Het is een samenvatting over alle begrippen met betrekking tot de rechtstaat, ook bevat het beantwoording op alle deelvragen van het hoofdstuk: rechtstaat uit het tekstboek maatschappijleer 4vwo. Inclusief tijdlijn met alle belangrijke maatschappelijke momenten, zoals: invoering vrouwen rechten en ...
1. Idee en oorsprong van de rechtsstaat
Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?
Het hebben van een rechtsstaat geeft zekerheid en vertrouwen naar burgers. Op deze manier
is het veilig om te leven in het land doordat er rechtvaardig gehandeld kan worden.
Machtsmisbruik kan dus niet gebeuren omdat de burgers daartegen beschermd worden. Het
hebben van vrijheid leidt tot een gelukkig en betrouwbaar leven omdat je weet waar je aan
toe bent.
Totalitaire staat: een staat waarin de staat zich mengt met de persoonlijke levens van zijn
burgers en bepaalt wat ze te zien krijgen (Indoctrinatie) en wat niet.
Kenmerken:
- Corrupte staat.
- Wantrouwen naar staat en tussen burgers onderling.
- Politiestaat.
Politiestaat: een staat waarin de sociale, economische en politieke macht in de handen ligt
van leiders, ambtenaren en de politie.
Rechtsstaat: een staat waarin burgers worden beschermd met grondrechten tegen het
machtsmisbruik van de overheid.
Kenmerken:
- Zekerheid
- Vrijheid
- Indirecte democratie
Democratische rechtsstaat: een staat waarin de burgers kunnen kiezen wie het land regeert.
Sociale rechtsstaat: een staat waarin de sociale grondrechten van de mens in de grondwet
zijn opgenomen.
Vertrouwen en wederkerigheid: Burgers die zich aan de wet houden in verwachting dat
andere burgers dit ook doen “voor wat hoort wat”.
Rechtszekerheid: zekerheid dat je kunt rekenen dat je rechten geëerbiedigd zullen worden.
Verlichting: een cultureel-filosofische stroming in Europa rond de 18e eeuw.
Sociaal contract: Het sociaal contract is gemaakt door: Thomas Hobbes, John Locke en
Jean-Jacques Rousseau. Zei bedachten iedereen gelijk geboren werd, maar dat daar in de
praktijk niets van bleek. Om een eventuele oorlog van ‘allen tegen allen’ te verkomen
bedachten ze het sociaal contract: tot afspraken komen om in natuurlijke vrijheid en
gelijkheid te kunnen leven.
, Geweldsmonopolie: alleen de staat heeft het recht om fysiek geweld te gebruiken.
Beginsel van grondrechten: alle mensen zijn in vrijheid en gelijkheid geboren en moeten zo
ook kunnen samenleven.
Soevereiniteits- en democratiebeginsel: de mensen sluiten gezamenlijk een vredesakkoord,
het sociaal contract.
Het legaliteitsbeginsel: er is een staat die het sociaal contract tussen mensen kan afdwingen,
maar die strikt gebonden is aan de wetten die de partijen zelf hebben opgesteld.
Beginsel van de trias politica: de macht van de staat wordt voor de zekerheid verder
begrensd door interne scheiding van de staatsmacht.
Onafhankelijkheidsverklaring: de Amerikaanse kolonisten maakten zich in 1776 los van de
Engelse koning. In hun onafhankelijkheidsverklaring riepen ze dat hun nieuwe samenleving
gebaseerd zal zijn op vrijheid en gelijkheid van alle mensen en op het recht van elk individu
om zijn eigen geluk na te streven.
Bill of Rights: de naam van de eerste tien amendementen van de Amerikaanse grondwet.
De Amerikaanse constitutie: De Onafhankelijkheidsverklaring, de grondwet en de Bill of
Rights vormen samen de Amerikaanse constitutie.
Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger: het recht op veiligheid, op vrijheid van
meningsuiting en vrijheid van drukpers op godsdienstvrijheid en het recht op bescherming
van eigendom.
Verlichte dictatuur: de machthebber houdt in zekere mate rekening met de bevolking.
2. Grondwet en grondrechten
Wat zijn de grenzen van onze vrijheid?
De grenzen van onze vrijheid liggen bij de wet en bij de wederkerigheid. Ik mag niet iets
stelen, dat is tegen de wet. Ik mag geloven in mijn godsdienst, maar dat betekent ook dat
andere mogen geloven in hun godsdienst. Ik mag dus niet met mijn vrijheid gebruiken, de
vrijheid van anderen wegnemen. Daar ligt de grens.
Preambule: een soort inleiding op waarom/waarvoor de wet is ingevoerd. Vaak wordt er ook
een doel geschetst, of ligt er een onderliggende filosofie onder.
Staatsregeling van de Bataafse Republiek: iedere burger is gelijk voor de wet en heeft
onschendbare grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers en
godsdienstvrijheid.
Constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartjevangijssel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
