College aantekeningen
Samenvatting Inleiding Strafrecht Hoorcolleges en literatuur week 1 t/m 7
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Samenvatting Inleiding Strafrecht Hoorcolleges en literatuur week 1 t/m 7
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Inleiding Strafrecht – Hoorcolleges en literatuur week 1t/m 7
Inleiding Strafrecht Week 1
Hoorcollege 1
Praktische informatie
5 EC = 140 studie-uren = 20 uur per week.
Op FeedbackFruits kan je discussiëren over de stof en met andere leerlingen overleggen.
Opdrachten inleveren via Blackboard op mandag voor 17:00 uur.
Tentamen op 13 januari, herkansing op 25 maart 2015. Meerkeuzevragen en een
essayvraag.
Wat is strafrecht?
Steekpartij op Corbulo college in Voorburg op 10 oktober 2014. Slachtoffer van 15 jaar is
overleden. Verdachte is 16 jaar en werd waarschijnlijk gepest door het slachtoffer.
Vragen die nu in je opkomen die te maken hebben met het strafrecht:
- Is er hier sprake van een strafbaar feit?
- Wat wordt de straf van de verdachte? Leeftijd speelt een rol, want hij is
minderjarig maar vanaf je 16e kan er een uitzondering worden gemaakt.
Adolescente strafrecht: strafrecht voor personen tussen de 16 en 23 jaar.
In het kinderstrafrecht/jeugdstrafrecht is meer gericht op rehabilitatie dan het
adolescente of volwassene strafrecht. Het gaat bij kinderstrafrecht veel meer om
het belang van het kind dan bij het adolescente of volwassene waar het meer gaat
om het belang van het slachtoffer.
- Vanaf wanneer ben je strafrechtelijk aansprakelijk? 12 jaar. Alles wat je doet
voor dat je 12 jaar bent is wel strafbaar, het mag niet maar je kunt deze kinderen
niet strafrechtelijk vervolgen.
- Is hier sprake van moord of doodslag? Voor beide is opzet nodig, de opzet om
iemand om het leven te brengen.
Of is er sprake van zware mishandeling met de dood als gevolg? Hier hoeft de
opzet alleen gericht te zijn op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel, door
de mishandeling, maar de opzet was niet gericht op de dood.
Dood door schuld Iemand is overleden door onvoorzichtigheid van de dader.
- Zijn hier strafuitsluitingsgronden? Zou de jongen hebben gehandeld uit
overmacht doordat hij zo vaak gepest is? Zou hij niet meer weten hoe hij uit die
situatie moest komen en heeft hij daarom dit strafbare feit gepleegd omdat hij
dacht dat hij niet anders kon?
- Ga je zo’n jongen in voorarrest/voorlopige hechtenis nemen? ‘Je bent onschuldig
totdat het tegendeel is bewezen’, dit moet door de rechter worden beoordeeld.
De eerste dagen na het strafbaar feit is de jongen dus nog een verdachte en geen
dader! En hoelang neem je zo’n jongen in voorlopige hechtenis, een dag, een
week, een maand?
- Aan welke voorwaarden moet het horen van getuigen voldoen? Moet iemand
getuigen in Nederland ook als hij dit niet wilt? Ja, als je door de rechter wordt
opgeroepen moet je komen. Je kan dan ook niet zeggen ik beantwoord u vraag
niet want je bent verplicht te antwoorden. Ook kan je niet liegen.
Voor familie is er hierop een uitzondering.
,Definitie van het materiele strafrecht: ‘Het geheel van rechtsvoorschriften, dat aangeeft
voor welke gedragingen straf behoort te worden toegepast en waarin de straf behoort te
bestaan.’
Materieel strafrecht: het geheel van strafbare gedragingen en de straffen die kunnen
worden opgelegd (vgl. het Wetboek van Strafrecht).
Formeel strafrecht: de procedure waarlangs het materiële strafrecht wordt
verwezenlijkt (vgl. het Wetboek van Strafvordering).
Penitentiaire strafrecht: recht van gevangenen.
