DIEETLEER HOORCOLLEGES
HC1: Voeding bij (risico op) hart- en vaatziekten
RISICOFACTOREN BIJ HART- EN VAATZIEKTEN
Leefstijlfactoren:
1. (Over-)gewicht abdominale vet (= veel vet rondom de organen)
2. Mate van lichaamsbeweging richtlijn = minimaal 30 minuten per dag
3. Roken in combinatie met oestrogenen (in de pil) zorgt voor verhoogd
risico
4. Gewichtsschommelingen
5. Alcoholgebruik advies = drink geen alcohol
6. Sociaal economische status
7. Stress
Medische geschiedenis:
1. Medicatie bijv. oestrogenen, diuretica, corticosteroïden
2. Familieanamnese
3. Hypertensie
4. Hypercholesterolemie (= te hoge cholesterol) of hyperhomocysteïnemie (=
te veel aan homocysteïne)
5. Diabetes mellitus glucosestofwisseling is verstoord vetstofwisseling is
verstoord verhoogd cholesterol in je bloed te hoog gehalte aan LDL
ongunstig voor bloedvaten
6. Nierziekten/leverziekten afvalstoffen kunnen niet goed worden
afgebroken bloed wordt ‘vergiftigd’ ongunstig voor bloedvaten
7. Hypothyreoïdie schildklier maakt minder thyroxine aan verlaging van
cel metabolisme cholesterolgehalte in bloed stijgt
Risico-indicatoren:
1. Leeftijd hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt op hart- en
vaatziekten
2. Geslacht mannen hebben hoger risico ten opzichte van vrouwen
hormoonhuishouding
3. Bloeddruk
o Verhoogde bloeddruk = 130/85 – 140/90 verlagen door
leefstijladviezen
o Hypertensie multidisciplinaire behandeling heeft de voorkeur
Volwassenen <60 jaar: 140/90
Volwassenen >60 jaar: 160/90
Volwassenen negroïde: 130/80
o Gevolgen hypertensie:
Allerlei hart en vaataandoeningen: hartinfarct, hartfalen,
hartritmestoornissen perifere vaataandoeningen (schade aan
de bloedvaten in de benen
Herseninfarct en -beroerte
Nierfunctiestoornissen
Slechtziendheid
4. Serum cholesterolgehalte
5. Serum homocysteïnegehalte
o Homocysteïne = essentieel aminozuur kan aangemaakt worden
door methionine
o Te hoog negatief effect voor endotheelfunctie van de vaatwand
vat raakt beschadigd
6. Serum CRP (c-reactive proteïne) gehalte
o Speelt een rol bij ontstekingen
o Verhoogd ontsteking in het lichaam
LEEFSTIJL- EN VOEDINGSADVIES BIJ RISICO OP HART- EN
VAATZIEKTEN
Leefstijladviezen:
Niet roken
Optimaal lichaamsgewicht
o BMI onder de 25; bij ouderen tussen 25 en 30
o Buikomtrek mannen minder dan 94 cm en vrouwen minder dan
80 cm
Lichaamsbeweging
Stress vermijden
Voedingsadvies ter preventie van hart- en vaatziekten:
Schijf van Vijf
HYPERLIPIDEMIE
Hyperlipidemie te hoog lipidegehalte in het bloed
Zie tabel hierboven
Gevolgen hyperlipidemie:
CVA
Hartinfarct door een stolsel in de bloedvaten rondom het hart hart
krijgt niet genoeg O2
Angina pectoris hart krijgt onvoldoende zuurstof hart verkrampt (pijn
op de borst)
Acute circulatiestilstand
, Hartfalen het onvermogen van het hart om het bloed goed rond te
pompen
o Linkszijdig
o Rechtszijdig
Xanthomen vetophopingen rondom de ogen, de handen en de voeten
23% van de Nederlanders (30-70 jaar) heeft een verhoogd cholesterolgehalte
Diagnose hyperlipidemie: 2 of meer bepalingen
Gem. cholesterol concentratie> 8 mmol/l
EN/OF
Triglyceriden > 4 mmol/l
Dieetbehandelingsrichtlijn hyperlipidemie:
Dieetadvies:
Leefstijl!
Bij overgewicht: energiebeperking
Vetten veel onverzadigde vetzuren en minder verzadigde vetzuren
o Totaal vet: 20-40 en%; max. 30-35 en% bij overgewicht en obesitas
o Verzadigd vet: < 10 en%
o Transvet: < 1 en%
Plantensterolen: 2 gram/dag ( leidt tot 10% LDL-daling in 3 weken)
o Belemmeren de opname van cholesterol in de darm
o LDL gehalte daalt
Plantaardige voedingsmiddelen (o.a. sojaproducten)
Groente, fruit, peulvruchten
Ongezouten noten
Beperken cholesterolinname (ei, cake, taart)
Vezels 3,4 g/MJ/dag
Vocht minimaal 2 L
Alcohol advies = geen alcohol
Koffie vliesje om koffiebonen is cholesterolverhogend advies =
gefilterde koffie
Zout max. 6 gram per dag
Antioxidanten
o Nadruk op ruim groente en fruit
o Werking niet bewezen
200 mg EPA/DHA 1x per week vette vis
Normaliseren inname vet:
Beperken hoeveelheid verzadigd vet en onverzadigde transvetzuren
Eén keer per week (vette) vis
Beperken hoeveelheid cholesterol
Informatie in perspectief:
Stoppen met roken, meest effectief
Daling totaal cholesterolgehalte:
o Dieet: 10-20%
o Plantensterolen: ca. 10%
o Statines (medicatie): ca. 30%
, HARTFALEN
= decompensatio cordis
Hartfalen: hartaandoening waarbij het hart niet meer in staat is om (met name
bij verhoogde lichamelijke inspanning) voldoende bloed door het lichaam te
pompen. Als gevolg daarvan krijgen de weefsels en organen te weinig zuurstof.
Linkszijdig: stuwing van vocht in longen longoedeem kortademig
Rechtszijdig: stuwing van vocht onder de huid (enkels) perifeer oedeem
Algemene classificatie: NYHA-classificatie:
Klasse I: symptomen bij zware inspanning
Klasse II: symptomen bij normale inspanning
Klasse III: symptomen bij lichte inspanning
Klasse IV: symptomen in rust
Doelstelling diëtist bij hartfalen:
Reguleren vochthuishouding
Verbeteren en handhaven voedingstoestand
Behoud c.q. normaliseren lichaamsgewicht
o Rekening houden met gewicht van het oedeem
Beperken van aan voeding gerelateerde klachten
Dieetbehandelingsrichtlijn:
Richtlijnen goede voeding
Adequate energie-inname, monitoren voedingstoestand
Natrium: 2000-2400 mg (pieken voorkomen)
Vocht en natrium klasse III en IV
o Max. 2000 mg natrium
o 1500-2000 ml vocht
Maatregelen bij hyper- of hypokaliaemie
Stoppen met roken
Voldoende beweging
Alcohol geen
Glycyrrhinezuur afgeraden
Vezels volgens Richtlijnen goede voeding
Vitamine B1 in verband met medicatie
HC2: Sondevoeding
Anamnese:
Medische gegevens is er een medische indicatie; welke medicijnen heeft
de persoon
Sociale gegevens kan een patiënt zelf bepaalde handelingen uitvoeren;
partner
Bepalen voedingstoestand
o Aan voeding gerelateerde klachten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MirH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.