Samenvatting van de lesstof:
- Navigeren met KPI-dashboards H1, 2, 3, 4, 5 en 7
- Ondernemen met informatie H5, §6.3, §9.1, §9.2 en §9.4.2
- Reader deel I t/m V
Navigeren met KPI-dashboards Hoofdstuk 1: Het opstellen van bedrijfsdoelstellingen
1.1 De organisatievorm
Het wetboek beschrijft een gelimiteerd aantal rechtspersonen en wat de rechten en plichten zijn van
de diverse vormen van rechtspersonen. We kennen:
Publiekrechtelijke rechtspersonen – wordt opgericht via een officiële akte vanuit de
overheid. Deze organisaties zijn ingesteld om overheidstaken uit te voeren, waaraan door
middel van een wettelijke regeling of besluit rechtspersoonlijkheid is toegekend.
Privaatrechtspersonen – ontstaat door een vrijwillige overeenkomst tussen twee of meer
partijen. Het zijn rechtspersonen voor particulier gebruik door groepen personen. De
privaatrechtelijke rechtspersoon kan zich voordoen als vereniging, coöperatie, onderlinge
waarborgmaatschappij, naamloze vennootschap, besloten vennootschap met beperkte
aansprakelijkheid of als stichting. Ook een natuurlijk persoon kan deelnemen aan het
rechtsverkeer en de wijze van werken en vastleggen. Vaak is er dan sprake van een bedrijf.
Dit zijn een eenmansbedrijf, vof of bv. Een bedrijf dat streeft naar het maken van winst wordt
ook wel onderneming genoemd.
1.2 Het opstellen van de missie
Een organisatie start met het vaststellen wat de primaire activiteiten zijn. Vervolgens gaat de leiding
of het management aan de slag met datgene waarvoor de organisatie in het leven is geroepen. Dan
ontstaat ook de vraagstukken van Planning & Control en hoe de bedrijfsactiviteiten te beheersen.
Vervolgens is het een kwestie van actie ondernemen. Daarom is het de eerste stap om zicht te
hebben op datgene wat de organisatie als van wezenlijk belang ervaart. Wat is de missie en welke
waarden keren steeds terug in de wijze waarop zaken worden aangepakt? Dat geeft een afbakening
in de activiteiten. Heb je de missie helder, dan weet je wat de organisatie uniek maakt. In de
marketing wordt de bestaansreden ook wel Unique Selling Point (USP) genoemd.
Uit de vaststelling van de missie komt naar voren wat het bestaansrecht en de identiteit van de
organisatie is. Elke organisatie heeft een bepaalde eigen identiteit die de medewerkers betekenis of
zin geeft.
De vier elementen van de missie
De missie bestaat doorgaans uit de volgende vier elementen. Het toetsen van deze vier elementen
voorkomt holle frasen en gebrek aan duidelijkheid in wat je wilt betekenen en hoe je dat wilt doen.
Een goede missie moet betrekking hebben op het bedrijf, dus specifiek van toepassing zijn. Als de
missie niet scherp geformuleerd is, dan meten de daaruit afgeleide sturing en sturingsvariabelen ook
de verkeerde indicatoren.
De vier elementen zijn:
1. Het werkterrein
Het benoemen van de kernactiviteiten geeft antwoord op de vraag in welk werkterrein de
organisatie actief is. Je bepaalt wat je business scope is. De volgende drie vragen geven
richting aan het bepalen van het werkterrein:
1. Product – welke producten en diensten bieden we aan = In welke behoefte voorzie je
2. Markt – Op wie richten we ons = welke klantroepen spreek je aan
3. Competentie – hoe maken we dit waar = waarin onderscheid je je
Bij het beschrijven van het werkterrein moet de huidige stand van de organisatie worden
opgenomen.
1
, 2. De bestaansreden
Een bestaansreden is dat je een probleem op een unieke manier oplost. Dat kan een
bijzondere technische oplossing zijn, de goedkoopste zijn, superieure gebruiksgemak bieden,
werken met een zeer eenvoudig bestelproces of nog een andere invalshoek. De
bestaansreden moet zinvol zijn in de perceptie van de klant. Hoe sterker de bestaansreden,
hoe succesvoller je bent.
3. De betekenis voor belanghebbenden
Met het leveren van een product of dienst aan bedrijven of consumenten voorziet de
organisatie in een behoefte. Deze heb je onder je bestaansreden gedefinieerd. Let daarbij
ook op de achterliggende behoefte. Het verschil tussen behoeften wordt opgesplitst in drie
categorieën:
1. De primaire behoeften – dit zijn voedsel, kleding, onderdak en veiligheid.
2. De secundaire behoeften – dit zijn sociale behoeften zoals onderwijs en sport.
3. Tertiaire behoeften – hieronder vallen zaken die als ‘luxe’ worden omschreven.
4. Normen, kernwaarden en overtuigingen
Een waarde is een betekenis gevend ideaal; een overtuiging over wat nagestreefd word of
zou moeten worden. Uit deze waarden volgen allerlei concrete normen. De beschrijving van
de waarden in de missie maakt duidelijk hoe de medewerkers binnen en buiten de
organisatie met elkaar omgaan. We spreken over de gewenste cultuur.
Normen zijn concrete gedragsregels die we elkaar opleggen. Soms zijn ze beschreven en
soms niet. Waarden hebben een grotere invloed op het inrichten van de organisatie dan
menigeen zich bewust is.
Bepalen van de missie
Willen een missie en een visie betekenis hebben voor medewerkers en andere stakeholders, dan
zullen ze gebaseerd moeten zijn op inzichten, opvattingen en ideeën die men met elkaar deelt of wil
delen. De missie komt dan ook bij voorkeur tot stand door het betrekken en consulteren van
meerdere werknemers en mensen in en buiten de organisatie. Dat vraagt dus ook tot durf. Durf leidt
tot een groot draagvlak in de organisatie, draagvlak bij medewerkers die zorgen voor realisatie van
de missie.
Een oplossing van het vormen van een missie is vaak het samenbundelen van werkterrein,
bestaansreden en betekenis tot een of twee zinnen, en dan de kernwaarden apart beschrijven. Dat
vraagt meer tekst om de waarden toe te lichten, en dat is mogelijk. Verder is het van belang dat de
missie makkelijk repeteerbaar is. Een prachtige missie die niemand in de organisatie kan noemen is
een missie zonder draagvlak.
Actuele missie
Het bepalen of herijken van de missie om deze scherp en actueel te houden geeft een drietal grote
voordelen:
1. Iedere betrokkene in de organisatie weet waar wel en waar niet geld en energie in te steken.
2. Het is goed voor de saamhorigheid en heeft het inspiratie om hetzelfde na te streven.
3. De visie en de uiteindelijke kritieke prestatie-indicatoren sluiten beter aan bij de missie.
Veranderen van de missie
Het willen veranderen van de missie van de onderneming is een zaak waar absoluut niet te
lichtvaardig over gedacht mag worden. Het veranderen van de missie gaat dan over het verleggen
van de kernactiviteiten en de kerncompetenties van de organisatie en dus van de medewerkers. Het
betekent ook een andere sturing van de organisatie. Herijking kan om andere waarden vragen. Bij
een nieuwe missie moet je dus iedere medewerker betrekken en zelf het goede voorbeeld geven.
2
,Relevantie van een duidelijke missie
De relevantie van een goede missie is dat deze niet alleen sturing geeft aan het bepalen van de visie
en het opstellen van het ondernemingsplan, maar juist ook aan het inrichten van de interne
porcessen. Tevens geven de element van de missie aspecten aan die worden opgenomen bij de
klantpropositie op de strategiekaart.
1.3 Het bepalen van de visie
Is de missie al compact en krachtig geformuleerd om aan te geven waar de organisatie voor staat, de
visie is doorgaans nog bondiger en moet inspireren en enthousiasmeren om een bepaald doel te
bereiken. De visie geeft een inspirerend, uitdagend en dynamisch beeld van de toekomst. Het is een
ambitieus en collectief beeld, gedeeld door alle betrokkenen. In de visie staat waar de organisatie
naartoe wil, waar de organisatie voor wil gaan.
Elementen van een visie
1. Het omgevingsveld
Hoe ziet de relevante omgeving voor onze organisatie er in de toekomst uit? Om hier
antwoord op te geven moet er onderzoek gedaan worden naar de huidige ontwikkelingen en
observaties. Uit analyses kan blijken dat de huidige product-marktcombinatie dusdanig
verandert dat de organisatie zich moet aanpassen.
2. De gedroomde positie
De gedroomde positie geeft aan wat in de gekozen omgeving wordt nagestreefd. De gekozen
omgeving betreft de product-marktcombinatie waarin de onderneming actief is. Voor iedere
markt waarin een onderneming actief is kan ervoor gekozen worden om een bepaalde
positie te bereiken.
3. De succesformule
De succesformule geeft aan hoe die gedroomde positie bereikt wordt. Dat kan op
verschillende manieren De keuze moet wel herkenbaar zijn voor de bestaande en potentiële
klanten.
De visie geeft antwoord op de raag hoe wij onszelf zien in de wereld van morgen. Daarom noemen
we de visie ook wel de strategische ambitie. Het vraagt leiderschap om de visie en de achterliggende
ambities met enthousiasme en kracht uit te dragen. Het niet kiezen van een positie om te bereiken in
een markt kan negatieve consequenties hebben. Het kan onder andere leiden tot gebrek aan focus.
Geloofwaardige visie
Het traject dat leidt tot het formuleren van een inspirerende visie en het delen van elkaars ideeën,
opvattingen en ambities geeft de visie inhoud. Evenals de missie komt ook de visie bij voorkeur tot
stand door het betrekken en consulteren van meerdere werknemers of andere direct betrokkenen.
Het is een goed gebruik om de visie jaarlijks te toetsen en vast te stellen voor het komend jaar. Het
ligt dus voor de hand om bij het bepalen van de visie voor de komende periode de visie van de
afgelopen periode mee te nemen. En toets vooral ook in hoeverre er voortgang is geboekt in het
realiseren van de ambitie.
Draagvlak en communicatie van de visie
Het actief communiceren van de missie en de visie voorkomt dat er niks mee gedaan wordt. Vooral
voor het management is het belangrijk te beseffen dat voorbeeldgedrag aan de top van zeer grote
invloed is op de mate waarin missie en visie worden nageleefd en al geloofwaardig worden
beschouwd door de medewerkers.
Vertaal de visie naar datgene wat concreet van de medewerkers wordt verwacht, welk gedrag daarbij
hoort en waar je als leidinggevende met je team heen wilt. Een heldere vertaling geeft daadwerkelijk
3
, richting die anders ontbreekt. Het gaat erom de praktische vertaalslag te maken naar doelstellingen
van de afdeling waar je als leidinggevende verantwoordelijk voor bent. Het realiseren van deze
aanpak loopt via het opstellen van het ondernemingsplan en jaarplannen.
Relevantie geloofwaardige visie
De relevantie van een goede visie is dat deze sturing geeft aan het opstellen van het
ondernemingsplan voor de korte termijn, omdat het ondernemingsplan de diverse strategieën
uitwerkt om de visie te realiseren. Ook geeft de visie focus aan de financiële en klantperspectieven
op de balanced scorecard.
1.4 Het vormgeven van de strategie
Het strategische plan beschrijft hoe de in de visie gestelde inzichten en doelstellingen bereikt gaan
worden en geeft een samenhangende reeks stappen aan voor het handhaven van de continuïteit op
langere termijn.
Het conceptstrategie wordt vanuit twee verschillende gezichtspunten door Stoner en Freeman
gedefinieerd:
1. Wat een organisatie van plan is te doen
In dit gezichtspunt is strategie ‘het brede programma om de doelstellingen van een
organisatie te definiëren en haar missie te implementeren’. Hierin worden op bewuste wijze
keuzes gemaakt om de beschikbare en benodigde middelen in te zetten om de doelen te
bereiken. Dit is de actieve benadering
2. Wat een organisatie uiteindelijk doet
In dit gezichtspunt is strategie ‘het patroon van de reacties van de organisatie op de
omgeving in de loop van de tijd’. Hier passen de managers zich alleen aan de omgeving aan.
Dit is de passieve benadering.
De handelingssnelheid bij de actieve benadering is veel hoger, dus tijdsefficiënter. Deze definitie
staat ook wel bekend als strategisch management of strategische planning. Bij het bepalen van de
strategie moet minimaal antwoord geven op bepaalde kernvragen. (Blz. 26)
De gekozen strategie moet in lijn met de visie zijn en verder worden uitgewerkt in het
ondernemingsplan. In het ondernemingsplan wordt dan duidelijker wat essentieel is om de strategie
te realiseren. Het waarmaken van de ambities moet je dus niet alleen vormgeven door een
bijpassende strategie, maar ook door de bijbehorende succesfactoren vast te stellen. Dan zal ook
blijken wat de consequentie is van de gekozen ambitie en of deze haalbaar is.
1.5 Het opstellen van het ondernemingsplan
De uitwerking van de strategie vindt plaats in een operationeel plan. Een ondernemingsplan of
businessplan maakt de ideeën concreet. Het plan is belangrijk en noodzakelijk om goed te blijven
presteren. Met het ondernemingsplan werkt de organisatie de strategie uit om de lange-
termijndoelen te bereiken. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat de organisatie ook op korte termijn de
juiste keuzes maakt. De aanwezigheid van een ondernemingsplan vergroot de levensvatbaarheid van
een onderneming.
Doelen van het opstellen van een ondernemingsplan:
1. Strategische (her)oriëntatie: afhankelijk van de levensfase van de onderneming
2. Gedachten ordenen: op een gestructureerde manier de voor de ondernemer relevante
elementen in samenhang brengen en andere belanghebbenden informeren over zijn analyse
en aanpak.
3. Financiering: van onder andere een innovatie-initiatief of uitbreiding van productiecapaciteit.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentbdk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