N.B. Er zijn ook tal van bijzondere wetten (bevattende zowel materieel als formeel
strafrecht). Bijv. Opiumwet, Wet Wapens en Munitie, Wegenverkeerswet, Wet op de
economische delicten.
Materieel strafrecht Wanneer is iemand strafbaar?
Formeel strafrecht Gaat over de procedure.
Bronnen van het strafrecht:
- De wet: Wetboek van Sr, Wetboek van Sv, Politiewet 2012, Wet op rechterlijke
organisatie, bijzondere wetten etc.
- Verdragen en besluiten van internationale organisaties: Twee Europese
organisaties zijn van groot belang namelijk de Raad van Europa (EVRM) en de
Europese Unie. Door de bemoeienis van het EVRM en de EU hebben mensen in
Nederland nu vanaf het moment dat ze aangehouden worden recht op een
advocaat, vroeger had men pas in een later stadium recht op een advocaat.
- Ongeschreven rechtsbeginselen: vertrouwensregel, proportionaliteitseis etc.
- Jurisprudentie.
- Literatuur.
Het karakter van het strafrecht
Verschillende kijken op het strafrecht:
1. Het is bedoeld om de maatschappij te sturen (instrumentaliteit). Criminaliteit
uitbannen en de maatschappij mooier/beter maken. Ook wel instrumentaliteit
genoemd.
2. Rechtsbescherming van de individuele burger tegen maatschappelijke sturen.
Het bieden van rechtsbescherming tegen maatschappelijk sturen en daarom is
legaliteit ook zo belangrijk, want alles moet in de wet staan en wat niet in de wet
staat mag niet. De wet biedt kaders voor wat de overheid mag tegenover de
burgers en dus ook wat de overheid niet mag waardoor dit bescherming biedt
aan de individuele burger.
3. Beide, waarbij voortdurend dient te worden gezocht naar een balans. Enerzijds
biedt strafrecht het instrument voor de overheid om bijv. DNA af te nemen bij een
burger, anderzijds wordt de burger beschermd bijv. dat hij alleen DNA hoeft af te
staan als hij verdachte is in een zaak.
Maar steeds: strafrecht als ultimum remedium. Het strafrecht zou altijd het laatste
redmiddel moeten zijn voor een maatschappelijk probleem. Eerst moet er gekeken
worden of het maatschappelijk probleem niet door middel van iets anders bijv.
privaatrecht kan worden opgelost. Pas als dit allemaal niet mogelijk is dan is het
strafrecht het laatste redmiddel om een maatschappelijk probleem op te lossen.
,En een toenemende rol van het slachtoffer. Het is in principe het OM tegenover de
verdachte in het strafrecht, en de rechter moet daar een uitspraak over doen. Maar waar
is het slachtoffer? Het OM treedt op in plaats van het slachtoffer maar het laatste
decennia vinden we dat we het slachtoffer bij het geding moeten betrekken en het
slachtoffer niet zomaar weg kunnen drukken. Hoe dit moet gebeuren is nog best lastig.
Plaatsbepaling
Strafrecht is publiekrecht, N.B. legaliteit. Onder die publiekrechtelijke verhouding kan
ook een privaatrechtelijke verhouding zitten. Bijv. wanneer iemand een andere persoon
een klap geeft heb je sprake van mishandeling, maar is er ook sprake van een
onrechtmatige daad.
Veel strafbare feiten in het strafrecht zijn ook een onrechtmatige daad, maar niet
andersom!
Strafrecht kan soms ook worden ingezet ter handhaving van bestuursrechtelijke
normen.
Strafrecht is (louter) sanctierecht (i.t.t. het bestuursrecht en het civiele recht).Dit is een
belangrijk verschil met andere rechtsgebieden.
Voortdurende beïnvloeding door het Europees recht:
- Europese Unie: richtlijnen en kaderbesluiten (met name instrumentaliteit maat
toch ook steeds meer rechtsbescherming).
