Inleiding tot de
educatiewetens
chappen
Door Veerle Weymeers
,Inhoud
De pluraliteit van de (ped)agogiek/ educatiewetenschappen................................................................3
Pedagogiek.............................................................................................................................................3
Pedagogiek als wetenschap....................................................................................................................4
De meervoudigheid van de pedagogiek.................................................................................................4
Inleiding..................................................................................................................................................9
Onderwijs en ongelijkheid....................................................................................................................10
Het meritocratisch perspectief.........................................................................................................10
Groepsgebonden ongelijkheid..........................................................................................................12
Beleid en maatregelen..................................................................................................................15
Kwalificatiefunctie................................................................................................................................15
Onderwijs-arbeid..............................................................................................................................15
Maatschappelijke veranderingen.....................................................................................................16
Pedagogische functie van onderwijs....................................................................................................17
Visies op de pedagogische functie....................................................................................................17
Legitimatie van de pedagogische functie van de school...................................................................18
Rol van de schoolcultuur en docent.................................................................................................19
Knelpunten pedagogische functie....................................................................................................20
Skinner..................................................................................................................................................21
Situering...........................................................................................................................................21
‘Leren’ volgens Skinner.....................................................................................................................21
Visie op instructie.............................................................................................................................21
Enkele typische toepassingen van de behavioristische visies op leren in aanpakken voor instructie
..........................................................................................................................................................22
Het formuleren van leerdoelen in termen van observeerbaar gedrag.........................................22
Teaching machines en geprogrammeerde instructie....................................................................24
Mastery learning..................................................................................................................................26
Contingency contracting (CC)...............................................................................................................27
Personalized system of instruction – PSI..............................................................................................29
Direct instruction – DI...........................................................................................................................30
Het referentiekader voor onderwijskunde en het behaviorisme..........................................................30
Kritiek op het behaviorisme..................................................................................................................31
Algemene cognitivistische principes voor instructie.............................................................................33
Afzonderlijk tot te passen cognitivistische instructiestrategieën.........................................................33
Toepassingen van het cognitivisme......................................................................................................35
1
, Advance organizers en het activeren van voorkennis (Ausubel)......................................................35
Conditions-based models of learning: Robert Gagné.......................................................................37
Social learning theory – social cognitive theory – observationeel leren (Bandura)..........................38
Concept maps – non linguïstische representaties (Novak)...............................................................39
Cognitive theory of mlitmedia learning (CTML) (Mayer)..................................................................40
Referentiekader voor onderwijskunde en het cognitivisme.................................................................41
Kritiek op cognitivisme.........................................................................................................................42
Epistemologie of een onderwijskundige theorie?................................................................................42
Soorten constructivisme.......................................................................................................................43
Basisassumpties van het constructivisme.............................................................................................43
Constructivisme als een erfenis van verschillende auteurs..................................................................44
Piaget................................................................................................................................................44
Vygotsky...........................................................................................................................................45
Vergelijking piaget en vygotsky....................................................................................................47
Jerome Bruner..................................................................................................................................47
De constructivistisch opvatting over leren............................................................................................48
Constructivistische opvatting over instructie........................................................................................49
Instructie-uitwerkingen van de constructivistische visie......................................................................50
Experiential learning.........................................................................................................................50
Situated learning – situated cognition..............................................................................................51
Anchored instuction.........................................................................................................................52
Cognitive apprenticeship: leerling-gezel-meester............................................................................53
Samenwerkend leren........................................................................................................................53
Computer gebaseerde leeromgevingen...........................................................................................55
Probleemgestuurde onderwijs (PGO)...............................................................................................56
Onderwijskundig referentiekader en het constructivisme...................................................................58
Basisassumpties....................................................................................................................................59
Het gevaar van eigenheid.....................................................................................................................61
Metacognitie en zelfregulerend leren als basis....................................................................................62
Zelfregulerend, maar ook digitaal en informeel...................................................................................64
Slotopmerkingen..................................................................................................................................65
2
, Module 1
Inleiding educatiewetenschappen
Etymologie
Educatie [opvoeding] {1650} < frans éducation < latijn educationem, 4e nv. van educatio [idem], van
educare (verl. deelw. educatum) [grootbrengen, opvoeden], van educere [naar buiten brengen,
oprichten, opvoeden], van ex [uit, omhoog] + ducere [leiden].
Pedagogie [opvoeding] {1495}. Grieks paidagōgíā ‘opvoeding’, afleiding van paidagōgós ‘opvoeder,
leraar’, eerder al ‘slaaf die toezicht houdt op de kinderen en ze naar school brengt’, gevormd uit paĩs
(genitief paidós) ‘kind’ en agōgós ‘gids, brenger, leider’.
Agogie [optreden] {1490}, Latijn agere ‘handelen, doen, in beweging zetten’. Latijn agere is verwant
met Grieks ágein ‘drijven, leiden’.
Vooral richten op formele educatie
Formele educatie
o Intentioneel
o Vooraf bepaald
o Leid tot getuigschrift met civiel effect
Non-formele educatie
o Informeel
o Mogelijk om certificaat van te krijgen,
maar heeft niet hetzelfde civiel effect
van formele educatie
Bv vorming plus centra (vallen
onder cultuur)
o Bv jeugdbeweging
Informele educatie
o Minst intentioneel
o Alledaags leven
o Bv luisteren naar het nieuws
Tussen 3 altijd gemeenschappelijke zone wisselwerking
De pluraliteit van de (ped)agogiek/
educatiewetenschappen
(Uit “Pedagogiek in Meervoud”, Hfdst. 1)
Pedagogiek
Geschiedenis
o Plato 4e vc (oude Grieken)
Rol van opvoeding om samenleving in 3 standen te verdelen (werkers,
wachters en heersers)
Opvoeding en onderwijs worden hierbij ondergeschikt gemaakt aan politieke
doeleinden
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VeerleW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.