Persoonlijkheid
- Wie ben jij eigenlijk? Wat onderscheidt jou van anderen?
o Vriendelijk, avontuurlijk etc.
- Zit persoonlijkheid tussen je oren? Is het gedrag?
o Persoonlijkheid heeft te maken met een set mentale eigenschappen
(emotioneel, cognitief) die we aan onszelf en anderen toeschrijven
o Deze eigenschappen bepalen ons gedrag
o We gaan hierbij vanuit dat deze eigenschappen relatief stabiel zijn: het is een
‘trait’ en geen ‘state’
‘Trait’
- Stel: iemand is ‘sociaal’ (=persoonlijkheidskenmerk)
- Dit betekent niet dat deze persoon nooit alleen wil zijn
- Het betekent dat deze persoon onder gelijke omstandigheden eerder geneigd is om
sociaal gedrag te vertonen dan iemand die niet-sociaal is
- Persoonlijkheidskenmerken plaatsen op een continuüm:
o Iemand is niet, wel of niet sociaal, assertief etc.
o Iemand is meer of minder sociaal, assertief etc.
The big five (OCEAN)
1. Openness to experience vs. Non-openness
a. Ik vertoon vaak riskant gedrag, ik zit vol ideeën
b. Ik ben niet geïnteresseerd in abstracties, ik ben heel pragmatisch
2. Conscientiousness vs. Undirectedness
a. Zelfdiscipline
b. Slechtere Zelfdiscipline
3. Extraversion vs. introversion
a. Open/graag in het middelpunt staan (halen veel energie uit andere mensen)
b. Niet zo open (halen niet zo veel energie uit andere mensen)
4. Agreeableness vs. antagonism
a. Empatisch vermogen/geïnteresseerd in andere
b. Hebben dit minder
5. Neuroticism vs. stability
a. Snel geïrriteerd, angstiger en stemmingswisselingen
b. Niet zo snel zorgen maken, ontspannen en zelden somber
- Deze 5 zijn onafhankelijk van elkaar (correleren minimaal)
Stabiliteit van persoonlijkheidskenmerken
- Persoonlijkheidskenmerken zijn ‘relatief stabiel’ (=trait), maar hoe stabiel is dat?
o Onderzoek: Terracciano et. Al. 2006:
Persoonlijkheidskenmerken zijn stabiel over leeftijden bij herhaal
meten (hoge correlatie tussen metingen)
o Onderzoek: Roberts en DelVecchio 2000:
Stabiliteit van persoonlijkheid neemt toe met leeftijd
, Persoonlijkheidskenmerken wat verandert er:
- In het algemeen:
o Neuroticism en Openness nemen licht af (ze worden wat rustiger en staan
minder open voor veranderingen)
o Concientiousnss en agreeablenes nemen iets toe (mensen worden dus wat
georganiseerder en wat minder zelfzuchtig)
‘Je lijkt je moeder wel…’
- Persoonlijkheid: nature of nurture?
- Persoonlijkheidseigenschappen zijn erfelijk
- Onderzoek: Bouchard 2004 (meta-analyse)
o Overeenkomsten/verschillen tussen eeneiige tweelingen zijn vergelijkbaar
voor tweelingen die in dezelfde of in een andere familie zijn opgevoed
Waarom hebben mensen verschillende persoonlijkheden?
- Mogelijk gewoon natuurlijke variatie (geen specifieke reden)
- Distale verklaring: door variatie in persoonlijkheid kan de natuur op ‘meerde paarden
tegelijk wedden’
o Bij dieren is dit ook zo
Casus de zonnebaars:
- Eigenschappen: dapperheid vs. Voorzichtigheid
o Sommige zonnebaarzen benaderen de val en sommige niet: dus sommige
lopen meer risico
o Dappere vissen exploreerden meer en haalden meer voedsel op plekken waar
weinig voedsel was
De kneedbare persoonlijkheid
- De gezinssituatie kan leiden tot bepaalde verschillen in persoonlijkheid worden
uitvergroot
- Kinderen proberen zich te onderscheiden van hun broer of zus (bijv. grappiger)
- Deze verschillen worden soms door ouders bekrachtigd: ze reageren op soms
subtiele verschillen tussen hun kinderen
- Sibling contrast (SC): door ouders waargenomen verschillen tussen hun kinderen
- Split-parent identification (SPI): voorkeur identificatie met 1 van de ouders door het
kind
o Deze 2 eigenschappen hangen samen (eentje hoger, andere ook hoger)
o Eerste kind heeft dit sterker dan de tweede
Verschillen tussen mannen en vrouwen
- Tussen de ‘Big Five’
o Vrouwen hoger op: Agreeablenes (meegaand), Neuroticism (angstig),
extraversie en Concientiousnss (georganiseerder)
- Naast evolutionaire/genetische oorzaken spelen culturele factoren ook een rol
(omgeving):
o Onderzoek: Twenge 2001; maatschappelijke invloeden op assertiviteit bij
vrouwen Maatschappelijke positie te maken met assertiviteit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daanvalk1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.