Samenvatting
Samenvatting Arts & Maatschappij 2
- Vak
- Instelling
Samenvatting van alle lessen A&M 2 (2021)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 113 pagina's
Voorbeeld 4 van de 113 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
KTVA
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting A&M 2prof. dr. P. Cras, G. Van Hal
Inhoud
Inleiding.................................................................................................................................................1
Medische ethiek..................................................................................................................................10
Medische sociologie............................................................................................................................22
Medische psychologie.........................................................................................................................60
Diversiteit............................................................................................................................................97
Inleiding
Leerdoelen
De student kan bio-ethiek en medische ethiek situeren en beschrijven als interdisciplinaire disciplines.
De student kan een aantal takken van de filosofie benoemen.
De student kan definiëren wat ethiek is.
De student kan de term 'egoïstische voorzichtigheid (egoistic prudence) verklaren.
De student kan de ideeën van Frans de Waal over moraliteit kort omschrijven.
De student kan het utilitarisme uitleggen aan de hand van een voorbeeld.
De student kent het verschil tussen handelingsutilitarisme en regelutilitarisme.
De student kan het gedachtenexperiment 'de ervaringsmachine' van Richard Nozick uitleggen.
De student kan het gedachtengoed van Peter Singer over dierenethiek uitleggen.
De student kan de sterke en zwakke punten van het utilitarisme uitleggen.
De student weet wat de term supererogatorisch is.
De student kan deontologie uitleggen aan de hand van een voorbeeld.
De student kent de basisideeën over moraal van Immanuel Kant.
De student kent de deontologische opvatting over dierenrechten.
De student kan het gedachtenexperiment 'de sluier van onwetendheid' uitleggen.
De student kan de sterke en zwakke punten van de theorie van rechtvaardigheid van John Rawls
uitleggen.
De student kan de basisprincipes van de deugdenethiek uitleggen.
De student kan de sterke en zwakke punten van de deugdenethiek uitleggen.
De student kan de kritiek van Carol Gilligan op de stadia van ontwikkeling van moraliteit van
Kohlberg uitleggen.
De student kan de basisprincipes van de zorgethiek uitleggen.
De student kan de sterke en zwakke punten van de zorgethiek uitleggen.
De student kent de vier basisprincipes van de bio-ethiek zoals beschreven door Beauchamp &
Childress.
De student kan uitleggen wat het reflectieve evenwicht is.
De student kan de voordelen en nadelen van een inductieve benadering van ethiek uitleggen.
De student kan de voordelen en nadelen van een deductieve benadering van ethiek uitleggen.
De student weet hoe men een dilemma uit de medische ethiek kan benaderen.
1
, Bio-ethiek
Bio-ethiek = discipline binnen toegepaste ethiek die zelf een discipline is binnen de ethiek
Ethiek: vakgebied binnen de filosofie
Belangrijkste onderwerp binnen bio-ethiek: biomedische wetenschap
Wat is filosofie?
⤷ 2 grote disciplines
1. Praktische filosofie = ethiek, politieke filosofie en sociale filosofie
2. Theoretisch filosofie = wijsgerige antropologie, wetenschapsfilosofie metafysica
→ Theoretische kennis van de mens, de wereld, al wat is
Wat is ethiek?
• centrale vraag: Hoe moet de mens leven?
→ Verbonden met kwesties als: de grondslag van (moreel) goed en kwaad, morele normen
en waarden, hoe de mens die kan kennen, hoe goed doen, …
• Ethiek is in die zin synoniem met moraalfilosofie
• Ethiek = tak van de filosofie die moraliteit op verschillende niveaus behandelt
• 2 niet-normatieve takken
- Descriptieve ethiek of moraalwetenschap: behandeld de vraag naar moraliteit en niet-
moraliteit vanuit de menswetenschappen
- Meta-ethiek: men stelt vraag waarom en hoe de mens moreel moet zijn
→ In meta-ethiek zou men de vraag kunnen stellen: wat is informed consent?
• 2 normatieve takken
- Normatieve ethiek: vraagt men zich af wat goed en slecht gedrag in het algemeen
omvatten
- Toegepaste ethiek: bevraagt dit in specifieke situaties, omvat de analyse en opheldering v
concrete morele dilemma’s en kwesties die zich op specifieke domeinen vh menselijk
handelen en in sameneleving voordoen met oog op de oplossing
Waarom zijn we ontvankelijk voor moraliteit?
• Een opvatting: benadrukt de strijd om het bestaan en stelt dat ethiek enkel van toepassing is op
menselijke wezens die in een samenleving leven => “egoistic prudence”
- Men geloofde dat het in het voordeel vh individu was om zich te schikken naar enkele
etnische regels en normen
- Deze regels werden later de wetten afgedwongen door de staat
2
,Wat is bio-ethiek?
