Ontwerp en gedrag
Je kan sociaal gedrag aanmoedigen via slim design.
Foto 1 is een vee-rooster, geplaatst zodat het vee er niet overheen gaat.
Foto 2 is een bankje met leuningen. Het is om erop te zitten, zodat je er niet op kan liggen.
Foto 3 is een vlieg, zodat je niet over de pot plast.
Foto 4 is schepsnoep op ooghoogte van kinderen.
Overal waar wij zitten, wordt nagedacht over wat voor type gedrag wil worden gezien. Er zijn
manieren om de aandacht van mensen ergens op te vestigen.
Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED)
• Strategieën met betrekking tot fysiek ontwerp, afbakening en gebruik van ruimte, locatie en
beheer van activiteiten om:
Kansen op criminaliteit verkleinen hoe kun je de gelegenheid van criminaliteit
beperken.
Verminder angst
Verbeter de kwaliteit van leven
Kansen bieden voor positieve sociale interactie
Three distinct users
• Legitimate users gewenste gebruikers
De ruimte gebruiken voor het beoogde doel
• Potential offenders ongewenste gebruikers
Onaanvaardbaar of crimineel gedrag
• Observers mensen die dingen zien, passanten.
Vermogen om te zien en / of te reageren
In termen van CPTED heb je wat gedaan aan toegankelijkheid en aantrekkelijkheid in de foto van
speeltuin.
Rationele keuze-theorie
• Homo economicus ‘kiest’ optimale weg in zijn concrete situatie: doelgerichte keuze.
• Vragen vooral over hoe keuzen en afwegingen tot stand komen (kosten en baten), niet over
motieven.
• Motief kan dus irrationeel zijn of gestoeld op een misvatting, terwijl keuzen en werkwijzen
‘rationeel’ zijn.
• Rationeel vanuit perspectief van de dader: die moet voordeel zien; doel aantrekkelijk en
goede gelegenheid (de afweging hoeft objectief niet juist te zijn).
Voor politici is CPTED belangrijk. Idee is gebaseerd op rationele keuze theorie. Hoe kun je kosten en
baten afweging zo negatief mogelijk laten uitpakken. Er zijn vormen van criminaliteit die niet
,rationeel zijn maar impulsief. Als je doelwit minder aantrekkelijk maakt zullen meer mensen uit hun
hoofd halen om criminaliteit te plegen.
Pragmatisch
• Geen aandacht aan sociaaleconomische oorzaken van criminaliteit (accent op individu). Die
oorzaken zijn lastig om wat aan te doen. Naast een aantal ontwerpen moet je meer doen om
verplaatsing te voorkomen.
• Accent op beheersing, afschrikking en vergelding.
• Er wordt niets ‘echt’ verklaard, oorzaken buiten beeld.
• Oorsprong in pragmatische benadering beleidspraktijk (komt uit de rechtseconomisch en
systeemtheorie).
• Beleid: situationele preventie – minder aantrekkelijk maken doelwit en beperken van
gelegenheid. We doen wat aan de situatie. We zijn bezig met daad, we zijn bezig met het
wat. We doen wat aan de situatie, aan wat kunnen potentiele slachtoffers doen etc. bijv. je
zet je fiets op slot.
• Markt voor calculerende slachtoffers: hogere hekken, betere sloten, alarm, camera’s.
We kijken niet naar de dader, we kijken naar de daad. Hoe kunnen we die daad voorkomen in het nu.
Dat doe je door alles minder aantrekkelijk te maken.
Routine activity theory
Volgens de theorie is misdaad (diefstal) een product van drie omstandigheden die zich tegelijkertijd
en op dezelfde plaats voordoen. De eerste vereiste voor criminaliteit is de aanwezigheid van een
gemotiveerde dader. Voor de toepassing van deze theorie wordt aangenomen dat iedereen een
gemotiveerde dader is, of in ieder geval dat dergelijke potentiële daders niet schaars zijn. De tweede
vereiste voor het optreden van criminaliteit is de aanwezigheid van een geschikt doelwit. Bij het
bepalen hoe geschikt een doelwit is, moeten vier aspecten van het potentiële doelwit worden
overwogen: de financiële waarde, traagheid (gemak bij het verplaatsen van het item),
toegankelijkheid en zichtbaarheid. Omdat men de financiële waarde van iets niet wil verlagen,
moeten de andere drie aspecten van een potentieel doelwit worden aangepakt. Een item moeilijker
te verplaatsen maken, de toegang beperken tot alleen degenen die toegang nodig hebben en het uit
het zicht houden, het zijn allemaal acties die een doel minder geschikt zouden maken. De derde en
laatste vereiste voor diefstal is de afwezigheid van bekwame voogdij. Dit concept is degene die
routine-activiteitentheorie verbindt met afschrikkingstheorie. Als er een voogd aanwezig is, wordt de
strafzekerheid verhoogd tot bijna zekerheid en daarom is de misdaad minder waarschijnlijk.
Als een gemotiveerde dader, gebrekkige toezicht en aantrekkelijk doelwit dan vindt er criminaliteit
plaats. Hoe kun je toezicht vergroten in publieke ruimte door natuurlijke middelen. Toezicht kan van
alles zijn kan agent zijn, maar ook iemand die een hond uitlaat. Als je daaraan draait, zal de
criminaliteit dalen. Gemotiveerde dader verdwijnt niet die zal op zoek gaan naar andere ingang.
,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liszand. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
