Samenvatting
Samenvatting Biologie Vwo 2 H2 boek A
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van 5 pagina's voor het vak Biologie aan de VWO / Gymnasium (voedsel en vetering)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting bio H22.1 Voedingsmiddelen & voedingstoffen
Alle producten die je eet of drinkt noem je voedingsmiddelen. Die kunnen plantaardig (fruit,
noten, halvarine) of dierlijk (vlees, eieren, melk) zijn. In voedingsmiddelen zitten
voedingstoffen, dat zijn stoffen die je lichaam nodig heeft voor groei, energie en herstel. Ze
kunnen vier functies vervullen: Brandstof, bouwstof, reservestof en beschermende stof.
Brandstoffen leveren energie en houden je lichaamstemperatuur op peil, groei, ontwikkeling
en herstel. Bouwstoffen zijn nodig voor groei, ontwikkeling en herstel van wonden, deze
stoffen maken nieuw weefsel aan. Reservestoffen worden opgeslagen, niet direct nodig.
Beschermende stoffen zorgen ervoor dat je niet ziek. Je glycogeengehalte impulsen in je
lever geven aan of je honger hebt. Ook de bloedsuikerspiegel in je maag speelt een rol bij
honger. Er zijn zes groepen voedingstoffen: Eiwitten (noten, kaas, vis), koolhydraten (jam,
aardappelen, pasta), vetten (chips, mayonaise, pindakaas), water (water, druiven,
kokosmelk), mineralen en vitaminen (melk, kaas, vis, wortel, kiwi, tomaat). Ze zorgen ervoor
dat je gezond blijft, zonder mineralen en vitaminen kan je een ziekte krijgen. Eiwitten zijn
bouwstoffen, ze zorgen voor de vorming in het cytoplasma, de opbouw van je spieren, als
een teveel aan eiwit hebt wordt het een reservestof. Koolhydraten zijn brandstoffen en
bouwstoffen bij te veel is het een reservestof, ze behoren tot suikers, zetmeel,
voedingsvezels en glycogeen. Door koolhydraten stijgt de hoeveel glucose in je bloed,
wanneer het daalt komt er wat bij van de reservestof. Onder invloed van het hormoon
glucagon zet de lever het glycogeen weer om in glucose en geeft de glucose af aan het
bloed. Dierlijke voedingsmiddelen zitten meestal weinig koolhydraten in. Vetten dienen
vooral als brandstof, maar worden ook gebruikt als bouwstof en reservestof. Als vet als
reservestof wordt gebuikt dan wordt je onderhuidse vetlaag dikker. Je hebt verzadigde en
onverzadigde vetten. Verzadigde vetten hebben een vaste vorm bij kamertemperatuur.
Onverzadigde vetten zijn gezonder en zijn vloeibaar bij kamertemperatuur. Water, je
lichaam bestaat er voor 60% uit, het is de belangrijkste bouwstof van je lichaam. Het is het
vervoer van stoffen in je lichaam. Mineralen worden ook wel zouten genoemd, het zijn
bouwstoffen en beschermende stoffen. Voorbeelden zijn: clacium (kalk, nodig voor je
botten), natrium, magnesium en ijzer. Vitaminen dienen bouwstof en beschermende stof, bij
te weinig en te veel vitaminen kan je ziek worden. Bij te weinig vitaminen kan je
vitaminepillen nemen. Belangrijke vitaminen zijn: A, B, C, D en K. A is voor de opbouw van je
huid en om goed te kunnen zien. D is voor het vastleggen van kalk in je botten en wordt
aangemaakt door zonlicht. Voedingsvezel is een verzamelnaam voor alle plantaardige
voedingstoffen die je lichaam niet kan verteren, ze behoren tot de koolhydraten en zijn
afkomstig van de celwanden van planten. Zit vooral in groente, fruit, aardappelen,
volkorenbrood, volkorenontbijtgranen, peulvruchten en noten, ze zorgen voor een verzadigd
gevoel (gevoel dat je vol zit). Je hebt ongeveer 50 verschillende voedingstoffen nodig voor
opbouw, herstel, energievoorziening en de regeling van de werking in je lichaam. Essentiële
voedingstoffen die je lichaam niet zelf kan maken of niet voldoende, je krijgt ze binnen met
voedsel. Een voorbeeld is vitamine C. Veel bouwstenen van eiwitten en enkele bouwstenen
van vetten behoren tot essentiële voedingstoffen. Niet-essentiële voedingstoffen kan je
lichaam zelf aan maken in de lever, als ze te weinig voorkomen in je voedsel. Je maakt
ongeveer 12 van de 20 aminozuren zelf aan. Vetten kan je ook zelf aan maken.
, 2.2 Het verteringsstelsel
Het verteringsstelsel bestaat voor het grootste deel uit een kanaal van mond tot anus: het
darmkanaal. Tong, mondholte, speekselklieren, slokdarm, lever, galblaas, maag, alvleesklier,
twaalfvingerige darm, dikke darm, dunne darm, appendix, endeldarm, anus. In het
veteringstelsel worden de voedingstoffen uit je voedsel gehaald en opgenomen in het bloed.
Glucose, mineralen, water en vitaminen worden door de wand van het darmkanaal
opgenomen in het bloed, je hoeft ze niet eerst te veteren. Eiwitten, vetten en de meeste
koolhydraten kunnen dat niet en worden eerst verteerd. Bij vetering worden grote
voedingstoffen afgebroken tot kleinere verteringsproducten, die kunnen wel door de
darmwand heen. Afbraak gebeurt in twee stappen: Voedsel kleiner door kauwen, daarna
omzetten met behulp van verteringssappen. Met snijtanden en hoektanden bijt je, je
voedsel af, hoektanden zijn puntiger. Kiezen hebben een knobbelige bovenkant, daarmee
wordt je voedsel fijngemalen, je kan het daardoor beter doorslikken. Het voedsel wordt
kleiner, maar het oppervlak wordt groter, dat heet mechanische vertering. Speeksel en
maagsap zijn voorbeelden van verteringssappen, ze worden gemaakt door verteringsklieren:
speekselklieren, maagsapklieren, lever, alvleesklier en darmsapklieren. Ze zorgen ervoor dat
je voedsel afgebroken wordt tot verteringsproducten. Er vindt scheikundige reactie bij plaats
(stoffen worden omgezet in andere stoffen), het heet daarom chemische vertering. Veel
verteringsappen bevatten enzymen, die zorgen ervoor dat scheikundige reacties sneller
verlopen, ze helpen bij het afbreken van een stof. Dat gaat sneller als je voedsel een groter
oppervlak krijgt door te kauwen. Enzymen hebben een sleutelslotprincipe, ze werken maar
op één bepaalde vorm. Voor elke reactie is een ander enzym nodig. De beste temperatuur
voor een enzym om te werken is 37 graden, anders werken ze minder goed. In de wand van
het hele darmkanaal zitten kringspieren en lengtespieren. Doordat ze zich afwisselend
samentrekken en ontspannen wordt het voedsel voortgeduwd, hierdoor wordt ook de
voedselbrij goed gemengd met de verteringssappen. De bewegingen noem je peristaltische
bewegingen of darmperistaltiek. Vlak achter het voedselbrok ontspannen de lengtespieren
zich en trekken de kringspieren samen, het darmkanaal wordt nauwer en het voedsel gaat
vooruit. Vlak voor het voedselbrok trekken de lengtespieren samen en ontspannen de
kringspieren zich. Voedingsvezels prikkelen de spieren in de darmwand en zorgen zo voor
een goede darmwerking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 137393. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen