H1.2 Beleidsinhoud Wat is beleid?
Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen in een
bepaalde tijdsvolgorde.
Doeleinden en middelen vormen de grondstructuur van een beleid. Het is lastig om bij beleid dingen
te meten, want je weet het niet precies.
Tijdskeuze is van belang, want het moet binnen een bepaalde tijd uitgevoerd worden.
Beleidsdenken is denken in doeleinden en middelen (filiaal denken).
Gezicht van beleid
Beleid heeft twee gezichten:
• Het is een samenstel van doeleinden, middelen en tijdskeuzen.
• Het is een antwoord op een probleem. Het is een manier om doelgericht te denken en
handelen op een probleem op te lossen.
Een probleem is een kloof tussen de bestaande situatie en een gewenste werkelijkheid.
• Dit wordt een beleidsprobleem wanneer deze op de agenda van de overheid of
beleidsvoerders komt.
De manier waarop we een probleem omschrijven (probleemdefinitie) werkt door in de keuze van
doeleinden en middelen waarmee een beleid het probleem aanpakt.
Het beleidsveld de relatie tussen het beleid en de maatschappij waar het beleid zich op richt. Het is
belangrijk te weten wat je wilt veranderen in de maatschappij.
Een beleidsinstrument is alles wat een actor gebruikt voor het bereiken van één of meer doeleinden
te bevorderen.
• De keuze hiervan berust op veronderstellingen. Het geheel van veronderstellingen waarop
een bepaald beleid berust noemen we de beleidstheorie uit de beleidspraktijk.
Wat zou de overheid willen bereiken?
Een maatschappelijke ideologie wil de overheid bereiken. Ze willen veiligheid, saamhorigheid,
welvaart en gelijkheid bereiken.
Beleid bij private organisaties (=overheidsorganisaties)
Maken private organisaties ook beleid?
Private organisaties maken beleid, ze maken regels voor medewerkers, intern beleid. Ze hebben ook
een doel, winst maken.
Verschil beleid maken overheid en bedrijven:
• Ze hebben andere doelgroepen.
• Overheid en bedrijven definiëren de doelgroep anders
• Je hebt andere partijen in de tweede kamer, dit kan je beleid beïnvloeden.
• De overheid maakt beleid wat de private organisaties raakt, en andersom is dat minder zo.
Bij dit vak hebben we het over publieke organisaties.
,H1.3 Het beleidsproces
Beleidsproces is een dynamisch verloop van alle handelingen, argumenten en interacties die met het
beleid te maken hebben.
De fasen van het beleidsproces
Fileproblematiek:
Hoe komt dat op de agenda van de politiek media, belangengroepen (werkgeversorganisaties) en
poortwachters (media).
Het komt op de agenda van de beleidsmaker, de beleidsmaker gaat daar over na denken. Hoe gaan
we het fileprobleem oplossen:
- OV
- Zelfrijdende auto’s
Dan gaat het plan naar de ministerraad, minister etc. Tijdens het maken van het plan moet je steun
hebben en met andere rondom de tafel zitten. Andere moeten het ook een probleem vinden. Heeft
het zin als de media het probleem niet oppakt? nee.
Kenmerken beleidsproces:
• Het is een dynamisch proces;
• Wisselwerking (interactie) tussen de factoren die tot het proces behoren;
• Er is een herkenbaar verloop (vast patroon).
Deelprocessen bij beleidsproces:
• Agendavorming
Bepalen van de agenda. Problemen krijgen de aandacht van publiek.
• Beleidsvoorbereiding
Het verzamelen en analyseren van informatie en formuleren van adviezen met oog op
uitvoering van beleid.
• Beleidsbepaling
Het nemen van beslissingen (besluitvorming) over de inhoud van een beleid.
• Beleid in- en uitvoering
De uitvoering is het toepassen van de gekozen middelen voor de gekozen doeleinden.
• Naleving en handhaving
De zorg dat de door het beleid vastgestelde gedragsnormen worden nageleefd.
• Beleidsevaluatie
, Het beoordelen van de inhoud, het proces en voorval de effecten van een beleid aan de
hand van bepaalde criteria.
De politieke kringloop
Een beleidsproces dat op een overheidsbeleid betrekking heeft, maakt deel uit van de politieke
kringloop die zich tussen het politieke systeem en zijn maatschappelijke omgeving afspeelt.
Het politieke systeem: Alle opvattingen, gedragingen en posities die de inhoud,
doeleinden en effecten van overheidsbeleid willen beïnvloeden.
Tot de omgeving van het politieke systeem behoren de nationale en internationale samenleving en
de natuur. Veranderingen in de omgeving leveren maatschappelijke problemen op.
De politieke invloeden die op het politieke systeem inwerken, resulteren in de input voor het
politieke systeem. Politieke eisen komen voort uit behoeften. De input kan worden omgezet in een
overheidsbeleid.
Modellen van beleidsbesluitvorming (Graham T. Allison)
• Doel = alternatieven uitwerken voor het klassieke (homo economicus) rationele actor model
van besluitvorming:
1. Doelbepaling
2. Verzamelen alternatieven
3. Doorrekenen alternatieven
4. Keuze van doel maximaliserend alternatief
Lessen van Allison
• Besluitvormers/overheden zijn geen/niet alleen maar ‘rationele actoren.
Ze weten niet altijd wat ze willen
Ze overzien niet altijd de consequenties van hun keuzes
Ze zijn niet altijd doelgericht
Ze zijn niet altijd unitair
Beleidsbesluitvorming is een kwestie van intenties, procedures en bureaupolitiek
Drie modellen om te verklaren hoe tot beleid besloten wordt Bureaupolitieke model alleen weten!
• Rationele actormodel
• Organisatieproces model
• Bureaupolitieke mode
Rationele actor model
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liszand. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
