
kunnen verplaatsen. Komen voor in alle cellen in reactie op prikkels uit de omgeving.
Activeren vaak specifieke celfuncties. Kan soms leiden tot een actiepotentiaal.
, Een actiepotentiaal is een voortgeleide verandering van de membraanpotentiaal van de
gehele plasmamembraan. Skeletspiervezels en de axonen hebben exciteerbare membranen
die actiepotentialen geleiden. In een skeletspier begint het bij de neuromusculaire
verbinding en verplaatst zich langs het gehele membraanoppervlak. Worden opgewekt door
het openen en sluiten van ionenkanalen voor natrium en kalium in reactie op een
plaatselijke potentiaal. De plaatselijke potentiaal in een axon is een trekker (de druk loopt
geleidelijk op en op het hoogtepunt gaat het ‘pistool’ af). Een actiepotentiaal zal alleen
ontstaan wanneer de membraan depolariseert tot een niveau= drempelwaarde.
Elke stimulus die de membraan tot drempelwaarde brengt, zal een actiepotentiaal krijgen. Is
alles-of-niets principe.
Het opwekken van een actiepotentiaal, begint bij depolarisatie. Drempel van -70 naar -60
mV en eindigt weer in -70 mV. Vanaf het openen van de natriumkanalen tot repolarisatie
kan het niet op verdere prikkels reageren. Is refractaire periode. Beperkt de snelheid
waarmee in een excerbare membraan kunnen worden opgewekt.
Geleiding van een actiepotentiaal
Op een bepaalde plaats, voor een korte tijd tijdens de piek bevat de binnenkant van de
plasmamembraan een overmaat positief geladen ionen. Verspreid zich zodat ze door
negatieve ladingen worden aangetrokken. Deze plaatselijke stroom depolariseert
aangrenzende gedeelten van de membraan, wanneer de drempelwaarde is bereikt ontstaat
een actiepotentiaal. Bij plaatselijke stroom verplaatst hij zich naar voren, doordat de
achterste nog in refractaire periode bevindt. Kettingreactie= ononderbroken geleiding.
Vindt plaats bij ongemyeliniseerde axonen.
Bij gemyeliniseerde vezel is het axon in myeline gewikkeld. Tussen insnoeringen wordt door
ionenstroom door de membraan geblokkeerd door de vetten van myelineschede. Daardoor
kan er geen ononderbroken geleiding optreden. Actiepotentiaal springt van de ene
insnoering naar de andere en niet in kleine stapjes, salvatoire impulsgeleiding.
8.4 Synapsen
Actiepotentialen langs axonen worden ook wel impulsen genoemd. Informatieoverdracht
door synapsknop chemische stoffen afgeeft is neurotransmitters. Als een neuron met een
ander neuron communiceert kan de synaps zich op een dendriet, cellichaam of langs een
axon bevinden. Synapsen tussen een neuron en een ander celtype= neuro-
effectorverbindingen. Een neuron staat met een spiercel in contact bij een neuromusculaire
verbinding. Bij neuroglandulaire verbinding reguleert een neuron de activiteit van een
kliercel.
Bouw synaps
Impuls vanaf synapsknop van presynaptische neuron naar postsynaptische neuron. Ronde
axoneinde. Plasmamembranen van beide neuronen zijn gescheiden door een kleine ruimte
die synapsspleet wordt genoemd. Elke synapsknop bevat een synapsblaasje die enkele
duizenden moleculen van een bepaalde neurotransmitter bevat. Na prikkeling geven veel de
inhoud in de synapsspleet af. Neurotransmitters diffunderen daarna door de synapsspleet en
bindt zich aan receptoren op postsynaptische membraan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentVPKS. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84251 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen