Hormoonklieren: zijn organen die elders in het lichaam weefsels activeren.
Hormonen: worden afgegeven aan bloed en werken alleen bij hun doelwitorganen
en weefsels (alleen cellen met passende receptoren).
Exocriene klieren: maken producten die in het uitwendig milieu terechtkomen.
Endocriene klieren: geven hun producten aan bloed en zo in weefselvloeistof.
Hormoonstelsel:
- Celdeling
- Groei
- Vorming geslachtscellen
- Melkproductie De hypofyse
- Ca2+ en glucose concentratie coördineert deze
- Osmotische waarde processen
- Lichaamstemperatuur
- Slaap-waakritme
Hypofyse bestaat uit:
Achterkwab > hormonen aangevoerd door zenuwcellen uit hypothalamus. Deze
activeren gladde spieren en de nieren.
Voorkwab > worden zelf hormonen gemaakt. Deze zetten andere hormoonklieren tot
actie.
Aansturing hypofyse
De hypothalamus is het onderdeel van de hersenen dat het endocriene stelsel
controleert. Als reactie op informatie uit je lichaam activeren bepaalde neuronen uit
de hypothalamus de voorkwab van de hypofyse.
- Releasinghormonen (RH’s) > worden afgegeven aan de voorkwab.
Stimuleert de afgifte van een hormoon.
- Inhibiting-hormonen ( IH’s) > worden afgegeven aan de voorkwab, de de
productie van hormonen door de hypofyse juist remmen.
- Neurohormonen > komen in de achterkwab terecht. Deze hormonen zijn
geproduceerd door de hypothalamus en de hypofyse is slechts de plaats van
afgifte.
13.2 reacties van cellen op hormonen
Groeien
Groeihormoon releasing hormoon (GRH): wordt afgegeven uit de hypothalamus, dit
leidt tot afgifte van het groeihormoon (GH) > werking indirect: werkt via lever (ook
hormoonklier). > lever maakt stof IGF wat groei mogelijk maakt.
Reacties bij het celmembraan: hormoon werkt uitsluitend op de eigen doelwitcellen,
alleen deze cellen bezitten juiste receptor. De herkenning hangt van het type
hormoon af:
, - Hydrofobe steroïdhormonen: bewegen relatief makkelijk door celmembraan
> in het grondplasma vormt het hormoon met een eiwit receptor, dat activeert
DNA, via een RNA-molecuul ontstaat in het grondplasma een bepaald eiwit.
- Tyrosine- en eiwithormonen: Ze binden aan een receptor op het
celmembraan. Dit leidt tot activiteit van een G-eiwit en een enzym. Een
secundaire boodschapper heeft de boodschap overgenomen van het hormoon
en vormt de verbinding met het molecuul dat in de cel actie gaat uitvoeren.
Secundaire boodschappers: kleine moleculen die snel door
het grondplasma diffunderen. Zij kunnen in een cel meerdere
doelwitmoleculen hebben. Daardoor kunnen hormonen meer
dan 1 respons opwekken in een doelwit cel
Groeifactoren: kleine eiwitten die buurcellen tot deling en ontwikkeling aanzetten.
Prostaglandinen: gemaakt van vetzuren passeren het membraan niet; koppen aan
een membraanreceptor. > secundaire boodschapper > alleen buurcellen met juiste
receptor reageren.
Proteoom: elke cel eigen eiwitsamenstelling > daardoor hormoon in verschillende
cellen verschillende reacties.
13.3 veranderende hormoonconcentraties
Ca2+ ionen in bloed:
- Overdracht impulsen
- Samentrekking spieren
- Bloedstolling
Te weinig >>> Parathormoon (PTH):
Komen ca2+ ionen vrij uit botten
Nemen de niercellen meer ca2+ ionen op uit voorurine.
Worden de niercellen geprikkeld door vorming actief vitamine D > stimuleert
de darmcellen tot extra ca2+ ionen uit voedsel. *** actief vitamine D maken
huidcellen uit cholesterol en na verdere bewerking in lever > actief ***
Te veel >>> Calcitonine (CT):
Botcellen geprikkeld om ca2+ ionen op te nemen uit bloedplasma.
Niercellen gestimuleerd om minder ca2+ ionen uit de voorurine te halen.
Parathormoon & calcitonine noem je antagonisten: effectoren met tegengestelde
werking.
Botvorming & botafbraak
Osteoclasten: breken een deel van het bestaande bot af.
Osteoblasten: Vormen nieuw botweefsel. Ze maken de eiwitten waaruit het bot
bestaat. (Bevinden zich in dunne laag rond bot)
Osteocyt: als een osteoblast na een tijdje in het bot komt te liggen omringd door het
door hemzelf gemaakte bot materiaal.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liekehuisinga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
