Tijdvak 7 – Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)
§7.1 – De eeuw van de Verlichting
Kenmerkende aspecten
- Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst,
politiek, economie en sociale verhoudingen.
- Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te
geven (verlicht absolutisme).
De rede
Tijdens de wetenschappelijke revolutie werd er veel kennis opgedaan door systematisch onderzoek, waarneming en
gebruik van ratio. Filosofen en politieke denkers werden geïnspireerd en bedachten dat door ratio een maatschappij beter
kon worden ontwikkeld (rationeel optimisme). De verlichte ideeën gaven volksgebruiken en tradities geen kans. En omdat
er in de natuur natuurwetten waren, moesten mensen natuurlijke rechten hebben.
Afspraken tussen volk en bestuur
Het absolutisme werd door verlichte denkers afgekeurd, omdat het niet gebaseerd was op de ratio maar op het droit divin.
Hobbes, Locke en Rousseau vonden dat de politiek een sociaal contract moest afsluiten en dat het volk de midden
bestuurders kozen. Montesquieu bedacht de trias politica; de uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende macht waren
apart en controleerden elkaar. Voltaire was het hier niet mee eens, hij vond namelijk dat het volk te dom was om hun
bestuurlijke verantwoordelijkheid te geven.
Verlichte vorsten
Ook koningshuizen kregen de maken met de verlichte ideeën, maar toch werd er vastgehouden aan het ancien régime. Wel
waren er vorsten die zich verontschuldigen tegenover het volk, zich inzette voor beter onderwijs en door geloofsvrijheid
(verlicht absolutisme). De tsarina van Rusland wilde een grondwet, maar omdat de adel hier niet voor was werd deze niet
ingevoerd.
De Encyclopédie
Denis Diderot en Jean d’Alembert besloten een 28-delige Encyclopédie samen te stellen met tweehonderd deskundigen. In
de boeken stond bijna alle kennis van die tijd samengevat. Edelen en geestelijken voelden zich aangevallen, omdat er veel
kritiek op hun privileges was. Door nieuwe druktechnieken konden er meer kranten worden gedrukt, waardoor meer
mensen gingen lezen en er minder analfabeten kwamen. Mede hierdoor werden de verlichte ideeën sneller verspreid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sewijnen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.