College aantekeningen
Samenvatting filosofie en ethiek
- Vak
- Instelling
Samenvatting met daarin alle notities van iedere les
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: isabellemouton • 1 jaar geleden
Verkoper
Volgen
HV25
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Filosofie en ethiek“wat menen we te weten”
Begrippen niet éénduidig en glibberig
Ethiek mensen oordelen snel
Historisch ontstaan filosofie
Zelfontdekking Logos als de plaats van waarheid
Tekst Parmenides (540 v.Chr.)
Uitspraak die cruciaal is voor cultuur + we kunnen er niets mee aanbrengen
“het zijn is en het niet-zijn is niet”
o Het zijn = datgene wat eeuwig en onveranderd is = de waarheid
o Niet-zijn = de wereld zoals we die concreet ervaren, die we zintuiglijk kunnen waarnemen =
empirische werkelijkheid
onderscheid zal ganse cultuur uitmaken
Enkel het zijn is!
Verschillen tussen de wereld die we denken en de wereld die we zien
Worden = veranderen van toestand
Met uitspraak ben je niets!
o 2 “gebieden” (zijn en niet-zijn)
o Kloof te groot tussen 2 gebieden
o Uitspraak strookt niet met concrete werkelijkheid, ervaring (beweging en veranderlijk)
4 grote periodes in geschiedenis:
Authentieke Tijd 500v.Chr – 300 na Chr
o Parmenides
Middeleeuwen 300 na Chr – 16e eeuw
Moderniteit 16e eeuw - 1850
Hedendaagse Tijd
filosofen alles bekritiseren
Authentieke tijd Middeleeuwen Moderniteit Hedendaagse tijd
Plato Augustinus Descartes Nietzsche
Aristoteles Thomas van Aquino Kant H. Arendt
Utilitaristen <-> Kant
Plato (427 – 347 v.Chr)
Tegen wie of wat reageert hij? + uitgangspunt?
Reageert tegen Parmenides
o Plato is volkomen eens tegen Parmenides maar reageert tegen uitspraak waar dat kloof
tussen zijn en niet-zijn te groot is omdat het niet strookt met de concrete ervaring
o Dus hij is niet “tegen” maar reageert tegen zijn uitspraak
Reageert ook op bepaalde gebeurtenis die hem heeft aangegrepen: Socrates drinkt de gifbeker
, o Socrates = leermeester van Plato
o Plato wilt project van Socrates verderzetten
Socrates reageerde tegen relativisme van de Sofisten
Sofisten = soort leraars
Hij vond dat het moreel niet kon wat sofisten deden
Socrates stelt vraag “wat is rechtvaardigheid nu echt?”
= waarheidsvraag
o Plato waarheidsvraag Socrates opentrekken niet louter morele kwesties meer
maar vraag stellen naar ware werkelijkheid (in geheel)
Uitgangspunt:
o “Hoe moeten we dan verandering denken”
Gedachte-experiment
Basisintuïtie Parminedes
o Plato volgt die intuïtie van Parminedes
Gebied waar dingen anders zijn
Gebied waar dingen vastligt
Verband tussen verschillende verschijningsvormen
o Bv. verschillende paarden zoals klein zwart paard en groot wit paard (niet-zijn)
o IDEE (Grieks: Eidos)
= het niet zintuiglijk waarneembaar verband tussen verschijningsvormen
Vaste eeuwige vorm kan je zelf niet zien, maar wel begrijpen
Plato: transcendent (overstijgt) concrete wereld
Wereld vol ideeën = het zijn
Iets anders zien, maar hetzelfde begrijpen
2 werelden
o Zijn wordt bij Plato een wereld vol ideeën
o Niet-zijn
Plato zal zeggen dat het ‘niet-zijn’ toch een beetje kan ‘zijn’
o Hebben verband met elkaar
o Afschaduwingsrelatie = Mimèsis (nabootsing)
Ideeën = volmaakte vormen
Onvolmaakte afschaduwing van volmaakte idee (paard)
Mens ervaart of begrijpt wereld als geordend ordening zal door de tijd wijzigen
o 1. Ordening gebeurt vanuit participatie
o 2. Ordening vanuit gemeenschap
Ideeën hangen met elkaar samen vanuit hiërarchisch verband
o Plato : “al die ideeën zijn volmaakte eeuwige vormen, maar lage liggende ideeën in
hiërarchie zijn specifieker dan hoge liggende (hoge zijn algemener)”
o Bv. Zoogdier is algemener dan paard en koe
o Alle ideeën hebben dit met elkaar gemeen = ze zijn volkmaakt!
Hoogste idee = volmaakte zelf
Datgene dat eerste oorzaak is , idee volmaakt, idee goed, waar, almachtig = God (bij filosofen)
, Wereld van het zijn = ware werkelijkheid = werkelijkheid die je niet kunt zien
o Plato: Waarheid iets dat eeuwig en onveranderbaar is
“Hoe moeten we deze wereld kennen?”
Plato is eerste die spreekt over ‘ware kennis’
o Vinden met ethiek (ware morele houding van de mens mens gericht op waarheid)
Allegorie (= metafoor in verhaalvorm) van de Grot
o Lange tijd in grot : als je naar buiten kijkt zie
je NIETS
o Volmaakte vormen
Omdat zon daarop schijnt wordt
schaduw geworpen in grot, dus
mensen in grot denken dat dat de
werkelijkheid is
o Lange tijd in licht kijken: je kijkt plots in grot ,
dan zie je NIETS
Kritisch denken
o Morele taak om terugkeren naar de grot
volgens Plato
e
2 functie grot: Plaats van het idee van het goede: de ZON
o Zon hebben we nodig om licht te schijnen
Morele, ethiek: grens tussen goed en kwaad
o Zon: houdt het goede vast omdat het de taak is van de filosoof om de waarheid over te
brengen
Mens moet gericht zijn op waarheid
Mens pas moreel als hij zijn verstand gebruikt, denken
Kennis = het vatten van iets algemeens of abstract (Plato)
o Kennen van de wereld = abstraheren van de wereld
o Kennis van het ‘niet-zijn’ is geen ware kennis = DOXA
DOXA (of mening)= kennis over de wereld waarin wij concreet leven, de wereld die
veranderlijk is
Gevolg: kennis in die wereld is ook veranderlijk
DOXA: kennis is juist tot ze veranderd
Bv. Samenstelling van beton is juist tot ze verandert (omdat de wereld
verandert)
= altijd juist, maar niet waar!
Kennis die waar moet zijn object van die kennis = het volmaakte (ideeën)
Epistème = ware kennis
o Kennis over iets dat niet verandert
o Bij Plato: de ideeën
Epistèmè (=kennen van het idee)
DOXA
Verhouding tussen lichaam en ziel
, Bij Plato: “de ziel is dat deel van de mens waarmee de mens kent en die ziel zit gevangen in het
lichaam”
= Bepaald mensbeeld
“De ziel behoorde ooit tot de ideeënwereld”
o Mens kent alles
o Ziel = volmaakte eeuwige vorm (idee)
o Wanneer ziel in ideeënwereld verbleef kende alles in zijn volmaakte ware vorm
Ziel viel uit ideeënwereld
o Ziel alles vergeten wat hij heeft gezien tijdens die val
o Ziel moet herinneren wat hij heeft gezien
Nature-nurture discussie
Kennis verwerven iets natuurlijk of cultureel?
Tekst Meno Plato : Dialoog
Minstens met 2 zijn
Via vraag en antwoord kan men zo tot het ware inzicht komen
Filosoof helpt door vragen te stellen kennis/inzicht bij een ander opnieuw geboren te doen worden
o Filosoof zelf zegt het niet voor!
o Ware kennis opdoen komt langzaam op stand via dialoog
Maieutiek = verloskunde
Doel van de mens: in ideeënwereld = NIET VAN PLATO
Christelijk idee
Bedoeling om ganse werkelijkheid weer te herinneren ziel bevrijd van het lichaam
GEBEURT IN DE MIDDELEEUWEN
Ziel = idee valt in het lichaam alles vergeten via vraag en antwoord mens in staat om ware
vorm, volmaakte vorm van de wereld weer te herinneren, kennen
Als men sterft gaat de ziel terug naar ideeënwereld, leeft daar verder en valt daarna weer in ander
lichaam (reïncarnatie)
Kennis: erosprincipe (bij Plato en Aristoteles)
Erosprincipe
= lust, verlang
Naar iets verlangen = datgene wat je wilt, maar er nog niet aankan < -- > bevrediging
Glimpen opvangen van hoe waarheid in wereld begrepen kan worden (van DOXA even glimp
opvangen in Epistèmè), verlangen naar de waarheid
Minnaar = oudere man die een knaap heeft
o Homo-erotische relatie (lichamelijke relatie)
o Minnaar haalde eer uit kracht van wat knaap kon
Erosprincipe bij authentieke anders
Valt te cultiveren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HV25. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen