SWL jaar 1, semester 2. Obsogene samenleving. Positieve gezondheidsmodel van Huber, Theorie van gepland gedrag, Determinanten van gedrag, gewoonten, zelfregulatie en zelfcontrole + een begrippenlijst
Definities voor gezondheid:
Een goede definitie voor gezondheid is nodig, omdat deze richting geeft aan het beleid en de
invulling van de zorg. Daarnaast biedt het houvast wanneer je de effecten van zorgbeleid wil meten.
Definitie gezondheid door de WHO in 1948 (World Health Organisation):
Een toestand waarbij je van lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk volledig welbevinden bent. Dus
niet alleen het ontbreken van een ziekte of gebrek, maar een compleet welbevinden.
Deze definitie is idealistisch, niet meer van deze tijd en er is veel kritiek op. Tegenwoordig zijn er
namelijk steeds meer chronische ziekten en meer uitgebreide diagnoses door technologische
ontwikkelingen. Dit maakt bijna iedereen ongezond volgens de WHO.
Definitie gezondheid Huber in 2010:
Gezondheid is het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, wanneer je kijkt
naar de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Je kunt volgens Huber dus ook
gezond zijn als je ziek bent, zolang maar zelf een manier vindt om er mee om te gaan.
D.m.v. het positieve gezondheidsmodel kijkt Huber hoe gezond een persoon is. Hierbij wordt
rekening gehouden met: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven,
sociaal maatschappelijk participeren en dagelijks functioneren.
, De obsogene samenleving
Een omgeving die mensen stimuleert om te veel te eten en weinig te bewegen.
Omgevingsfactoren die invloed uitoefenen:
De beschikbaarheid en toegankelijkheid van eten
De portiegroottes (die steeds groter worden) en introductie multi-verpakkingen
Marketing die invloed heeft op keuzegedrag van mensen
ETEN EN BEWEGEN
Door mechanisering van arbeid gaat het energieverbruik in Nederland steeds verder omlaag.
Ongeveer de helft van de Nederlands is minder dan een half uur per dag lichamelijk actief, dit is in
strijdt in met de aanbeveling van Gezond Bewegen. Dit halfuur matig intensieve beweging is volgens
de Gezondheidsraad eigenlijk niet voldoende en zou omhoog moeten naar een uur. De huidige
aanbeveling is te kort en stelt daarnaast mensen te snel gerust omdat men denkt makkelijk per dag
het half uur te halen terwijl dit in de praktijk niet zo is.
Het eetpatroon is daarnaast juist slechter geworden en dit zorgt samen met een lager
energieverbruik tot een toename in overgewicht.
´´SCHULD´´ BIJ INDIVIDU?
Wanneer vanuit psychologische theorieën gekeken wordt kun je kortweg zeggen dat mensen gezond
eten als ze hiertoe de intentie hebben en het dus expliciet van plan zijn. Volgens deze denkwijze zou
gezondheidsvoorlichting een goede preventiesoort zijn. Deze intentie om gezond te leven wordt
volgens de theorie van planmatig gedrag beïnvloed door drie factoren:
1. Attitude (voordelen en nadelen afwegen, beïnvloeden je houding)
2. Subjectieve norm (naasten willen graag dat je gezond eet)
3. Ervaren gedragscontrole (overtuiging dat je zelf invloed hebt op eetpatroon)
Uit onderzoek blijkt echter dat alleen de relatie tussen een negatieve attitude en gedrag heel sterk is
en dat dit bij een positieve dus niet geldt. Veel mensen hebben de intentie om gezond te leven en
worden alsnog steeds dikker.
´´SCHULD´´ IN DE OMGEVING?
Vanuit dit oogpunt is gezondheidsvoorlichting niet meer voldoende en zouden
gezondheidsbevorderingen beter passen. Deze bevorderingen bestaan namelijk uit het aanpassen
van de leefomgeving van mensen. Dit lijkt op het eerste oog misschien een betere oplossing, maar
‘’omgeving’’ is eigenlijk net zo’n diffuus begrip als ‘’gedrag’’. De omgeving kan namelijk opgedeeld
worden in veel verschillende soorten, zoals macro-, meso-, en micro-omgeving. Daarnaast wordt er
onderscheidt gemaakt in typen omgeving zoals: fysieke, economische, politieke en sociaal-culturele
omgeving. Alhoewel ‘’omgeving’’ een vaag begrip is, zijn toch een mager aantal bewijzen dat de
omgeving van invloed is op gezond gedrag:
- Sociale steun is belangrijk om jongeren en volwassen in beweging te krijgen en te houden.
- Voor kinderen zijn ouders de belangrijkste sociale steun om te bewegen.
- Meer gymlessen op school helpt om kinderen actief te maken.
- School en werkomgeving kunnen gezonde voeding stimuleren door meer gezond aanbod.
´´SCHULD´´ BIJ ALLEBEI?
De schuld voor het ontstaan van de obsogene samenleving ligt niet bij het individu of in de omgeving,
maar in de interactie tussen deze twee. Ons gedrag wordt gestuurd door motivaties, vaardigheden
én mogelijkheden. Alleen als mensen weten, willen, kunnen en wellicht moeten, zullen ze gezonder
gaan eten en meer bewegen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisavaneck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
