Samenvatting verplichte literatuur Media,
Entertainment and Culture
Inhoudsopgave
Baran, S. (2019). Introduction to Mass Communication: Media Literacy and Culture. Boston:
McGraw-Hill (Read from chap 1, pages 2-14)
Wat is massacommunicatie?
Bekend voorbeeld: “Weet een vis dat hij nat is?” (McLuhan). Het antwoord is nee: het
bestaan van de vis is volledig gedomineerd door water, en alleen wanneer dat water afwezig
zou zijn dan zou de vis pas weten van zijn conditie. Zo is dat ook met mensen en de
massamedia. De media doordrenken ons dagelijks leven zo volledig dat we ons vaak niet
bewust zijn van hun aanwezigheid, om nog maar te zwijgen van hun invloed. De media
informeren ons, vermaken ons, verrukken ons en irriteren. Ze bewegen onze emoties, dagen
ons intellect uit, beledigen onze intelligentie. Media helpen ons te definiëren; ze vormen onze
realiteit. De media doet dit niet alleen, maar samen met de mens door massacommunicatie.
Communicatie gedefinieerd
Communicatie = de verzending van een bericht van een bron naar een ontvanger. Deze visie
op communicatie wordt al meer dan 70 jaar geïdentificeerd door Lasswell (1948). Hij zei dat
communicatie een gemakkelijke manier is om de volgende vragen te beantwoorden:
- Wie?
- Zegt wat?
- Via welk kanaal?
- Tegen wie?
- Met welk effect?
Communicatie vindt plaats wanneer een bron een bericht via een medium naar een
ontvanger stuurt, wat enig effect heeft.
Dit idee is eenvoudig genoeg, maar wat als de bron een professor is die erop staat om te
spreken in een technische taal die veel verder gaat dan het vaardigheidsniveau van de
ontvangende studenten? Er kan dan geen communicatie plaatsvinden. In tegenstelling tot het
enkel verzenden van berichten, vereist communicatie ook de reactie van anderen.
Daarom moet er een uitwisseling van betekenis zijn voordat communicatie kan
plaatsvinden.
Een tweede probleem met dit eenvoudige model is dat het suggereert dat de ontvanger het
bericht van de bron passief accepteert. Als onze denkbeeldige studenten de woorden van de
leraar niet begrijpen kijken ze verward. Deze reactie (feedback) is ook een bericht. De
ontvangers worden nu een bron en sturen hun eigen bericht naar de bron, die nu de ontvanger
is. Daarom is communicatie een wederkerig en doorlopend proces waarbij alle betrokken
partijen min of meer bezig zijn met het creëren van gedeelde betekenis.
1
, Communicatie kan dus beter worden gedefinieerd als het proces van het creëren van
gedeelde betekenis.
Osgood (1954) heeft een grafische manier ontwikkeld om de wederzijdse aard van de
communicatie te vertegenwoordigen. De afbeelding van interpersoonlijke communicatie (=
communicatie tussen 2 of een paar mensen) laat zien dat er geen duidelijk identificeerbare
bron of ontvanger is. Omdat communicatie een continu en wederzijds proces is, werken alle
deelnemers eraan om betekenis te creëren door berichten te coderen en decoderen. Een bericht
wordt eerst gecodeerd: omgezet in een begrijpelijk teken- en symbolensysteem (spreken,
schrijven, afdrukken en filmen van een show). Eenmaal ontvangen wordt het bericht
gedecodeerd: de tekens en symbolen worden geïnterpreteerd (luisteren, lezen of kijken naar
een show).
Niet elk model kan alle aspecten van een zo complex proces als communicatie laten zien. In
deze bovenstaande weergave ontbreekt ruis (= alles wat een succesvolle communicatie
verstoort). Ruis is meer dan gierende of luide muziek wanneer je probeert te werken.
Vooroordelen die leiden tot onjuiste decodering bijvoorbeeld is ruis, evenals een pagina die
uit een tijdschriftartikel wordt gescheurd gecodeerde berichten worden gedragen door een
medium (= het middel om informatie te verzenden). Geluidsgolven zijn het medium dat onze
strem naar vrienden over de tafel brengt, de telefoon is het medium dat onze stem naar
vrienden in de stad brengt. Wanneer het medium een technologie is die berichten naar een
groot aantal mensen verzend noem je dat een massamedium. De massamedia die we
regelmatig gebruiken zijn radio, televisie, boeken, tijdschriften, kranten, films, mobiele
telefoons, etc. In onze cultuur gebruiken we de woorden media en massamedia door elkaar
om te verwijzen naar de communicatie-industrie zelf.
