Staatssoevereiniteit De overheid is de enige die wet- en regelgeving kan opstellen (ultieme
beslissingsbevoegdheid). Deze macht kan op twee manieren beperkt worden;
1. Soevereiniteit overdragen; De staat kan beslissen om (een gedeelte van) de
beslissingsbevoegdheid over te dragen aan bijvoorbeeld een internationale organisatie.
2. Soevereiniteit onvrijwillig beperkt; Als een land onvrijwillig de beslissingsbevoegdheid uit
handen wordt genomen. Als een staat bijvoorbeeld wordt binnengevallen door een ander
land en die neemt de macht over.
1.1.2 Internationale organisaties
Staten zijn de voornaamste spelers binnen het internationale recht. Maar ook internationale
organisaties spelen een belangrijke rol. Staten kunnen een samenwerkingsverband
aangaan, maar ook personen kunnen gezamenlijk een internationale organisatie oprichten.
Er zijn twee soorten organisaties;
1. Gouvernementele organisaties; Een samenwerkingsverband tussen staten. De
oprichting gebeurt per verdrag en daarin vermelden de lidstaten de doelstellingen en de
middelen die de organisatie heeft. Een internationale organisatie biedt staten de
mogelijkheid om samen te werken op een bepaald gebied (denk aan de EGKS). Zie
voorbeeld 1.1 op pagina 21.
- Intergouvernementele organisatie; Lidstaten staan geen soevereiniteit af (komt het
meest voor).
- Supranationale organisatie; Lidstaten staan wel soevereiniteit af.
Een supranationale organisatie staat boven de lidstaten terwijl een gouvernementele
organisatie een samenwerking is tussen lidstaten.
Zie casus 1.1 en figuur 1.2 op pagina 22.
2. Non gouvernementele organisaties (ngo)
Een groep personen die een internationale organisatie opricht. Deze is onafhankelijk van
staten en heeft vaak een ideële doelstelling.
Zie voorbeeld 1.2 op pagina 23.
,1.2 De EU en haar doelstellingen
Zie figuur 1.3 op pagina 23.
Het supranationale karakter is door alle herzieningsverdragen steeds meer uitgebreid. De
lidstaten hebben in de loop van de tijd op allerlei gebieden hun soevereiniteit overgedragen.
De EU is niet meer alleen gericht op de kolen- en staalindustrie, maar heeft doelstellingen op
allerlei gebieden. Op dit moment gelden de volgende twee verdragen;
1. Het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)
2. Het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU)
Zie tabel 1.1 op de pagina’s 24 en 25.
De volgende sub paragraaf licht de belangrijkste doelstellingen van de EU kort toe; vrede en
welzijn, vrijheid en veiligheid, de interne markt, de monetaire unie en het mensenrechtbeleid.
1.2.1 Vrede en welzijn
Het gevolg van de goede samenwerking tussen de EU-lidstaten is dat de economieën van
de Europese staten nauw verbonden zijn; welvaartsniveau is gestegen. Ook zijn lidstaten
economisch afhankelijk van elkaar.
1.2.2 Vrijheid en veiligheid
Burgers van de EU mogen over het algemeen in alle lidstaten verblijven om te werken,
studeren of te genieten van hun pensioen. Als deze mensen dat kunnen, kunnen criminelen
dat ook. De EU zorgt daarom voor beleid dat het mogelijk maakt om overal te werken en te
verblijven, maar ook voor regels die de grensoverschrijdende criminaliteit bestrijden.
1.2.3 Interne markt
De interne markt maakt het mogelijk dat er steeds meer gehandeld wordt tussen bedrijven
die in de lidstaten zijn gevestigd, dat er steeds meer personen gaan werken over de grens
en dat iedereen overal in de EU kan investeren. Bedoeling; de nationale markten moeten
steeds meer geïntegreerd worden tot één interne markt.
1.2.4 Monetaire unie
Een gemeenschappelijke munt brengt de lidstaten nog dichter bij elkaar. Zie figuur 1.4 op
pagina 27. Niet alle lidstaten van de EU hebben de euro als nationale munt, omdat er
bepaalde voorwaarden zijn waaraan lidstaten moeten voldoen. De Europese Centrale Bank
(ECB) is verantwoordelijk voor het monetaire beleid.
1.2.5 Extern mensenrechtenbeleid
De Europese Unie heeft in art. 2 VEU een belangrijke plaats ingeruimd voor de bescherming
van de mensenrechten. Dit artikel vormt de grondslag voor de mogelijkheid voor het
Europees Hof van Justitie om te oordelen over schendingen van mensenrechten als deze
worden voorgelegd tijdens een zaak. Ook zorgt het artikel ervoor dat de Europese wetgeving
voldoet aan deze belangrijke waarden.
Ook in haar relaties met andere landen zet de EU zich in voor de verbetering van
mensenrechten en democratie. Zie voorbeeld 1.3 op de pagina’s 28 en 29.
Het beleid met betrekking tot de buurlanden betreft bijvoorbeeld niet alleen handelsbelangen,
maar ook ontwikkelingshulp.
, 1.3 Interne markt
De interne markt is de basis van de hoofdstukken over het vrij verkeer, staatssteun en
mededinging.
De overheid is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nationale economie.
Zie voorbeeld 1.4 op pagina 29.
Bescherming van de nationale economie is nadelig voor de interne markt in zijn geheel.
Let op: de interne markt en de monetaire unie zijn twee verschillende onderdelen van de EU.
De monetaire unie is optioneel, maar de interne markt is een onlosmakelijk onderdeel van de
EU. Lidstaten kunnen zich hier niet buiten stellen.
1.3.1 Onderdelen interne markt
De interne markt bestaat uit drie onderdelen;
- Vrij verkeer
- Staatssteun
- Mededinging
Europese wetgeving zorgt ervoor dat steeds meer belemmeringen op deze drie gebieden
verdwijnen.
Ad 1 Vrij verkeer
Het beginsel van vrij verkeer betekent dat de handelsstroom tussen lidstaten niet belemmerd
mag worden. Naast het vrij verkeer van goederen, bestaat de interne markt ook uit het vrij
verkeer van diensten, personen en kapitaal.
Ad 2 Staatssteun
De overheid kan in plaats van het verbieden van de invoer ook subsidies verstrekken aan
nationale producenten. Met zo’n subsidie is het mogelijk voor een bedrijf om goedkoper te
produceren.
Ad 3 Mededinging
Ook bedrijven kunnen met hun marktgedrag de interne markt verstoren. Zo kunnen ze
prijsafspraken met elkaar maken waardoor consumenten teveel betalen. Een bedrijf heeft
ook de mogelijkheid om onevenredig hoge prijzen te vragen als het een machtspositie bezit.
Het bedrijf maakt dan misbruik waardoor de interne markt wordt verstoord.
1.3.2 Voor- en nadelen interne markt
- Voordelen;
1. Het welvaartsniveau zal stijgen.
2. Uitbreiding van de keuzemogelijkheden.
3. De interne markt zorgt voor prijsdalingen.
- Nadelen;
1. Een bedrijf kan last hebben van concurrentie. Denk aan het lage loonniveau in
andere landen waardoor er daar goedkoper geproduceerd kan worden.
2. Het verplaatsen van productie naar lidstaten met een lager loonniveau.
Nederlandse werknemers worden dan ontslagen omdat de fabriek ergens anders
goedkoper kan produceren.
3. Leidt tot specialisatie. Nederland ontwikkelt zich als een kenniseconomie, maar
als er ooit problemen komen met de EU dan is NL afhankelijk van andere landen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannevdsluis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
