- Alle onderdelen van het spijsverteringskanaal kunnen worden benoemd met functie.
- Uitleg over vertering van eiwitten vetten en koolhydraten en waar dat in het lichaam
gebeurt.
- Belangrijkste anatomische en fysiologische verschillen in de spijsvertering bij diersoorten.
- Kan enkele voedingsproblemen bij huisdieren opnoemen en weet een behandeling/prognose.
( buis van mond tot anus waar het voedsel doorheen passeert.)
Mond • Voedsel wordt klein gemaald d.m.v. kauwen.
• Koolhydraten worden omgezet in suikers.
Keel • Voedsel gaat na het slikken via de keel door na de slokdarm.
Slokdarm • Verplaats het eten na de maag.
Maag • Verder kneden en fijnmaken van voedsel.
• Bacteriën doden door middel van het maagzuur.
• Breekt eiwitten en vet af.
Dunne darm • Spijsverteringssappen en enzymen uit de alvleesklier en galblaas aan het
voedsel toegevoegd.
• De enzymen breken het voedsel af naar kleine deeltjes (voedingsstoffen).
• Voedingsstoffen komen via de darmwand in het bloed terecht.
Dikke darm • Voedselresten worden opgenomen die het lichaam niet heeft kunnen
verwerken.
Rectum • De voedselresten verlaten via het rectum het lichaam.
Begrippen:
Begrip Betekenis
Fysiologie De wetenschap die zich bezighoudt met het
bestuderen van de functies en werkingen van
het lichaam.
Pathologie De wetenschap die zich bezighoudt met de
verloop en ontstaan van ziektes.
Nutriënt Een stof die wordt opgenomen in het lichaam
en zich daar nuttig maakt en wordt
gebruikt/zich omzet als voedingsstof.
Enzym Door het lichaam gemaakte eiwitten die
reacties in organismen bevorderen.
, Substraat Stof die door het enzym moet worden
afgebroken.
3 vormen van vertering:
1. Mechanische fase
Het verkleinen van grove voedseldelen tot fijnere delen.
- Bijten en scheuren
- Kauwen
- Fijnmalen door wrijving in de maag (kiezels bij vogels)
- Kneden (mengen van verteringssappen.)
2. Enzymatisch
Molecuul wat andere moleculen kan afbreken (zonder zelf te worden verbruikt)
Substraat wordt gesplitst door enzym en zijn er 2 of meer (rest) stoffen ontstaan.
Dus: de opname van voedingsstoffen.
De enzymen breken het voedsel af.
2wsx 11
3. Microbiële fermentatie
Afbraak van biologische materialen met behulp van bacteriën, celculturen of schimmels. (in
aanwezigheid van zuurstof (anaeroob zie aantekening bio) ).
Voedingsdelen die het lichaam zelf niet kan verteren worden omgezet in benutbare
bestandsdelen die alsnog door enzymen kunnen worden verteerd en opgenomen.
Bijv. de harde celwand van een plantencel wordt door bacteriën afgebroken tot een
fragment die het lichaam wel kan verteren.
Enzymen
Sleutel slot systeem (De bouw van een enzymmolecuul is zo specifiek zodat de substraat precies in
het actieve centrum past). Begrip = eiwitstructuur.
Eiwitten→ linten van aminozuren Polypeptiden →lange keten aminozuren aan elkaar.
Eiwitstructuur Functie
Primair De volgorde aminozuren waaruit het lint is
opgebouwd.
Secundair De vorm die de primaire structuur aanneemt.
Tertiaire (structuur bepaalt functie) De volledige "3” vouwing van het eiwit.
Quaternaire 2 of meer gevouwen subheden
,Enzymen kunnen worden beïnvloed door:
Zuurgraad en de temperatuur, mocht dit niet optimaal zijn neemt de activiteit van het enzym af.
Denaturatie: als omstandigheden (temp.) niet optimaal zijn kan enzym vervormen en niet optimaal
werken.
Voorbeelden v. enzymen: (ase = enzym)
Amylase (zit in speeksel) - Breekt zetmeel af
Lipase - Breekt vetten af in ons lichaam
Proteïnasen – breekt eiwitten af
Uitzonderingen naamgeving:
Pepsine - Splitst eiwitmoleculen
Lactase - Breekt melksuiker af tot galactose en glucose
Fermentatie (afbreken van voedsel d.m.v. Bacteriën)
- Omnivoor, door goed te kauwen wordt de plantaardige celwand kapot gemaakt waardoor
vertering met eigen enzymen kunnen worden opgelost.
- Herbivoor, uitsluitend plantaardig materiaal. Inhoud van alleen de plantencel in
onvoldoende celwand moet ook benut kunne worden. Vertering: veel fermentatie.
Herbivoren hebben verschillende vormen van mdk: 4 magen/caecum vertering
Les 2
3 hoofdbestanddelen:
- Koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
(basis van bovenstaande is ( c ) koolstof=organische stof)
, Koolhydraat
Wat is het: een suiker (sacharide) type verbinding van c, waterstof en zuurstofatomen
waarvan de basis een ringvorm is.
- Functie: energie voornamelijk aan hersenen en rode bloedcellen.
soorten koolhydraten:
1e ruwe celstof: worden langzaam afgebroken.
2e overige koolhydraten: snelle suikers
Door de reactie van dehydratie/condensatie worden 2
mono`s samengevoegd en krijg je di
Afbraak:
Alleen mono kan in de darmwand komen. Di-poly moeten eerst worden afgebroken tot mono.
( d.m.v. mechanisch: kauwen en chemisch: d.m.v. enzymen) poly wordt afgebroken d.m.v. hydrolyse
Enzymen worden in de darmwand afgegeven.
Plaats van vertering: dunne darm
- Wie breekt wat af?
Amylase Knipt zetmeelketen in di (van poly naar di)
Maltase Splits maltose in 2 glucose (2 losse di)
Lactase Splits lactose in glucose en galactose
Sacharase Splits sacharose in glucose en fructose
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esther120798. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.