Massacommunicatie gedefinieerd
Massacommunicatie = het proces waarbij een gedeelde betekenis wordt gecreëerd tussen de
massamedia en hun publiek. Het model van Schramm (1954) helpt de specifieke aspecten van
het massacommunicatieproces te visualiseren. De verschillen met het Osgood-model zijn het
meest significant voor ons begrip hoe massacommunicatie verschilt van andere vormen van
communicatie. Het oorspronkelijke model bevat ‘bericht’, terwijl het
massacommunicatiemodel ‘veel identieke berichten’ biedt. Bovendien specificeert het laatste
model ‘feedback’, terwijl het interpersoonlijke communicatiemodel dat niet doet. Wanneer
twee of een paar mensen face-to-face communiceren, kunnen de deelnemers onmiddellijk en
duidelijk de feedback herkennen die in de wederzijdse berichten zit. In massacommunicatie
zijn deze dingen lang niet zo eenvoudig.
In het model wordt feedback weergegeven door een stippellijn met het label “vertraagde
inferentiële feedback”. Deze feedback is eerder indirect dan direct. Televisie-uitvoerders
moeten bijvoorbeeld minimaal een dag wachten om de kijkcijfers voor programma’s te
2
, achterhalen. Ze kunnen alleen afleiden wat ze denken dat er veranderd of verbeterd moet
worden, vandaar de term inferentieel (afleiden). Massacommunicatoren krijgen ook
aanvullende feedback, meestal in de vorm van kritiek in andere media.
Massacommunicatie is over het algemeen meer beperkt en minder gratis. Dit betekent echter
niet dat het minder krachtig is dan interpersoonlijke communicatie om ons begrip van onszelf
en onze wereld vorm te geven. Carey (1975) erkende dit en bood een culturele definitie aan
van communicatie: communicatie is een symbolisch proces waarbij de werkelijkheid wordt
geproduceerd, onderhouden, gerepareerd en getransformeerd. Deze definitie stelt dat
communicatie en realiteit met elkaar verbonden zijn. Communicatie is een proces ingebed in
ons dagelijks leven dat de manier waarop we onze kijk op de werkelijkheid en de wereld
waarnemen, begrijpen en construeren, het is de basis van onze cultuur.
Wat is cultuur?
Cultuur is het aangeleerde gedrag van leden van een bepaalde sociale groep. Veel schrijvers
en denkers hebben uitbreidingen op deze definitie aangedragen. 4 voorbeelden die ook
uitleggen wat cultuur doet:
- Cultuur is de aangeleerde, sociaal verworven tradities en levensstijl van de leden van
een samenleving, inclusief hun patronen, herhalende manieren van denken, voelen en
handelen.
- Cultuur geeft betekenis aan de menselijke ervaring door er een keuze uit te maken en
deze te ordenen. Het verwijst in grote lijnen naar de vormen waarmee mensen hun
leven begrijpen, in plaats van alleen de opera, of kunst.
- Cultuur is het medium dat door mensen is ontwikkeld om te overleven. Niets is vrij
van culturele invloeden. Het is de hoeksteen in de boog van de beschaving en is het
medium waardoor alle gebeurtenissen in het leven door moeten vloeien. We zijn
cultuur.
- Cultuur is een historisch overgebracht patroon van betekenissen belichaamd in
symbolische vormen door middel waarvan mensen communiceren, bestendigen en hun
kennis over en houding t.o.v. het leven ontwikkelen.
Cultuur als sociaal geconstrueerde gedeelde betekenis
Vrijwel alle definities van cultuur erkennen dat cultuur wordt geleerd. Het creëren en in stand
houden van een min of meer gemeenschappelijke cultuur gebeurt door middel van
communicatie, inclusief massacommunicatie. Als we met onze vrienden praten, als een ouder
een kind opvoedt, enzovoorts wordt er betekenis gedeeld en wordt cultuur opgebouwd en
onderhouden.
Functies en effecten van cultuur
Cultuur heeft een doel. Het helpt ons onze ervaringen te categoriseren en classificeren; het
helpt ons onze wereld en onze plaats daarin te definiëren. Daarbij kan cultuur een groot aantal
soms tegenstrijdige effecten hebben:
De aangeleerde tradities en waarden van een cultuur kunnen worden gezien als patronen, zich
herhalende manieren van denken, voelen en handelen. Cultuur biedt informatie die ons helpt
een zinvol onderscheid te maken tussen goed en kwaad. Hoe doet het dat? Door middel van
communicatie. Door een leven van communicatie hebben we geleerd wat onze cultuur van
ons verwacht. De twee voorbeelden hier zijn positieve resultaten van de beperkende effecten
van cultuur. Maar deze kunnen negatief zijn, zoals wanneer we niet bereid of in staat zijn om
voorbij gestructureerde, repetitieve manieren van denken, voelen en handelen t gaan.
De Amerikaanse cultuur waardeert bijvoorbeeld dunheid en schoonheid bij vrouwen.
Hierdoor hebben bijvoorbeeld 1,3 miljoen adolescente meisjes in de VS anorexia. Hoe kan
3
