Samenvatting Burgerlijk Procesrecht
Week 1 inleiding civiele geschilbeslechting
Hoorcollege
Functies civiele procedure:
- Conflictoplossing
- Juridische geschilbeslechting: vaststellen van feiten en rechtsposities
- Rechtshandhaving en wetsuitlegging (uitstralingseffect): ‘schaduw van het recht’
(publiekelijk)
- Titelverkrijging: gedwongen executie en geweldsmonopolie
- Administratieve en toezichtfunctie: wetstoepassing en bescherming
Effect van het procesrecht:
- Vertaalt een situatie van de werkelijkheid in een juridische aanspraak
- Structureert het debat met als doel het bereiken van een einduitspraak (of andere
oplossing van het geschil) binnen een redelijke termijn
Niet – altijd weergave van beleefde waarheid van partijen
Wel – ‘recht doen’ aan anderen
Niet – creatieve oplossingen voor het onderliggende conflict
Wel – op het recht gebaseerde beslissing in het juridische geschil
Waar liggen de spanningen in het procesrecht?
Waarheidsvinding en rechtshandhaving V.S. autonomie van partijen en grenzen aan de
actieve rol van de rechter
Grondigheid/uitputten van procedurele mogelijkheden V.S. snelheid/tijdigheid
Rechtszekerheid en voorspelbaarheid V.S. flexibiliteit en geschiktheid voor het concrete
geval
Maatwerk V.S. standaardprocedure
Prijs-kwaliteitsverhouding
Beginselen van het procesrecht
Artikel 6 EVRM: een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke
termijn door een onafhankelijke en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld (recht op) >
wanneer van toepassing: bij vaststellen van zijn burgerlijke rechten en verplichtingen
Eisen uit 6 EVRM:
- Structuur van de rechterlijke macht en persoon van de rechter: ingesteld bij
wet/onafhankelijk/onpartijdig
- Eisen toegang tot procedure: juridisch en praktische belemmeringen
- Eisen aan de procedure zelf: hoor en wederhoor/equality of
arms/openbaarheid/redelijke termijn ect.
- Daadwerkelijke tenuitvoerlegging
Artikel 6 EVRM is ook van toepassing op het kort geding als civiel is en de maatregel
bepalend is voor de uitoefening van het recht (=maatregel heeft invloed op het genot van
jouw recht)
Eerlijk proces:
- Hoor en wederhoor (art. 19 Rv)
- Equality of arms: elke partij moet een redelijk kans hebben om zijn zaak te bepleiten,
die niet substantieel ten nadele is van zijn tegenstander
, - Recht op mondelinge behandeling
- Onafhankelijk en onbevooroordeelde rechter
- Motiveringsplicht (121 Gw, 30 Rv)
- Openbaarheid (27 en 28 Rv)
- Redelijke termijn (o.a. 20 Rv)
Artikel 13 EVRM: effective remdey, alleen bepalend als sprake is van schending EVRM ->
recht op een daadwerkelijke rechtsmiddel voor een nationale instantie. Zowel rechtsgang als
sanctie bij schending.
Artikel 47 EU-Handvest: door het recht van de Unie gewaarborgde rechten en vrijheden zijn
geschonden, heeft recht op een doeltreffende voorziening in rechte….
Eerlijke en openbare behandeling, redelijke termijn, onafhankelijke en onpartijdig gerecht
dat vooraf bij wet is ingesteld
Nationale beginselen van procesrecht – artikelen 19-35 Rv -> rolverdeling partijen/rechter
Volledigheids- en waarheidsplicht
- Plicht partijen o.a. 21 Rv
- Bevoegdheid rechter o.a. 22 Rv
Zeggenschap in de procedure
- Voortgang o.a. 20 Rv
- Inhoud 23-26 Rv
Goede procesorde
Samenwerkingsmodel
Anders Dan Rechtspraak (ADR)
Tussen partijen: (her)onderhandelen, mediation
Boven partijen: bindend advies, arbitrage
Mediation: gestructureerde procedure op vrijwillige basis om conflict op te lossen met
behulp van een onafhankelijke derde – uitkomst positief, resultaat is
vaststellingsovereenkomst, wordt vastgesteld wat vanaf dan geldt tussen partijen
Arbitrage 1020 e.v. Rv: private vorm van geschilbeslechting, door een derde, op opdracht
van partijen. Quasi-gerechtelijk verloop, bindende beslissing die na verkrijgen rechterlijk
verlof, als een vonnis ten uitvoer kan worden gelegd. Basis = overeenkomst; uitkomst =
vonnis
Bindend advies: basis = overeenkomst, resultaat = overeenkomst, regeling =
vaststellingsovereenkomst 7:900 BW. Zuiver bindend advies – aanvulling overeenkomst bijv.
prijsvaststelling door deskundige. Onzuiver bindend advies – geschilbeslechting door derde.
ADR en rechter
Voorkoming van/voorafgaand aan rechtspraak:
- (her)onderhandelen en mediation
Vervanging van rechtspraak:
- Bindend advies en arbitrage
Beginselen voor (consumenten) ADR – EU-Richtlijn, eisen:
- Toegang
, - Deskundigheid, onafhankelijkheid en onpartijdigheid
- Transparantie
- Doeltreffendheid
- Billijkheid
- Principe van vrijheid: vrijwillig instemmen met bemiddelingspoging, niet absoluut
- Principe van wettigheid voor bindende vormen: op moment bindende beslissing
neemt, moet het dwingende consumentenrecht worden geaccepteerd
Jurisprudentie: HvJ EU Alassini
Verplichte mediation toegestaan voordat je naar de rechter kunt? (gelijkwaardigheids- en
doeltreffendheidsbeginsel van effectieve rechterlijke bescherming)
Ja, het mag mits:
- Leidt niet tot bindende beslissing
- Brengt geen wezenlijke vertraging voor het instellen van een beroep bij de rechter
mee
- Schorst de verjaring
- Kosten gering en ook offline toegankelijk
- Voorlopige maatregelen mogelijk
Geschilbeslechting V.S. Conflictoplossing
Rechtspraak: juridische posities en claims, beslissing nemen op grond van eis: toewijzen of
afwijzen. Geen bemiddelend vonnis mogelijk
Mediation: zowel posities als achterliggende belangen, oplossing zoeken voor het hele
conflict en geen beperking tot specifieke uitkomsten
Mediation:
Voorwaarde: ruimte voor en bereidheid tot onderhandelen
Waarom wel: snel een oplossing, relatie behouden, alles in eigen hand, hele conflict
oplossen, meerdere zaken tegelijk en kosten
Waarom niet: een van de partijen wil een principiële en openbare uitspraak over een
juridisch punt of mediation geprobeerd en niet gelukt
Jurisprudentie
HvJ EU Alassini: Verplichte mediation toegestaan voordat je naar de rechter kunt?
(gelijkwaardigheids- en doeltreffendheidsbeginsel van effectieve rechterlijke bescherming)
Ja, het mag mits:
- Leidt niet tot bindende beslissing
- Brengt geen wezenlijke vertraging voor het instellen van een beroep bij de rechter
mee
- Schorst de verjaring
- Kosten gering en ook offline toegankelijk
- Voorlopige maatregelen mogelijk
Rechtbank Midden-Nederland (1 okt 2018): arbitragebeding in een
samenlevingsovereenkomst. Man doet beroep op het arbitragebeding – vrouw stelt dat naar
maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Arbitrageprocedure is
voor de vrouw niet financieel haalbaar -> oordeel: vrouw onder deze omstandigheden geen
, effectieve toegang heeft tot het vaststellen van haar burgerlijke rechten door een
onafhankelijke en onpartijdig gerecht, zoals gewaarborgd door 6 EVRM. Beroep van de man
op het arbitragebeding is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.
Werkgroep
Stef heeft zorgverzekering bij Zilveren Kruis. In de algemene voorwaarden van Zilveren Kruis:
zorgpremie niet op tijd betaald, kan er eer procedure worden gestart bij E-Court, een private
stichting die online arbitrage aanbiedt.
E-Court heeft een eigen procesreglement en eigen arbiter en wordt betaald door Zilveren
kruis. Volgens Zilveren Kruis is arbitrage via E-Court sneller en goedkoper dan de
overheidsrechter, wat juist voordelig is voor wanbetalers.
Stef heeft algemene voorwaarden niet gelezen maar hij maakt zijn premie gewoon elke
maand netjes over. Hij is onaangenaam verrast alt hij ontdekt dat Zilveren Kruis een claim
tegen hem heeft ingediend bij E-Court. In de brief die hij ontvangt staat dat hij binnen 1
maand bezwaar moet maken tegen arbitrage. Stef twijfelt of dat moet doen.
Wat adviseert u Stef?
Ten eerste bezwaar maken want hij heeft betaald.
Type conflict: factuur – arbitrage is dus niet per se beter want er is geen deskundigheid voor
nodig
Partijen: consument tegenover verzekeraar
Onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter of arbiters: niet onpartijdig E-court
wordt betaald door de Zilveren Kruis
Het belang van openbaarheid tegenover vertrouwelijkheid: arbitrage niet openbaar maar
geen reden dat het hier van belang is
Stef moet bezwaar gaan maken want hij heeft gewoon betaald. Hij wist niet van het
arbitrage beding en toegang tot de rechter is ontnomen, een leek kan deze keuze niet
maken.
De voordelen van arbitrage wegen hier niet op en niet altijd goedkoper.
Daarnaast wordt hoor en wederhoor niet altijd in acht genomen en de oral hearing bij deze
e-court wordt geschonden want worden geen zitting gehouden.
Een arbitrage beding in de algemene voorwaarden mag, maar dan moet 1 maand termijn
worden gegeven om naar de rechter te gaan.
Luidt het antwoord ander als het zou gaan om een claim van Stef jegens bol.com omdat een
besteld product niet is geleverd en hij zijn geld terug wil? Ga ervan uit dat in de algemene
voorwaarden van bol.com ook naar e-court wordt verwezen.
Perspectief is nu vanuit Stef – die zou kiezen voor snelheid en kosten goedkoper bij e-court.
Bij de rechter moet hij veel griffiekosten betalen – besteld product zal waarschijnlijk niet
opwegen tegen dit bedrag.
Onpartijdigheid en onafhankelijkheid zou waarschijnlijk dit geval wel gewaarborgd zijn.
Bouwbedrijf Ballast en aannemingsbedrijf Baltus werken al jarenlang samen bij de uitvoering
van grote bouwprojecten in Amsterdam, Ballast als opdrachtnemer en Baltus als
onderaannemer.
Als bij de verbouwing van monumentaal pand in het centrum van de stad misgaat en er
asbest vrijkomt, stelt Ballast Baltus aansprakelijk voor de schade die zij heeft moeten
vergoeden aan haar opdrachtgever UvA. Ballast stelt voor om het geschil voor te leggen aan