Tentamen (uitwerkingen)
Examenkatern historische contexten hoofdstuk 2, vwo antwoorden
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Examenkatern historische contexten hoofdstuk 2, vwo antwoorden
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: norarobinson01112005 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Examenkatern Historische contexten [vwo]Hoofdstuk 2 De verlichting in theorie en praktijk (1650-1900)
2.1 VERLICHTE DENKBEELDEN (1650-1789)
BASISKENNIS EN VAARDIGHEDEN
1
Bijvoorbeeld:
a - Tot de 17e eeuw was de heersende opvatting dat God heerste over mens en natuur en
dat de mens en maatschappij geheel afhankelijk waren van God.
- Oorzaken waren de humanistische tekstanalyse, ontdekkingsreizen, technische
vooruitgang, rationalisme en empirisme en de wetenschappelijke revolutie.
b - Vanouds werd gedacht dat de staat het ware geloof moest beschermen en de kerk moest
helpen om naleving van de godsdienstige wetten af te dwingen. Onder invloed van de
reformatie kwam de nadruk meer te liggen op het geweten en de individuele
verantwoordelijkheid tegenover God. Verlichte denkers stelden dat het geloof puur een zaak
was van het individu.
- Locke was voor een scheiding van kerk en staat.
2
Bijvoorbeeld:
a De instrumenten passen bij de wetenschappelijke revolutie.
b Het afdoen van de blinddoek en het wijzen naar het licht van de waarheid door de wijsheid
past bij de verlichting.
c De afwijzing van het atheïsme blijkt uit het licht van God dat Wijsheid beschijnt en uit de
titel van het boek: 'overtuigen van ongelovigen'.
3
Bijvoorbeeld:
a De mens is van nature zondig. Bij opvoeding en onderwijs lag daarom de nadruk op
straffen. Zo leerden kinderen hun zondige natuur in bedwang te houden en zich te
onderwerpen aan Gods wil en de wetten van de maatschappij.
b Volgens Rousseau was de mens van nature goed. Volgens Locke was een mens bij
geboorte een onbeschreven blad. De maatschappij was slecht en opvoeding en
omstandigheden bepaalden of een kind later goed of slecht werd.
c Opvoeders konden kinderen beter helpen om hun eigen interesses te ontwikkelen.
Misstanden konden worden bestreden door opvoeding, onderwijs en verspreiding van
kennis.
4
Bijvoorbeeld:
a Een rechtvaardige samenleving is geordend naar Gods wil. Mensen zijn niet gelijk en ieder
heeft zijn eigen plaats.
b - Locke en Rousseau gingen uit van rechten ontleend aan de natuur: alle mensen zijn vrij
en gelijk geboren en hebben recht op leven, gezondheid, vrijheid en bezit. Als deze
natuurrechten worden gerespecteerd, is een samenleving rechtvaardig.
- Dat contract hield in dat de mensen afspraken een deel van hun vrijheid af te staan aan de
overheid. In ruil daarvoor moest de overheid hun leven, bezit en vrijheid beschermen en bij
conflicten als neutrale rechter optreden.
© Noordhoff Uitgevers, 2019
, c - De soevereiniteit is afkomstig van het volk en de regering, het parlement en de rechters
moeten het gezag uitoefenen in naam van het volk. Rousseau was voor een directe
democratie.
- Armoede en slavernij zijn onrechtvaardig en worden veroorzaakt door privébezit.
Democratie kan alleen goed werken zonder grote sociale verschillen.
d - De drie machten van het politiek gezag moeten gescheiden zijn: het parlement moet
wetten vaststellen, de regering moet wetten uitvoeren en onafhankelijke rechters moeten de
naleving van de wetten controleren.
- In de Britse constitutionele monarchie was de vorst gebonden aan de grondwet en was de
wetgevende macht in handen van een gekozen volksvertegenwoordiging.
5
Bijvoorbeeld:
a Volgens het mercantilisme versterkte de overheid de eigen economie door productie en
export te bevorderen en import te beperken.
b Volgens Smith zou het marktmechanisme het beste werken als handel, landbouw en
nijverheid vrij waren om zich te laten leiden door hun rationeel eigenbelang.
c Dit zou volgens Smth leiden tot de grootste welvaart voor iedereen.
6
Bijvoorbeeld
a via kranten en pamfletten
b - Vorsten hadden hun macht van God gekregen en een krachtig vorst was goed voor het
land.
- Met censuur werd de verspreiding van verlichtingsideeën tegengegaan. Boeken werden
verboden en verbrand.
c - Systeem waarbij een absoluut vorst verlichte hervormingen van bovenaf invoert.
- Verandering: Vorsten vergrootten de persvrijheid, werkten aan meer tolerantie en
bestreden bijgeloof en godsdienstig fanatisme.
- Continuïteit: Zij hielden vast aan hun absolute macht en aan de standenmaatschappij.
7
Bijvoorbeeld:
- In de Republiek werden boeken gedrukt die elders verboden waren.
- Nederland bood verlichte vluchtelingen veiligheid.
- Locke nam hij het idee van godsdienstige tolerantie en de scheiding van kerk en staat over
van aanhangers van Spinoza.
8
Bijvoorbeeld:
- godsdienst: vertegenwoordigers van verschillende godsdiensten
- politiek: niet van toepassing
- economie: boeken en kranten (handel)
- sociale verhoudingen: mannen en vrouwen, hoge militair, rijke mensen bij koets en
eenvoudige mensen (rechts vooraan).
9
Bijvoorbeeld:
a Verlichte schrijvers propageerden een wetenschappelijke denkstijl en een actieve,
geïnformeerde burgerij en deze maatschappelijke visie is nog steeds in zwang.
b Ik herken dit op mijn school waar deze maatschappelijke visie vaak door leraren wordt
vertolkt. Maar op social media uiten veel mensen hun gevoelens over dingen zonder goed
geïnformeerd te zijn. Ook wordt goede informatie verdacht gemaakt.
© Noordhoff Uitgevers, 2019
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniqueengel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen