Implementatie
Effectieve verbetering van de patiëntenzorg
HS 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8 & 17
,Hoofdstuk 1 Implementatie van verbeteringen in de zorg: een complex
probleem
Par. 1.2 Het implementatieprobleem
Onderzoeksresultaten of inzichten m.b.t. effectieve, doelmatige, veilige en patiëntvriendelijke zorg
vinden vaak te langzaam hun weg naar de dagelijkse praktijk.
Voorbeelden implementatieprobleem:
1. Effectieve zorg: gestructureerde multidisciplinaire zorg en de inzet van (gespecialiseerde)
verpleegkundigen
2. Doelmatige zorg: zorg ten onrechte niet geboden, onnodige zorg geboden, onterecht
voorschrijven van medicatie
3. Veilige zorg: onnodige schade, onbedoelde schade (adverse events), medicatiefouten,
onvoldoende (hand)hygiëne, vallen en ondervoeding
4. Efficiënte en tijdige zorg: goed georganiseerde zorg waarbij de patiënt snel wordt geholpen, er
geen tijd wordt verloren en geen onnodige dingen worden gedaan -> indicator: wachtlijsten en
doorlooptijden
5. Patiëntgerichte zorg: patiëntgerichtheid betreft een juiste bejegening, goede informatie,
betrekken van de patiënt bij beslissingen en de patiënt centraal zetten in de aanpak van zijn of haar
probleem
6. Variatie in zorgverlening: variatie in handelen en doorlooptijd
Par. 1.3 Implementeren van verbeteringen in de patiëntenzorg: diverse benaderingen
Benaderingen t.a.v. implementatie van verbeteringen in de zorg
Benadering Focus Strategieën
Cognitief Rationele besluitvorming Evidence-based medicine en
richtlijnen
Motivationeel Intrinsieke motivatie Problem-based learning
Marketing Aantrekkelijk product Analysebehoefte
aangepast aan behoeften Lokale adaptatie
doelgroep (segmenten) Diverse verspreidingskaarten
Bekrachtiging van gedrag Conditionering en Feedback, reminders
bekrachtiging Economische prikkels
Sociale interactie Beïnvloeding door belangrijke Intercollegiale toetsing
anderen, rolmodellen Outreach visits
Opinieleiders
Patiëntgerichte methoden
Management Structurele en organisatorische Herontwerp zorgprocessen
voorwaarden TQM/CQI
Teambuilding, leiderschap
Controle en dwang Externe motivatie, vermijden Wet- en regelgeving
negatieve consequenties Prestatie-indicatoren inspectie
Financiële sancties
Tuchtrecht, klachten
, Par. 1.4 Wat is implementatie?
Implementatie is een procesmatige en planmatige invoering van vernieuwingen en/of verbeteringen
(van bewezen waarde) met als doel dat deze een structurele plaats krijgen in het )beroepsmatig)
handelen, in het functioneren van organisatie(s) of in de structuur van de gezondheidszorg.
Definities:
Diffusie: Verspreiding van informatie en natuurlijke adoptie door de doelgroep van richtlijnen en
werkwijzen
Disseminatie: Communicatie van informatie naar hulpverleners om kennis en vaardigheden te
vergroten; actiever dan diffusie, gericht op een specifieke doelgroep
Adoptie: Positieve houding en beslissing om de eigen werkwijze te veranderen
Implementatie: Invoering van een innovatie in de dagelijkse routines: dit vereist effectieve
communicatiestrategieën en het wegnemen van belemmeringen om te veranderen door het gebruik
van educatieve en beleidsmatige technieken die effectief in de praktijk zijn.
Elementen van implementatie:
1. Procesmatige en planmatige invoering: proces waarbij effectieve verspreiding, kennisoverdracht,
attitudeverandering e.d. vooraf dienen te gaan aan het bevorderen van de feitelijke toepassing van
de innovatie. Planmatig in het kader van dat er geen voorafgaand plan wordt gemaakt waarvan niet
afgeweken mag worden.
2. Vernieuwingen en/of verbeteringen: betreft het invoeren van werkwijzen, technieken of
organisatievormen die een nieuw, beter of anders zijn dan wat gangbaar is in een bepaalde setting.
3. Structurele plaats krijgen: implementatie moet leiden tot blijvende verandering.
4. In het (beroepsmatig) handelen, het functioneren van organisatie(s) of de structuur van de
gezondheidszorg: veranderingen op verschillende niveaus
Contrasterende benaderingen van implementatie:
Rationele benadering Participatiebenadering
Duidelijk startpunt Onduidelijk startpunt
Aansturing gebeurd van boven- en buitenaf door Aansturing vanuit praktijk
externe partij
Implementatie verloopt lineair Implementatie verloopt incrementeel
Gedreven door aanbod van technologie Gedreven door behoeften aan technologie
Vaak positief ten aanzien van innovatie Neutraal ten aanzien van innovatie
Geen aandacht voor diversiteit van behoeften in Geen aandacht voor invloed van
praktijk macroprocessen, kans op implementatie van
suboptimale technologie
Uitgangspunt beschikbaarheid van nieuwe Uitgangspunt behoeften en ervaringen uit de
inzichten of werkwijzen waarvan de invoering als praktijk
wenselijk wordt geacht
Par. 1.5 Welke verbeteringen zijn wenselijk?
Er moet sprake zijn van wenselijke of noodzakelijke verbeteringen in de patiëntenzorg.
Par. 1.6 Problemen in de zorg en best practices
In veel gevallen is de motor achter wenselijke verbeteringen in de zorg de constatering dat bestaand
