Complete en volledige samenvatting van hoofdstuk 5: Verzorgingsstaat van Thema's Maatschappijleer voor 5VWO. Bevat onder meer alle begrippen, definities, rijtjes, gesorteerd per paragraaf/hoofdstuk. Ik heb gebruik gemaakt van opsommingen, bullet points en schema's zodat het overzichtelijk is. Ik he...
Verzorgingsstaat: de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van
haar inwoners
Welvaart: de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun
behoeften te vervullen
Welzijn: de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke
gezondheid.
Voor een verzorgingsstaat is solidariteit belangrijk; mensen moeten bereid zijn kosten
voor elkaar te dragen. Solidariteit: als er bereidheid is in een groep of samenleving om
risico’s met elkaar te delen. Van de overheid wordt verwacht dat ze solidariteit
afdwingen.
Bij een verzorgingsstaat is er een collectief belang: als je iets overkomt ben je verzekerd
en je maakt gebruik van collectieve goederen: goederen waarvan niemand uitgesloten
kan worden, ook niet diegenen die er niet voor betalen (bijv. lantaarnpaal). ‘Free riders’
zijn mensen die niet bijdragen maar toch profiteren.
De verzorgingsstaat zorgt voor welzijn en welvaart.
De vier functies van de verzorgingsstaat zijn:
1. verzorgen: zorg, kraamhulp, verpleeghuizen, etc
2. verzekeren: je bent verzekerd tegen verlies van inkomen bij bijv. ziekte.
3. verheffen: iedereen heeft de kans om zich te ontplooien en ontwikkelen
(onderwijs, etc.)
4. verbinden: sociale cohesie door socialezekerheidsstelsel, verkleinde sociale
ongelijkheid en onderwijs.
Socialezekerheidsstelsel: verzekert mensen van een inkomen bij werkloosheid, ziekte,
ouderdom of arbeidsongeschiktheid. Dit wordt gevormd door sociale voorzieningen die
worden betaald van belastinggeld.
Sociale grondrechten: niet afdwingbaar bij de rechter, maar de grondwet verplicht de
overheid om er actief naar te streven.
● voldoende werkgelegenheid (art. 19)
● bestaanszekerheid en spreiding van welvaart (art. 20)
● bewoonbaarheid van het lang en bescherming en verbetering van leefmilieu (art.
21)
● volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en mogelijkheid tot ontplooiing
(art. 22)
● goed onderwijs (art. 23)
, Hier horen ook plichten bij zoals de sollicitatieplicht, het betalen van belasting en
premies, en de leerplicht.
Planeconomie (bijv. Sovjet Unie, China)
- gebaseerd op gelijkheid
- communistische staatsopvatting: de staat neemt de totale verzorging van zijn
burgers op zich
- in praktijk vaak mislukt
Vrijemarkteconomie (bijv. VS)
- gebaseerd op vrijheid, kapitalistisch
- passieve overheid
- lage belastingen, maar iedereen moet zichzelf verzekeren (hoge zorgkosten)
- risico van het delen i.p.v delen van het risico
Een verzorgingsstaat ligt er tussenin.
Sociaaldemocratische verzorgingsstaat (bijv. Scandinavische landen)
- grote overheidsbemoeienis
- gelijkheid is belangrijk
- flexibele arbeidsmarkt en sterke sociale zekerheid
- hoge uitkeringen en collectieve lasten
Liberale verzorgingsstaat (bijv. VS en VK)
- weinig overheidsbemoeienis, rol van de markt groot
- liberale waarden, veel eigen verantwoordelijkheid
- beperkte sociale zekerheid, lage collectieve lasten
- goed ondernemingsklimaat
Corporatistische verzorgingsstaat
- mengeling van voorgaanden
- goede samenwerkingen tussen werknemers, werkgevers en overheid
- sociale zekerheid is belangrijk, werknemers en gezinnen goed beschermd
NL: tot 1960 corporatistisch model, in de jaren 70 sterke uitdijing verzorgingsstaat. Door
de hoge kosten zijn de voorzieningen vanaf jaren 90 ingekrimpt. Collectieve
voorzieningen (bijv. spoorwegen) worden steeds meer geprivatiseerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mila444. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
