Maatschappelijke zorg 1
Thema 6 Methodieken en methode
Methodisch begeleiden: Je zet bewust methoden in waarvan je weet dat deze in deze situatie zullen
werken.
Methode: een systematische, doelgerichte handelswijze
Welke methode je kiest is afhankelijk van:
• de instellingsmethodiek
• de behoefte en situatie van jouw cliënt op dat moment
Methodiek: een samenhangende verzameling methodes, procedures en richtlijnen om tot een
bepaald resultaat te komen.
Organisaties kiezen voor een bepaalde methodiek vanuit hun visie op de cliënten en hoe ze die het
beste kunnen begeleiden. Jij brengt die visie tot uiting in de methode die je toepast.
Twee soorten methodieken:
• vraaggericht werken
• oplossingsgericht werken
Vraaggericht werken: je kiest samen met je cliënt een verantwoorde aanpak die bij de cliënt, zijn
hulpvraag en zijn situatie past. Je probeert de wensen van de cliënt zoveel mogelijk te benaderen.
Oplossingsgericht werken: richt de aandacht op de gewenste toekomst, op wat al goed gaat en op
beschikbare bronnen. De oplossingsgerichte methodiek is een vernieuwing in het denken over de
hulpverlening. Er zijn verschillende oplossingsgerichte interventies:
➔ de wondervraag:
• Stel je voor dat het gelukt zou zijn, dat het helemaal zou worden zoals jij wilt, hoe zou dat
anders zijn?
• Wat zou er nog meer anders zijn?
• En wat nog meer?
• Hoe zou jij je anders voelen?
• Wat zou je anders doen?
• Hoe zouden anderen aan jou merken dat het anders was?
Door te fantaseren hoe het zou kunnen zijn ontstaat hoop dat het anders zou kunnen zijn.
A.h.v. de wondervraag formuleer je samen met de cliënt een werkbaar doel.
➔ Wat zou een stap in de goede richting zijn?
Een goed doel gaat over:
• concreet gedrag van de cliënt
• het is positief geformuleerd
• gaat over gedrag dat er wel is
Bijv. Als mijn kinderen rustig zijn geef ik ze een complimentje
Bij oplossingsgericht werken probeer je cliënten bewust te maken van bronnen en kwaliteiten die er
al zijn. Vraag naar uitzonderingen.
Uitzonderingen zijn situaties waarin het probleem niet of minder speelde.
,De doelgroep uitgediept
Welke methode je als begeleider kiest is afhankelijk van de cliënt, de hulpvraag en de situatie.
Coachen: een begeleidingsvorm waarbij je de cliënt uitdaagt en ondersteunt in een ontwikkelproces
dat:
• toekomstgericht is
• door de cliënt zelf wordt gestuurd
• aansluit bij de concrete context en ervaringen van de cliënt
• bijdraagt aan de gelijkwaardigheid van jullie relatie
Bij vraaggericht werken staat de vraag van de cliënt centraal, bij oplossingsgericht werken de
gewenste toekomst en alles wat al goed gaat.
Voorbeelden waarbij vraaggericht werken passend is:
• Een cliënt met een verslaving wil een baan. Samen gaat u kijken wat hij kan doen om een
baan te krijgen.
• Een cliënt met een angststoornis die niet meer naar buiten durft, heeft heel veel behoefte aan
contact met anderen. Samen bekijkt u hoe zij contacten kan aangaan, zonder dat haar
angststoornis hierbij getriggerd wordt.
Vier methoden:
1. To grow model:
• de cliënt kiest waaraan hij wil werken (topic, onderwerp)
• samen formulier je het doel (goal)
• dan onderzoek je hoe de situatie is (realiteit)
• welke mogelijkheden er zijn om richting het doel te komen (opties)
• de cliënt kiest de aanpak en voert die uit (wrap-up, afhandeling)
• samen evalueer je hoe dat uitpakt en eventueel stel je je doel bij en herhaal je de laatste
stappen
2. Gordon methode:
Een opvoedmethode. Het gaat om respectvolle communicatie op basis van gelijkwaardigheid. Je
lost conflicten zo op dat niemand verliest, zelfvertrouwen groeit en de sfeer verbetert.
Het gedragsraam is een tool uit de Gordon methode. Het helpt je om te zien waar het probleem nu
precies ligt.
Je vraagt je af of je het acceptabel vindt wat er gebeurt. Is het antwoord ‘ja’ dan doe je alleen iets als
het kind last heeft van wat er gebeurd. Is het antwoord ‘nee’ dan vraag je jezelf af wie er eigenlijk
last van heeft (het kind of ik?)
Als je inschat dat het schadelijk of gevaarlijk of hinderlijk is voor het kind reageer je anders dan
wanneer je merkt dat jij er last van hebt. Zo blijven de grenzen duidelijk.
Wat gebeurt er? → Wat vind ik acceptabel? → Wie heeft er last van?
Ik vind het acceptabel, maar het kind heeft er last van: luisteren en hulp bieden
Ik vind het niet acceptabel voor het kind: luisteren, omgeving aanpassen, ik boodschap
Het is eigenlijk een probleem van mij: confronteren en luisteren, overleggen, advies geven, goede
voorbeeld geven, zelfonderzoek.
,De doelgroep uitgediept
Een ik-boodschap: een mededeling over wat jij ervaart. Je benoemt het gedrag van dat je
waarneemt, het gevolg dat je waarneemt en het effect op jou. Je vult niet in waarom de ander doet
wat hij doet. Je vertelt ook niet wat hij zou moeten doen. Je vertelt enkel jouw beleving.
3. Video-hometraining:
Je maakt een korte video-opname van alledaagse opvoedsituaties samen met de opvoeder en
bespreekt de beelden na.
Doel: sensitief en responsief gedrag van de opvoeder stiumuleren
• de ouder herkent de signalen van het kind
• de ouder reageert adequaat op die signalen
Geschikt bij lichte opvoedingsproblemen. Bij complexe problematiek is langdurige video-
hometraining nodig.
Tijdens de begeleiding verschuift de aandacht van initiatieven van het kind naar reacties van de
opvoeder.
4. De presentie benadering:
Onvoorwaardelijk met aandacht en liefdevol aanwezig zijn in contact met de ander.
Wordt vooral toegepast bij kwetsbare groepen zoals dak- en thuislozen, mensen met dementie.
Met deze benadering bouw je vertrouwen op.
De relatie is leidend, je stemt je gedrag af op wat er op het moment in de relatie gebeurt. Je bent
interrumpeerbaar als het nodig is laat je je eigen plan los en luister je naar wat de ander nodig
heeft.
• Je sluit je aan bij wie de ander is
• Je erkent slechte ervaringen
• Je laat zien dat je de ander oké vindt
Evidence based practice: je kiest een methode die bewezen effectief is bij het probleem van de
cliënt. Je handelt vanuit het medisch model, bij een bepaald probleem hoort een bepaalde aanpak.
Jij bent de deskundige en weet wat goed is voor de cliënt.
Expert model: Jij bent als begeleider de deskundige. Je geeft informatie en hulp aan de cliënt.
Samenwerkingsmodel: Je stelt samen met de cliënt doelenvast. De relatie is gelijkwaardig. Je toont
echtheid, bescheidenheid, empathie en bent gericht op empowerment. Bij voorkeur maak je jezelf
overbodig doordat je je cliënt en zijn omgeving leert om het zelf te doen.
Zonder relatie werkt de methode niet en zonder een goede methode is er geen goede relatie. De
samenwerkingsrelatie en jouw expertise als maatschappelijk zorgende zijn beide belangrijk voor de
effectiviteit van de begeleiding.
Vraaggericht werken is methodisch werken op een manier die aansluit bij de zorgvragen van de
cliënt:
• inleven in de positie van de cliënt
• open staan voor de cliënt
Afspraken komen terug in een zorgleefplan
Het is een zorgvuldige afweging van de behoeften van de cliënt en de mogelijkheden van de
zorgprofessional en zorgorganisatie.
Volgens de ‘Handreiking Individuele Professionaliteit’zit de kern van professioneel handelen in de
bereidheid en het vermogen om als individueel zorgprofessional:
, De doelgroep uitgediept
• je steeds af te vragen wat voor deze zorgvrager in deze situatie goede zorg is
• daarover een weloverwogen afweging maken
• samen met de zorgvrager of met anderen naar die afweging handelen
• zo te handelen dat de zorgvrager zich als persoon erkend voelt
• je handelen te verantwoorden
• van je ervaringen te leren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper karindikken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.