• Van Renselaer Potter: nieuwe discipline die de brug moest vormen tussen de ‘nieuwe’ biologische
kennis en de menselijke waardensystemen
- Bio-ethiek zou de grondslag vormen vr een etnisch gestuurde wetenschap die de mensheid
zou helpen ‘te overleven en de beschaafde wereld in stand te houden en te verbeteren’
(zover is het nog niet gekomen)
- Er bestt onenigheid over specifieke invulling vh etnisch kader dat zo een project zou moeten
definiëren en ook over de vraag of wetenschappelijk onderzoek überhaupt dr de ethiek kan
w aangestuurd
• bio-ethiek krijgt input vd biomedische en biotechnische wetenschappen
- Beinvloedt welk onderzoek er gebeurt
- = multidisciplinair: beoefend dr mensen met versch achtergronden en bioethetische
besluitsvoering vergt input uit versch bronnen
• Bio-ethiek is eenveld met raakvlakken aan veel andere velden en onderwerpen
- Hoofdtaak: kritisch reflecteren op biomedische praktijken en wetenschappelijk onderzoek
- Anderen:
• Dragen tevens bij tot de ontwikkeling van codes en reglementeringen na deze kritische
reflectie
• Verzekeren ook dat regelgeving gerespecteerd w en bieden advies bij interpretatie v
bepaalde wetten
Morele theorieën = algemene theorien die de vraag: Wat is moreel goed? Proberen te
beantwoorden
(Hoe kunnen we goed en kwaad van elkaar onderscheiden?)
5 benaderingen:
1. Utilitarisme
• Een morele theorie die acties evalueert op basis van hun gevolgen die er waarschijnlijk uit zullen
volgen = consequentialisme
• utilitarisme is de meest prominente vorm vh consequentialisme en het stelt dan ook dat het
produceren vh grootste goed vr het grootste aantal mensen het doel moet zijn van elk handelen
- Bijgevolg w er gebruikt gemaakt v/e ‘kosten-batenanalyse’: afwegen vd kosten en baten van
bep handelingen
→ Jeremy Bentham: maakte gebruikt van de hedonisctische calcunus om de baten te
berekenen: wat van belang is, is dat wat iemand genot verschaft
→ Het gebruik van genot voor de baten wordt door veel andere filosofen in vraag gesteld
onder andere Robert Nozick
• Gedachten-experiment: de ervaringsmachine
• Volgens de hedonischtische benadering zou louter de ervaring die u het genot
verschaft evenwaardig zijn aan het stellen van eigenlijke handelingen die u
genot verschaffen
• John Stuarts Mill
3
, - Beschreef het utilitetis-of nuttigheidsprincipe als volgt: handelingen zijn juist in verhouding
wanneer ze geneigd zijn om geluk te bevorderen en verkeerd wanneer ze het tegendeel van
geluk, ie genot of de afwezigheid van pijn bevorderen
- Beschouwde genot van de geest (intellectuele activiteit) belangrijker dan fysiek genot (sport)
• verdere uitwerking vh utilitarisme was het voorstel om regels een rol te geven binnen de
ultitaristische calculus:
- Handelingsutilitarisme: vereist dat elke actie afzonderlijk behandeld w
- Regelutilitarisme: stelt echter dat doorbreken v regels ‘lieg niet’ het doen van geluk
maximalisatie ondermijnt omdat het tot vertrouwensbreuk leidt
→ Geluk w beoordeeld op basis v algemene regels waarvan verondersteld w dat ze geluk te
maximaliseren
• Pluspunten: beschouwt ieder die geluk kan ervaren als relevant vr morele consideraties
- Speciesism: moreel onderscheid maken tssn menselijk en niet-menselijk dieren
- Spreekt ons gezond verstand aan en is een goede basis vr beleidsvoering
• Tekortkomingen:
- Hoe kunnen we lijden meten en wie lijdt er dan het meest?
- Resultaten die pas in de toekomst plaatsvinden, het blijft speculatief
- Kan lijden en zelfs lijden veroorzaken voor de minderheden
- Het kan leiden tot conclusies die intuïtief supererogatorisch (=goed, maar meer dan wat
moreel strikt noodzakelijk is) aanvoelen
2. Deontologie
= Regels moeten gevolgd w omdat het onze plicht is, de intentie is hierbijgevolg van belang
• Oorspong in ideeen v filosoof Immanuel Kant
- Rechten en plichten die we als individu hebben tegenover andere individuen
- Personen hebben inherente waardigheid (die gebaseerd is op hun autonomie), en moeten
beschouwd w als doel op zich en niet louter als middel.
- Categorische imperatieven zoals ‘lieg niet’, ‘help ouderen’
- Een ethische plicht is universeel.
- Principes zijn gebaseerd op rede: ‘Do as you would be done by’
- Intenties zijn van belang
• Pluspunten tegenover het utilitarisme
- Ideeën zoals respect en autonomie spelen geen rol in het utilitarisme; meeste vinde dat ze
een centrale plaats hebben in de theorie over moraliteit
- Intenties zijn van belang
• Tekortkomingen:
- Sommige conclusies zijn contra-intuitief (‘de moordenaar aan de deur’)
- Zijn emoties ook niet belangrijk in moraliteit?
- Kan dit gebruikt worden in beleidsvoering?
- Respect voor de andere heeft te maken met het feit dat die een rationeel persoon is.
Maar wat met foetussen of mensen met een zware intellectuele handicap?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KTVA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen