Tekstdoelen
Schrijfdoelen en spreekdoelen noemen we samen tekstdoelen. Het enige verschil is de
uitvoering.
Objectief en subjectief
1. Objectief betekend feitelijk. Je vindt in deze teksten veel controleerbare feiten. De mening
van de schrijver komt niet naar voren. Het doel van deze tekst is informeren, het zijn
informatieve teksten.
De mening van de schrijver kan wel in de tekst staan, maar dit is dan tussen de regels door.
Dit kun je zien aan de woordkeuze of de aandacht die aan een bepaald onderwerp word
besteed. De schrijver zal nooit direct schrijven: ik vind..
2. Subjectief betekend persoonlijk. De mening is duidelijk aanwezig in de tekst aanwezig. Er
kunnen ook veel feiten in staan. Als je de vraagt stelt "Wat wil de schrijven met deze tekst
zeggen", is het antwoord " de schrijven vindt dat..". Subjectieve teksten hebben tot doel dat
de lezer een mening vormt over een bepaald onderwerp; de schrijven geeft zijn mening die
hij probeert te onderbouwen met allerlei feiten en argumenten.
Informeren
Informeren is het vertrekken van gegevens aan een ander. In een informerende tekst geeft
de schrijven informatie over iets wat gebeurd is of wat nog gaat gebeuren. De schrijver somt
een aantal gegevens op en zijn eigen mening is niet van belang. Voorbeelden van
informatieve teksten zijn:
1. Nieuwsberichten: de schrijver bespreekt iets wat gebeurd is en die informatie wordt in een
vaste vorm gepresenteerd. Denk hierbij aan krantberichten.
2. Notulen, verslagen, mededelingen en nieuwsbrieven: Notulen zijn de verslagen van een
vergadering of werkoverleg. Mededelingen zijn korte zakelijke berichten. Een nieuwsbrief
bevat informatie die voor de bepaalde doelgroep informatie kan bevatten.
3. Informatiegids: de schrijver geeft informatie over een bepaald onderwerp. Het is meestal
een objectieve tekst. Denk maar eens aan een brochure.
4. Uiteenzetting: dit is eigelijk een uitleg geven. De schrijver verteld hoe iets in elkaar zit. De
mening van de auteur is niet van belang. De schrijver wil de lezers iets leren of iets te laten
begrijpen. Denk maar eens aan een uitleg in een krantenbericht.
5. Krantenartikel: In de krant vind je naast nieuwsberichten ook langere artikelen zoals
opinieartikelen. Ze geven uitleg van actuele voorwerpen. Een krantenartikel kan subjectief en
objectief zijn.
6.Studieboek: De schrijver schrijft een uitleg en zijn mening doet er niet toe. Het doel is dat
de lezer de tekst begrijpt en de onderwerpen per alinea beschreven worden.
Mening geven
Een schrijver die zijn mening wil geven schrijft een informatieve tekst. Een tekst als deze
noemen we ook wel persuasief. De schrijver zet dan doorgaans eerst de feiten op een rijtje
om vervolgens zijn mening te geven. Zijn mening is dan een soort commentaar op die feiten
of op bepaalde gebeurtenissen. Het gaat de schrijver er niet om dat hij de lezer direct te
willen overtuigen, maar eerder zijn mening - vaak vrijblijvend - te geven. Alle subjectieve
teksten kunnen dus ook een persuasieve beschouwing bevatten.
- Beschouwen: Beschouwen betekend oplettend en aandachtig bezien. Je belicht een
onderwerp van verschillende kanten en doet meer dan zomaar je mening geven. Een
schrijver kan bijvoorbeeld voor- en nadelen benoemen, oorzaken en gevolgen en aan het
eind hier een persoonlijke conclusie uit te trekken. Dit zie je bijvoorbeeld terug in een
boekrecensie.
, - Recensie: De schrijver geeft zijn mening over wat hij gezien, gehoord of gelezen heeft. Het
is dus zeker een subjectieve tekst, en de maten waarin de de schrijver zijn mening opdringt
kan verschillen. Een recensie kan beschouwend zijn, maar ook activerend. Het bevat enkele
vaste onderdelen.
1. Zakelijke gegevens
2. Gegevens van de inhoud
3. Het oordeel en de argumenten van de recensent
- Achtergrondartikel: Het "langere" artikel in de krant eerder ook al besproken is heeft tot
doel de lezer aan het denken te zetten over bepaalde onderwerpen. De schrijver presenteert
de mogelijke gevolgen van een probleem of presenteert eventuele nieuwe oplossingen.
Overtuigen
Overtuigen is een pleidooi houden over je eigen standpunt. Op zo'n manier dat je de lezer
over probeert te halen om zich bij jouw standpunt aan te sluiten. We noemen dit ook wel
betogen. Het is een zeer subjectieve tekst waarbij het standpunt het uitgangspunt is van de
tekst.
Er wordt vaak een vaste vorm gebruikt om de lezer te overtuigen. Men begint hierbij met
een pakkende inleiding., daarna presenteert de schrijver zijn standpunt en daarna volgen de
argumenten (en soms de argumenten van de tegenstander). In de conclusie herhaalt de
schrijver nogmaals zijn standpunten.
Voorbeelden van betogende teksten zijn:
1. Een opinieartikel in de krant.
2. Ingezonden brief in de krant.
3. Sommige recensies
Activeren
Een activerende tekst heeft als doel om tot actie aan te sporen. De schrijver wil niet alleen
overtuigen, maar ook de lezer direct tot actie zetten. De mening van de schrijver komt
duidelijk naar boven en het is dus een subjectieve tekst. Voorbeelden van activerende
teksten zijn advertenties in de krant, tv, folder of een sollicitatiebrief.
Amuseren
Het doel van deze teksten is het vermaken van de lezer. Sommige informatieve teksten
hebben ook een stukje met als doel te amuseren. Zo kan er bijvoorbeeld een grapje in de
tekst staan. Ook een column in de krant heeft als doel om te amuseren. De teksten zijn
subjectief.
Leesstrategieën
Globaal lezen
Globaal betekend ruim genomen, niet naar de details kijkend.
Je verkent de tekst door te kijken in welke kracht of tijdschrift het staat. Verder kijk je naar
de titel en ondertitel en lees je de eerste en mogelijk de laatste alinea.
Intensief lezen
Intensief betekend met aandacht, wel naar de hoofd- en bijzaken kijkend.
Je leest het artikel eerst globaal. Daarna lees je de andere alinea's. Je weet dan al enigszins
wat er gaat komen en kunt de tekst beter begrijpen.
Zoekend lezen
Bij zoekend lezen "zoek" je bijvoorbeeld bepaalde kenmerken in een tekst.
Je zoekt waar de schrijver bepaalde dingen schrijft.
Kritisch lezen
Bij kritisch lezen gaan we een tekst beoordelen.
We kijken of we het juist vinden wat de auteur schrijft. Je kijkt of hij geen fouten maakt of
zijn standpunt wel goed weet over te dragen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MariekeBroks. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
