Samenvatting van het boek: Ethiek in sociaal werk van Jacqueline Rothfusz. Er zijn delen van hoofdstukken uit het boek samengevat die geleerd moeten worden voor de kennistoets gezinsbegeleiding (HAN Pedagogiek, leerjaar 2 semester 2). Deze samenvatting kan gebruikt worden om de begrippen van Fresh ...
Ethiek in sociaal werk – Jacquelien Rothfusz
Hoofdstuk 1 Moraal ethiek
1.1 Moraal
- Morele vragen = gaan over goed een kwaad, over de manier waarop mensen zouden
moeten leven.
Een essentiële voorwaarde voor moraal is dat de persoon de vrijheid heeft om te kiezen en
dat diegene dus zelf verantwoordelijk is voor zijn keuze.
- Morele opvattingen = een antwoord op de vraag hoe men zich als mens goed en
verantwoordelijk kan gedragen.
Mensen kunnen rationeel nadenken over morele vragen, maar ze kunnen ook moreel
handelen op basis van intuïtie en emoties.
1.1.1 Waarden en normen
- Waarden = abstracte begrippen die omschrijven wat mensen waardevol vinden en
waarnaar zij streven. Een waarde wordt vaak omschreven in één woord.
- Normen = handelingsvoorschriften die laten zien hoe je moet handelen.
Als er meningsverschillen zijn over normen kan het slim zijn om uit te zoeken wat de
achterliggende waarde is, omdat deze soms hetzelfde kan zijn. Je moet nagaan waarom
bepaalde regels er zijn.
Fatsoensnormen
- Fatsoensnormen = ‘goede manieren’ of omgangsnormen die vastleggen wat wel en
niet hoort. Wordt ook wel kleine ethiek of etiquette genoemd.
Er zijn 4 criteria te onderscheiden voor het verschil tussen fatsoensnormen en morele
normen:
- Ernst: een morele normovertreding is ernstiger.
- Straf: de straf voor een morele normovertreding is zwaarder.
- Regelcontigentie: morele normen zijn niet/minder afhankelijk van ‘toevallige’ regels.
Als bijvoorbeeld het schoolreglement bepaald gedrag toestaat wat eigenlijk niet kan,
dan blijft het volgens de kinderen toch een onjuiste handeling van het gedrag.
- Autoriteit: morele normen zijn niet/minder afhankelijk van de goedkeuring door een
autoriteit. Als de juf bepaald gedrag goedkeurt dat eigenlijk onjuist gedrag is, dan
blijven de kinderen van mening dat het niet mag.
Juridische normen
Juridische regels sluiten meestal aan op opvattingen over wat een goede maatschappij is en
op morele regels die veel mensen delen. De morele opvatting over dat je niet moet doden is
bijvoorbeeld ook vastgelegd in een wet.
Het kan ook dat een handeling tegen de wet ingaat, maar wel door veel mensen als moreel
juist wordt gezien. Er zijn bijvoorbeeld mensen die ‘illegale’ asielzoekers opvangen. Vanuit
de overheid zijn deze mensen dan illegaal, maar vanuit de waarden naastenliefde en
rechtvaardigheid zorgen individuele mensen toch voor opvang.
, 1.1.2 Deugden
- Deugd = een goede eigenschap van een persoon, die ertoe leidt dat hij moreel juist
handelt. Zoals bijvoorbeeld moed, zorgzaamheid, naastenliefde, hoop, respect,
integriteit en zuinigheid. Veel deugden komen overeen met waarden of zijn aan
waarden te koppelen.
Het verschil tussen waarden en deugden is dat waarden abstracte cognitieve begrippen zijn
terwijl deugden aan een specifiek persoon zijn gekoppeld.
1.2 Ethiek
- Ethiek = een systematische reflectie op morele vragen, op basis van rationele
argumenten.
Er zijn verschillende manieren om systematisch na te denken over morele vragen.
Begrip Definitie Voorbeeld
Descriptieve ethiek Beschrijvende ethiek Beschrijving van de
opvattingen van sociaal
werkers over het
beroepsgeheim
Prescriptieve of normatieve Voorschrijvende ethiek Beroepscode
ethiek Utilisme
Zorgethiek
Meta-ethiek Ethiek die fundamentele Zijn waarden universeel of
morele vraagstukken cultuurgebonden?
bestudeert
1.2.1 Descriptieve ethiek
- Descriptieve (beschrijvende) ethiek = beschrijft de moraal in een gemeenschap. Het
gaat over feiten: hoe gedragen mensen zich in morele kwesties en welke argumenten
gebruiken zij hierbij. Het kan ook beschrijven hoe sociaal werkers over het
beroepsgeheim denken. Dit kan feitelijk beschreven worden zonder er zelf een
mening over te geven.
1.2.2 Prescriptieve of normatieve ethiek
- Normatieve ethiek = het gaat er niet om hoe mensen zich feitelijk gedragen of hoe ze
feitelijk denken, maar om hoe mensen zich zouden moeten gedragen (waarden).
Vanuit de normatieve ethiek kun je algemene principes zoeken die je helpen om te
bepalen wat moreel juist gedrag is. Het gaat niet om het feitelijke gedrag van
mensen, maar om een voorschrift. Daarom wordt dit de prescriptieve
(voorschrijvende) ethiek genoemd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenpedagogiek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