- Raad van Europa: mensenrechten neergelegd in het EVRM (met name
rechtsbescherming maar ook positieve verplichtingen tot handhaving).
Organen van de strafrechtspleging
- De rechter, de zittende magistratuur: zittende omdat de rechter zit tijdens zijn de
rechtszitting. Taak: rechtspreken (in strafzaken). Kenmerken:
Onafhankelijkheid ten opzichte van de wetgever en het bestuur (Trias
Politica).
Onpartijdigheid ten opzichte van de partijen in de strafzaak.
Rechtbanken(Rb), 11 arrondissementen. Gerechtshoven (Hof), 4 ressorten. Hoge
Raad (HR) 1.
Typen rechters/rechtelijke colleges binnen de rechtbank, absolute competentie:
Meervoudige kamer, 3 rechters: misdrijven.
Politierechter, 1 rechter (unus): eenvoudige misdrijven; op te leggen straf
maximaal 1 jaar GS (art. 368 Sv).
Kantonrechter, 1 rechter (unus): overtredingen (art. 382 Sv).
Raadkamer: beslissingen anders dan die in de hoofdzaak zelf (bijv.
voorlopige hechtenis). Moet iemand in 90 dagen in voorarrest zitten? Daar
beslist de Raadkamer over.
Rechter-commissaris: onderzoeksrechter.
Relatieve competentie: de rechter in welke plaats is bevoegd.
- Het Openbaar Ministerie, de staande magistratuur: staande omdat van de Officier
van Justitie wordt verwacht dat als hij praat dat hij gaat staan. De Officier mag
niet proberen een veroordeling voor elkaar te krijgen als hij zelf ook twijfelt aan
het ‘bewezen’ verklaarde feit, dan moet de Officier pleiten voor vrijspraak.
Taak OM: strafechtelijke handhaving van de rechtsorde en andere bij wet
vastgestelde taken (art. 124 Wet RO).
Concreet: (leiding over de) opsporing, vervolging en tenuitvoerlegging.
, Kenmerk: niet onafhankelijk, maar hiërarchische georganiseerd. De Minister van
Veiligheid en Justitie kan het OM aansturen, maar let op is geen deel van het OM!
Zie Powerpoint sheet 22 voor de hiërarchie.
Het Parket bij de HR is geen onderdeel van het OM.
Taak: nemen van conclusies in bij de HR voorliggende zaken (cassatie,
herziening).
Kenmerk: onafhankelijk (art. 111 lid 2 sub a Wet RO).
Bestaande uit de procureur-generaal en de advocaten-generaal (niet hetzelfde als
die van het OM).
- De Politie, en andere opsporingsdiensten. Vanaf 1 januari 2013: landelijke
politieorganisatie verdeeld in 10 regionale eenheden en een centrale eenheid
belast met bijzondere taken en diensten (art. 25 Politiewet 2012).
Voorheen (Politiewet 1993): decentrale organisatie met 25 regiokorpsen en een
landelijke korps (KLPD).
Daarnaast tal van andere organisaties met opsporingsbevoegdheid (art. 141 en
142 Sv), bijv. Koninklijke Marechaussee, buitengewone opsporingsambtenaren
(BOA’s) en bijzondere opsporingsdiensten (bijv. FIOD-ECD).
Taak (art. 3 Politiewet 2012): hulpverlening en daadwerkelijke handhaving van
de rechtsorde. Handhaving van de openbare orde (onder leiding van de
burgemeester), strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde(aanhouden,
opsporing etc.)(onder leiding van de officier van justitie), verrichten van (andere)
taken t.b.v. justitie.
Kenmerk: politie is altijd onderschikt aan het bevoegd gezag (burgemeester of
officier van justitie, art. 11 en 12 Politiewet 2012).
- De advocatuur, en de verdachte: de verdachte is juist onderdeel van de
strafrechtspleging, hij wordt vervolgd en het is dus geen echt orgaan maar een
deelnemer.
- Het ministerie van Veiligheid en Justitie:
- En vele anderen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jjvh17. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53920 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen