4. Kwaliteit van leven................................................................................................................................... 31
7. Pijn bij kanker.......................................................................................................................................... 33
8. Wondzorg bij kanker................................................................................................................................ 35
9. Humor in de oncologische zorg................................................................................................................. 38
15. Het zieke kind........................................................................................................................................ 44
,1. Algemene oncologie
- Nummer 1 doodsoorzaak in Nederland
- 1 op de 3 mensen krijgt in de loop van hun leven kanker
- 65% van de kankerpatiënten is na 5 jaar nog in leven
Risicofactoren (epidemiologische en erfelijke) ontstaan van kanker
Endogene risicofactoren:
- Hormonale invloeden
- Genetische factoren
- Gevolg van andere ziekte
Exogene risicofactoren:
- Roken
- Voeding
- Bewegen
- Alcohol
- Straling
- Overgewicht
- Chemische stoffen
- Geneesmiddelen
- Infecties
- Verontreinigd milieu
Ontwikkeling en groeiwijze van kankercellen
Ongeremde celdeling (met vaak ook onvoldoende rijping van de cellen) waarbij de cellen infiltreren
en metastaseren. Het evenwicht tussen cel opbouw en cel afbraak is verstoord.
Oncogenen: ontaarding in kankercel > deze genen zijn bij een kankercel aanwezig (gaspedaal)
Tumor-suppresorgenen: voorkomen van ontaarding in kankercel > deze gene zijn bij een kankercel
vaak gemuteerd of afwezig. (rempedaal)
Genfusiegenen: abnormale eiwitten die celdeling stimuleren (bv. bij bepaalde vormen van leukemie).
Carcinogenese: hoe ontstaat een tumor: begint met mutatie en die mutaties hopen zich op en de
tumor gaat er steeds gekker uitzien. Steeds meer afwijkingen in celgroei, doorgroei, hoge
differentiatie.
Neoplasie: het ontstaan van nieuwe kankercellen.
Apoptose: het ontwijken van geprogrammeerde celdood. Tumorcellen hebben deze eigenschap,
gezonde cellen kunnen dit niet.
Algemene symptomen:
- Onbedoeld gewichtsverlies
- Vermoeidheid
- Heesheid of aanhoudende hoest, bloed ophoesten
- Passageklachten
- (moeder) vlekken die nieuw zijn of veranderen
- Plekje of knobbeltje op de huid, wondjes genezen niet
, - Verdikking of knobbeltje in het lichaam
- Veranderd ontlastingspatroon, bloed bij ontlasting
- Veranderde mictie, bloed bij urine
- Bloed of afscheiding vagina
Mutaties:
Hyperplasie: er worden meer cellen geproduceerd, maar ze zien er nog wel hetzelfde en mooi uit.
Metaplasie: nog wel normale cellen, maar het zijn geen cellen die je normaalgesproken zou zien op
die plek. Bijv. bij sigarettenrook > de long past zich aan, aan de voortdurende blootstelling aan rook.
Low grade dysplasia: sommige cellen zien er onder de microscoop al abnormaal uit. Echter hebben
deze cellen nog niet de mogelijkheid om zich door heel het lichaam te verspreiden. Het is een heel
vroeg stadium van kanker.
High grade dysplasia:
Translocatie: het wisselen van plek tussen twee allelen > geeft een raar eiwit (vooral bij leukemie)
“Je scheurt twee recepten door de midden en plakt de ene bovenkant aan de andere onderkant.”
Oorzaak mutaties:
- Erfelijkheid
- Omgevingsfactoren: infecties, leefstijl, hormonen, straling en blootstellingen
- Pech: per toeval een mutatie die ontstaat in de genen. Is nog niet bekend waardoor deze
mutatie ontstaat. Kunnen goed over een aantal jaar er achter komen dat een bepaalde
blootstelling kankerverwekkend was.
Benigne en maligne tumoren;
Benigne tumoren zijn goedaardige gezwellen.
Maligne tumoren zijn kwaadaardige gezwellen.
De meest betrouwbare manier om kanker (maligniteit) vast te stellen is doormiddel van het kijken
naar de infiltratiegroei. Er wordt van infiltratie groei gesproken als de tumorcellen penetreren buiten
het weefselcompartiment waarin ze zijn ontstaan. Infiltratie groei verleent aan tumorcellen het
vermogen tot uitzaaien of metastaseren.
Kenmerk Goedaardig Kwaadaardig
Begrenzing Scherp Onscherp,
onregelmatig
(pseudo) kapsel Frequent Zelden
Groeiwijze Expansief Infiltratief
Groeisnelheid Laag Hoog
Necrose Zelden Frequent
Differentiatie Goed Matig tot slecht
Cel/kernatype Gering Sterk
Mitotische activiteit Gering Hoog
Metastaseringspotentieel Niet Wel
Soorten tumoren:
Carcinomen: tumorgroei in epitheelweefsel
Carcinoma in situ: voorstadia van kanker, tumorgroei die nog niet geïnfiltreerd of gemetastaseerd is.
Sarcomen: tumorgroei in mesenchymaal weefsel. Tumoren die sarcoom worden genoemd zijn
tumoren die ontstaan uit steun- en bindweefsel, ook wel “wekedelen tumoren” genoemd.
Steunweefsels zijn weefsels zoals bot-, spier-, vet-, zenuw-, bloedvatweefsel.
Hematologische maligniteiten: leukemie / maligne lymfoom.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper josefinevdlinden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.