,Inhoudsopgave:
Tijd van jagers en boeren
● KA 1: de levenswijze van jager-verzamelaars Blz. 3
● KA 2: het ontstaan van landbouw en landbouwstedelijke samenlevingen Blz. 4
● KA 3: het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen Blz. 5
Tijd van grieken en romeinen
● KA 4: de ontwikkeling van het wetenschappelijke denken en het denken over Blz. 6
burgerschap en politiek in de Griekse stadsstaat
● KA 5: de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur Blz. 7
● KA 6: de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse Blz. 8
cultuur zich in Europa verspreidde
● KA 7: de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse Blz. 9
cultuur van Noordwest-Europa
● KA 8: de ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste Blz. 10
monotheïstische godsdiensten
Tijd van monniken en ridders
● KA 9: de verspreiding van het christendom in geheel Europa Blz. 11
● KA 10: het ontstaan en de verspreiding van de islam Blz. 12
● KA 11: De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane Blz. 13
cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via
hofstelsel en horigheid
● KA 12: het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur Blz. 14
Tijd van steden en staten
● KA 13: de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven Blz. 15
van een agrarisch-urbane samenleving
● KA 14: de opkomst van de steden en burgerij Blz. 16
● KA 15: het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan Blz. 17
wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
● KA 16: de expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in Blz. 18
de vorm van kruistochten
● KA 17: staatsvorming en centralisatie Blz. 19
Tijd van ontdekkers en hervormers
● KA 18: het begin van de Europese overzeese expansie Blz. 20
● KA 19: het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het Blz. 21
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
● KA 20: de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid Blz. 22
● KA 21: de reformatie Blz. 23
● KA 22: de opstand Blz. 24
Tijd van regenten en vorsten
● KA 23: het absolutisme Blz. 25
● KA 24: de republiek Blz. 26
1
, ● KA 25: wereldwijde handelscontacten Blz. 27
● KA 26: de wetenschappelijke revolutie Blz. 28
Tijd van pruiken en revoluties
● KA 27: de verlichting Blz. 29
● KA 28: het Ancien Régime Blz. 30
● KA 29: uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van Blz. 31
plantagekolonies en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel,
en de opkomst van het abolitionisme
● KA 30: democratische revoluties Blz. 32
Bronnenlijst Blz. 34
2
, Tijd van jagers en boeren
Prehistorie - 3000 v.C.
KA 1, de levenswijze van jager-verzamelaars
Deelvraag: Hoe leefden de prehistorische jagers en verzamelaars?
Tot 10 000 v.C. (eind laatste ijstijd) leefde alle mensen op aarde als jager-verzamelaars. De
jager-verzamelaars waren nomaden die leefden in groepen van enkele tientallen mensen. De
bevolkingsdichtheid was erg klein, want de natuur had niet zo heel veel voedsel te bieden. Er was
een duidelijke rolverdeling tussen mannen en vrouwen: de mannen visten en joegen en de vrouwen
zorgden voor de kinderen en verzamelden bessen, wortels, noten en ander plantaardig voedsel.
Zodra het voedsel in een bepaald gebied op was, trokken de mensen verder naar een ander gebied.
Ze hadden daarom ook weinig bezit en leefden slechts in een kamp die ze regelmatig moesten
verplaatsen. De jager-verzamelaars hadden veel kennis van de natuur, die ze overigens ook hard
nodig hadden om te overleven. Ze moesten bijvoorbeeld weten welke noten en bessen je kon eten
en wanneer ze geplukt moeten worden. De meeste jager-verzamelaars leefden in Zuid-Europa,
omdat het in Noordwest-Europa vaak nog veel te koud was om te leven.
Voorbeeld: rotstekeningen
Uit de tijd van de jager-verzamelaars zijn ook veel rotstekeningen gevonden. Vooral in de
Zuid-Europese landen, zoals Frankrijk en Spanje, waar de meeste jager-verzamelaars leefden. De
schilderingen zijn goed bewaard gebleven, omdat er in de grotten geen licht op de tekeningen valt en
er een gelijkmatige temperatuur is. Tegenwoordig worden de
rotstekeningen steeds slechter zichtbaar, doordat het klimaat verandert.
Het wordt vochtiger en de temperatuur stijgt. Veel grotten worden om
deze reden gesloten en nagebootst. Een echte verklaringen voor de
rotstekeningen is er niet, maar er zijn wel veel theorieën waarom de
jager-verzamelaars zulke kunstwerken maakten. Een daarvan is dat
men de dieren uit angst tekenden, zodat ze wellicht genade van de
goden konden krijgen. De tegenovergestelde theorie hiervan is dan men
de tekeningen juist maakten in de hoop dat de dieren zich zouden
vermenigvuldigen, zodat er meer voedsel beschikbaar zou zijn. Helaas
zijn dit slechts theorieën en zullen we nooit de echte motieven te weten
komen.
Koppeling ander KA:
Niet van toepassing.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper larissapeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.