Samenvatting van alle powerpoint van farmacologie + aanvullingen vanuit les
Bevat:
hoofdstuk 1: Radiofarmacologie
hoofdstuk 2: algemene farmacologie
hoofdstuk 3: farmacologie van de geneesmiddelengroepen
hoofdstuk 4: oncologische farmacologie
Module 1: Radiofarmacologie
Hoofdstuk 1: Het radiofarmacon
- Radioisotopen voor de diagnostiek en behandeling van ziekten
- Nucleaire geneeskundeà 4 belangrijke disciplines
• Geneeskunde
• Fysica
• Chemie
• Farmacie
1.1. Het radio-isotoop
1.1.1. Het atoom
- Allerkleinste deel van chemisch element
- Bouwstenen van de aarde
- Opgebouwd uit: elektronen, protonen en neutronen
• Protonen en neutronen in de kern
• Elektronen op de schillen
1.1.2. Atoomnummer en massagetal
- Elk element ih periodiek systeem: bevat atoomnummer en massagetal
- Atoomnummer (Z): nummer onderaan elk element
o Verwijst nr plaats van het atoom ih periodiek systeem
o Aantal protonen in de kern
- Massagetal (A): nummer bovenaan elk element
o Som van het aantal protonen en neutronen aanwezig in de atoomkern
1.1.3. Het isotoop
- Atomenà meerdere massagetallen hebben
o Aantal neutronen kan variëren: protonen blijven wel gelijk
- Isotopen= atomen met eenzelfde atoomnummer maar met verschillende massagetallen
1.1.4. Het radio-isotoop
- Isotopen met instabiele kern
- Isotopen met A <20à goede proton-neutron ratio = 1:1
- Isotopen met A tussen de 20-82à goede proton-neutron ratio= 1:1,25
- Radio-isotopen= isotopen met een slechte proton-neutron ratioà spontaal vervallen = radioactief verval
- Si-eenheid: Bequerel (Bq)
• Curie: 1curie= 3,7. 1010 Bq
- 3 soorten straling:
• a-stralers: He-kernen uitstoten
• b-stralers: e- of positronen uitzenden
• g-stralers: gammastraling uitzenden
- # kernen die vervallen per secone= de activiteit van de bron
- 2 hoofdgroepen:
• Radio-isotopen voor diagnostiek
• Radio-isotopen voor therapie
,1.1.4.1. Radio-isotopen voor diagnostiek
- Eigenschappen:
• Zijn zuivere gammastralers
• Hebben gamma energie (70-200keV)
• Hoge chemische activiteit
• Effectief halfwaardetijd
• Goede target/non target verhouding
• Minimale stralingsdosis
• Niet toxisch
• Eenvoudig te bereiden
• Grote beschikbaarheid
- à Meest gebruikte: Technetium-99m (T1/2e= 6u)
• Dochterisotoop van molybdeen-99
• Vervalt nr Tc-99à gammastraling komt vrijdag
• M= metastabiel
1.1.4.2. Radio-isotopen voor therapie
- Eigenschappen:
• Zuivere bétastralers
• Matige tot hoge E
• Een effectief halfleven van enkele dagen
• Een hoge target/non target verhouding
• Minimale stralingsdosis voor de pt VS maximaal therapeutisch effect
• Niet toxisch
• Eenvoudig te bereiden
- àMeest gebruikte: Jodium-131: schildkliercarcinomen, hyperthyreoïdie, neuroblastomen
• Yttrium-90: leverkanker, neuro-endocriene tumoren
• Strontium-89: behandeling voor botmetastase
1.2. Het farmacon
- = synthetisch geneesmiddel
- Enkel voor de beeldvorming binnen nucleaire
- Vaak flacons met poeder in
- Hebben een merknaam + productnaam
• Best deze ook onthouden
- Productnaam= farmacologisch bestanddeel
1.3. Het radiofarmacon
- Farmacon dat gekoppeld is aan een radio-isotoop
- Worden aan de pt toegediend
- Farmacon: zorgt dat radio-isotoop op plaats van interesse terechtkomt
,Hoofdstuk 2: Productie van radio-isotopen
2.1. Mo-99/Tc-99m generator
- Korte vervaltijdà zou vervallen tijdens transport
- Oplossing: de isotopengenerator
o Gewenste radionuclide kan van tijd tot tijd afgetapt worden
- Werking:
o Radionuclide produceert een radioactief dochterproductà desintegreert op haar beurt ook à
stabiel worden
- Moedernuclide is chemisch of fysisch gebonden op een drager id vorm van kolom
- Moedernuclide in de meeste gevallen duidelijke chemische en fysische verschillen met dochternuclide
o Maakt het mogelijk om te scheiden
- Tc-99m van de kolom af melkenà Mo-99 blijft aan kolom gebonden
- Elueren: vloeistof op de kolom plaatsen en aftappen
- Daarna verdere bewerkingen met eluaat
- Gemolken dochterproduct= Tc-99m pertechnetaat!
- Generator afgeschermd met lood
- In ziekenhuis: in loodkasteel
2.2. Het cyclotron
- Sommige radio-isotopen worden aangemaakt in cyclotron= deeltjesversneller
- Deeltjes versnellen onder invloed van het elektromagnetisch veld
2.3. De kernreactor
- Voor de productie van Mo-99 en Y-90 is een reactor nodig
- Kernsplijting van uranium-235
- In slechts 5 centra
- Stilvallen van één= probleem in de medische wereld
Hoofdstuk 3: Kwaliteitszorg
- Worden IV toegedientà geen stofdeeltjes bevatten/ microbiologische contaminaties
- Steriliteit= belangrijk
3.1. Wettelijke bepaling radiofarmacie-Hot labo
- 2 situaties:
• De bereiding vindt plaats op de dienst farmacologie met aan het hoofd een radiofarmaceut
• De bereiding vindt plaats op de dienst nucleaire geneeskunde in het hot labo
- Iedere persoon op de dienst moet beschikken over opleiding die overeenstemt met hun beroepsbezigheden
- Enkel voor geneeskundig doeleinde
- Hotlaboà strikte reglementering
- Oprichtings-en exploitatievergunning nodig
- Klasses:
• Klasse I: oa. Kerncentrales
• Klasse II: centra voor radiotherapie, nucleaire geneeskunde en onderzoekscentra
• Klasse III: installaties voor bagagecontrole, radiologische onderzoeken,..
• Klasse IV: stralingsintensiteit gering àgeen uitbatingsvergunning nodig
, - Voorwaarden om besmetting te voorkomen:
• Voorkeur: ingekapselde bronnen;
• Radioactieve stoffen met de zwakst mogelijke radiotoxiciteit;
• Geringst mogelijke hoeveelheden radioactieve stoffen
• Vermijdt de verspreiding van radioactieve stoffen
• Vermijdt verlies of diefstal van radioactieve stoffen
• Vangt zorgvuldig de radioactieve afvalstoffen op
• Nauwkeurige boekhouding van de radioactieve stoffen bijhouden, wat onder meer moet toelaten
ze op elk ogenblik efficiënt te lokaliseren
• Uitrusting van het arbeidslokaal wordt aangepast aan de activiteit, aan de radiotoxiciteit en aan de
fysische en chemische kenmerken van de in bezit gehouden of gebruikte radioactieve stoffen, als
ook aan de voorziene bewerkingen
• Radioactieve stoffen in niet-ingekapselde vorm worden slechts behandeld in de lokalen die zodanig
ontworpen en/of uitgerust zijn dat de eventuele besmettingen gemakkelijk kunnen worden
verwijderd
• Er wordt een zodanige werkmethode aangenomen dat het risico voor besmetting van de personen
tot het minimum wordt beperkt.
- Grondplan zichtbaar op afdeling
- Nooit eten of drinken in de gecontroleerde zone
3.1.1. Het belang van kwaliteitszorg
- Bij de productie van een geneesmiddel:
o Kwaliteit van eindproduct kan nooit volledig gecontroleerd worden
o Niet alle onzuiverheden kunnen worden opgespoord
o Onmogelijk om gehele samenstelling te analyseren
- à Kwaliteit van geneesmiddel waarborgen door een kwaliteitsvol en gecontroleerd productieproces: Good
manufacturing practice (GMP)
3.1.1.1. GMP
- Doel:
• (1) Aspetisch werken: bereiding van kwaliteitsvolle radiofarmaca, steriel, vrij van deeltjes en
pyrogenen
§ Uitsluitend steriele materialen
§ Werk in aseptische omgeving LAF-kast
§ Bescherm jezelf + de pt met correcte werkkledij
§ Gebruik de correcte werkwijze
• (2): Stralingsbescherming: beschermen personeel en omgeving tegen radiofarmacon
§ 3 fundamentere criteria van stralingsbescherming:
• TIJD: beperkt de bereidingstijd + rotatie van personeel
• AFSTAND: bij manipulatie van radioactieve stoffenà gebruik pincetten, tangen
• AFSCHERMING: speciale containers, handen wassen na bereiding, loden hulzen
§ Personeel:
• Draag beschermende kledij en handschoenen
• Draag je dosismeter
• Bereider draagt best ook ring dosismeter
• Limiet= 20mSv/jaar
§ Patiënt:
• Dosis bepaald in functie van lichaamsgewicht of onderzoek
• Na behandeling: veel dinken en urineren
§ Omgeving:
• Bij diagnostiek: geen voorzorgsmaatregelen door de wet
• Therapie: soms bijzondere voorzorgsmaatregelen
o Hospitalisatie, afstand, extra hygiëne, aparte kamers etc,…
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MBRT2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,49. Je zit daarna nergens aan vast.
